Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1851

Beknopt overzigt van de eerste beginselen der Staathuishoudkunde, voorafgegaan door eene geschiedkundige inleiding. Naar het Fransch van Adolph Blanqui. Te Deventer, bij J. de Lange. 1850. In kl. 8vo. 148 bl. f :-90.

Een kort begrip der Staathuishoudkunde, waarin de eerste beginselen dier wetenschap, naar de beginselen van smits en say, kortbondig worden medegedeeld, en dat in zoo ver met genoegen en met nut gebruikt kan worden. Doch boven het gewone, tamelijk oppervlakkig voorgedragen, verheft het zich niet. Het is, als 't ware, de Catéchisme van say in doorloopende voordracht, zonder de kinderachtige vragen en antwoorden; en na de voortreffelijke, oorspronklijk Nederlandsche, en algemeen naar waarde geschatte Beginselen van Staathuishoudkunde

[p. 210]

van den Heer de bruin kops (waarbij nu vooral te voegen zijne afzonderlijke Korte Beschouwingen over het Armwezen) zijn al die vertaalde uitheemsche Kortbegrippen overbodig. Dit boekje is in het Fransch niet tot mij gekomen; doch schijnt reeds zeer oud te zijn. Bl. 19 wordt de Dictionnaire d'économie politique van ganilh vermeld, als in het toekomende; maar die is reeds van 1826; bl. 21 wordt Mevrouw marcet geprezen, (want hare Samenspraken zullen wel bedoeld worden), maar van Miss martineau, die een weinig later hare Verhalen uitgaf, wordt geen gewag gemaakt. Bl. 6 staat: ‘dat Spanje thans aalmoezen vraagt (d.i. geld te leen vraagt) bij geheel de wereld:’ dat heeft lang opgehouden; thans is de quaestie over het accoord te treffen met de crediteuren. - Het is wel waar, dat de eerste beginselen der Staathuishoudkunde nog dezelfde zijn als vóór 25 jaren; maar de gedaante en voordracht moet toch veranderen naar den tijd. Zoo wordt hier, bl. 20, nog gesproken over en tegen St. simon, als of zijne leer nog in aanmerking kon komen; terwijl van fourier en proudhon en de Socialisten en Communisten geen gewag is gemaakt. - Doch ook in andere dingen is de Schr. niet op de hoogte: bl. 107 staat nog de lof der goede trouw van de voormalige Amsterdamsche Bank, gebleken ten tijde van lodewijk XIV, uit ‘de geldstukken zwart van een brand, die bijna een halve eeuw te voren plaats gevonden had’ -: maar hoe die lof taande en wat er in het jaar 1795 bevonden werd, had de Schrijver kunnen lezen bij storch, dien hij zich wel gelaat te kennen, maar vermeet te minachten (bl. 18, 19). - Ook vertoont zich de Franschman in de uitdrukking op bl. 6, alwaar hij zegt, dat ‘het gemeenebest van Holland door zijne nijverheid de rampen hersteld heeft, die het door zijn strijd met lodewijk XIV berokkend had;’ als of de schuld van dien oorlog aan Holland, en niet aan lodewijk gelegen had. Trouwens het geheele boekje heeft de Fransche kleur, goed voor de Franschen, maar die het bij ons minder duidelijk en aangenaam maakt.

Onnaauwkeurigheden van Vertaler of Corrector zijn

[p. 211]

b.v. bl. 6: gallileus, voor galileï; bl. 11: opgetrokkene, voor afgetrokkene; bl. 13: ‘zijn het met hem eens,’ neen, onëens; bl. 14: de meeste klassieke, l. de meest klassieke; bl. 17: ‘eenen der Schrijvers,’ l. een der Schrijvers (enz.) Bl. 64: ‘de Vergadering woedde in zijn tijd’ l. in haar tijd. Bl. 65: Slijt voor Débouché is een onaangenaam nieuwbakken woord: het slot van het boekje, bl. 145, over en tegen de amortisatie, is onverstaanbaar.

In bijzonderheden over de leer zelve wil ik hier niet treden. Ik heb reeds gezegd, de leer is de thans gewone: maar zoo is dan ook de fautive leer van say overgenomen, van de consumtie der producten, als vernietiging, waartegen ik reeds gewaarschuwd heb bij mijne uitgave van senior's Grondbeginselen van Staatshuishoudkunde, Leiden, 1839. (Vertaald door mijne Vriendin, c.h. lis).

h.w.t.