Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1850

De regtspraak van den Hoogen Raad, van 1 October 1838 tot 1 September 1850, gebragt op de artikelen der Staatsen burgerlijke wellen, besluiten en verordeningen, alles met ophelderingen en geschiedkundige toelichtingen, verwijzingen, enz., door Mr. D. Léon, Advokaat bij den Hoogen Raad der Nederlanden. Eerste Deel (Staatsregt), Eerste Aflevering. Te 's Gravenhage, bij Gebroeders Belinfante. 1850. (Voor rekening des Schrijvers.) In gr. 8vo. f 3-:

Het is eene omvangrijke en gewigtige onderneming, die de Heer léon heeft aanvaard, maar waarvan hij zich, naar dit Eerste Stuk te oordeelen, op eene hoogst lofwaardige wijze heeft gekweten.

Het werk voldoet aan eene sedert lang gevoelde en algemeen erkende behoefte. Na eene twaalfjarige regtspraak werd het moeijelijk, bij de vermenigvuldiging van Arresten-verzamelingen dikwerf onmogelijk, om in korten tijd met eenige zekerheid na te gaan, welke de meer of min gevestigde Jurisprudentie is van het hoogste Nederlandsch Regts-collegie in Nederland; en toch, ook bij mindere ingenomenheid met de strekking dier Jurisprudentie,

[p. 675]

dan de Heer léon betuigt en bij het regtsgeleerd publiek vooronderstelt, is het een volstrekt vereischte met die Jurisprudentie bekend te zijn; zij het dan om er zich op te beroepen of ze te bestrijden, om processen aan of af te raden.

Door eene getrouwe, volledige mededeeling van den hoofd-inhoud der Arresten, gerangschikt naar eene juiste volgörde, die der wetgeving-zelve, spaart de Heer léon aan de regtsbeöefenaars de moeite en den tijd van een langdurig onderzoek in Bijblad, Weekblad, Regtspraak of andere verzameling van Arresten. Maar hij doet méér. Hij geeft ook geschiedkundige toelichting en opheldering, en spaart bovendien den onderzoeker de zorg uit, om de Handelingen over Grondwetsherziening, voorduin, het Bijblad op de Staats-courant, en dergelijke verzamelingen na te slaan, of wijst althans aan hem, in den chaös dier boekdeelen, den weg. Hij centraliseert den arbeid van velen; hij levert een zaak-register op alle die omslagtige werken; hij trekt er de honig uit zonder de bloem te benadeelen; maar hij wijst, integendeel, hem, die tot een meer uitvoerige behandeling van het onderwerp geroepen wordt, den weg aan, waar hij zich in meerdere détails kan verlustigen. Ook met de literatuur heeft de geächte Schrijver gelijken tred gehouden: alle belangrijke monografiën over een of ander onderwerp zijn bij hem aangehaald of vermeld; soms, waar het geraden scheen, ook met opgave van den hoofd-inhoud of van het resultaat dier bijzondere geschriften.

Doch laat ons den Schrijver-zelven hooren, terwijl hij het plan van zijn werk in de Inleiding beschrijft; - wij zullen er slechts bijvoegen, dat, naar onze, op onderzoek gevestigde, overtuiging, de Schrijver aan dat plan geheel getrouw gebleven is: ‘Het behelst, in de eerste en voornaamste plaats, de beslissingen van den Hoogen Raad der Nederlanden, gebragt op de artikelen der algemeene en speciale Wetten, Besluiten en Verordeningen, welke van 1 October 1838 tot 1 September 1850 een onderwerp van de Regtspraak van dat Collegie hebben uitgemaakt; terwijl de beslissingen bij wege van

[p. 676]

uittreksel op het artikel zelf voorkomen, wordt toch zoo veel mogelijk de tekst zelve van het Arrest behouden, met aanwijzing tevens der regtsbronnen, waar de Arresten in hun geheel zijn te vinden, in chronologische volgörde gerangschikt, en in verband gebragt door toelichtende verwijzingen daarheen, waar het Wets-artikel door den Hoogen Raad, in betrekking tot andere wettelijke bepalingen, is besproken of uitgelegd. Bij de meest belangrijke regtsvragen worden ook daar, waar de gewezen Arresten in strijd zijn met de Conclusiën van het Openbaar Ministerie, de hoofdgronden, in die Conclusiën vervat, medegedeeld. Wijders vindt men de verschillende regts-quaestiën, inzonderheid die, welke het Staatsregt betreffen, nu en dan toegelicht door eene historische ontwikkeling, welke over den zin en de strekking van onderscheidene artikelen het noodig licht zal kunnen verspreiden. Ook zijn de verschillende regtspunten opgehelderd, deels door eene verwijzing naar - deels door eene korte opgave van de strekking der vertoogen of opmerkingen, welke over onderscheidene, door den Hoogen Raad besliste punten, in regtsgeleerde geschriften of periodieke werken zijn in het midden gebragt. Eindelijk is aan het slot van het derde deel eene chronologische tabel gevoegd, met vermelding van de dagteekening der Arresten en tevens der onderscheidene artikelen van de Algemeene en de Speciale Wetten, Besluiten en Verordeningen, waarop ieder Arrest is gebragt.’

Het werk is reeds geheel afgewerkt en zal in achtervolgende afdeelingen verschijnen: ‘Het eerste deel houdt in: het Staatsregt en hetgeen daarmede in een middellijk of onmiddellijk verband staat; - het tweede deel: de vijf Wetboeken, de algemeene bepalingen der wetgeving, de wet op de regterlijke organisatie, het transitoire regt, en enkele besluiten of wetten tot de vijf Wetboeken in betrekking staande; - het derde deel: de Belastingen, waaronder begrepen Zegel, Registratie en Successie, en voorts het Notariaat, Oud-Hollandsch, Romeinsch en voormalig Fransch regt (voor zoo verre daarop beslissingen zijn gevallen), Kerkelijke Reglementen, enz.’

[p. 677]

Dat Romeinsch, Oud-Hollandsch en Fransch regt zijn daar wel eenigzins in eene vreemde volgörde opgenoemd en gerangschikt; maar waarschijnlijk zou, wanneer de historische volgörde hier was bewaard gebleven, het Tweede Deel wat ongeproportioneerd geworden zijn; misschien ook ziet de Schrijver nog kans daarin eene verandering te brengen.

Voorts verbindt de Schrijver zich, telken jare een Supplement op dit werk te leveren; en in het Vijfde Supplement, ook tot bewaring van eenheid en verband, den inhoud der vier voorafgaande Supplementen op te nemen. Wij hopen, dat deze waarborg voor volledigheid niet afschrikkend werken zal voor het debiet van dit uit den aard der zaak nog al geldige, maar ook veel geld-sparende werk.

Dat overigens dit werk niet slechts van grooten ijver en assiduïteit, maar ook van grondige studie getuigt, - daarvan zijn ons bij het doorlezen onderscheidene proeven voorgekomen. Zóó wordt, om een paar voorbeelden te noemen, op bl. 7 eene meening van den Heer quarles van ufford omtrent magts-overschrijding wederlegd; op bl. 104 wordt de wettigheid van het Koninklijk Besluit van 19 Augustus 1850, waarbij het tarief van begrafenis-kosten tijdelijk is geschorst, ter toetse gebragt. Van groote volledigheid en naauwkeurigheid getuigt inzonderheid de uitvoerige aanteekening op Art. 153 der Grondwet van 1840 (betrekkelijk de Wetgevende magt der Plaatselijke Besturen), die in acht rubrieken is gesplitst en meer dan 33 kolommen druks beslaat.

Het werk prijkt met eene sierlijke opdragt aan den Heer Mr. w.b. donker curtius van Tienhoven, Voorzitter van den Hoogen Raad, die door het aannemen van dit hulde-betoon van zijne belangstelling in de uitgave doet blijken. Het boek is keurig netjes in twee kolommen, compres en toch met een duidelijke letter gedrukt: er is niets gedaan om het werk duur te maken, zoo als wel eens geschiedt (b.v. door de tekst der wetten éénof tweemaal af te drukken!): maar het is er daarentegen blijkbaar op toegelegd, om aan de koopers vele en

[p. 678]

goede waar voor hun geld te leveren. Wij hopen dan ook van harte, dat de verdienstelijke Schrijver, die dit werk voor eigene rekening uitgeeft, er goede rekening bij moge maken.