Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1850

De kleine Zonden. Naar het Fransch van A. de Gondrecourt. Iste en IIde Deel. Te Maarssen, bij C. van Nederhasselt. 1849. In gr. 8vo. 384 en 424 bl. f 7-20.

Den titel vinden we voor het Nederlandsch publiek niet gelukkig. Ook in de waardeering der zonden is klein en groot betrekkelijk. Wat elders voor een ligt vergrijp doorgaat, kan hier voor eene onverantwoordelijke misdaad worden gehouden. De vraag is: wat de zonden zijn, getoetst aan 't Evangelie, en waar ze de maatschappij, die er over lezen zal, voor aanziet. De ondeugden, die 't raderwerk van dezen Roman uitmaken, zijn: smulpaperij, ontucht en echtbreuk. In Frankrijk, of liever - want de zeden der hoofdstad zijn nog niet die van Frankrijk - te Parijs, waarvan een geestige Turk (yacoubeffendi) zeide: ‘dat elk er zijn Harem heeft in de huisgezinnen zijner vrienden,’ behoort dat drietal inderdaad tot de kleine zonden? Bij ons echter kunnen er althans de twee laatsten niet onder geteld worden. Of de Vertaler moest 't opgevat willen hebben in een omgekeerden zin? Maar wij zijn nog niet op de hoogte van de satire. De uitgever zou dus wèl hebben gedaan, als hij een anderen titel had genomen, beter overeenkomende met de zeden in Nederland. Toen wij het werk opensloegen dachten we aan ‘de kleine pligten,’ en meenden iets te zullen vinden in dien trant en geest; maar bij het achtste Hoofdstuk ging 't deel weder digt; want de beschrijving van een rout van gekamerde ligtekooijen, in het zevende, benam ons den trek om voort te gaan. Dat is de reden waarom 't werk niet vroeger werd aangekondigd. Wij zullen wel de eenigsten niet zijn, die door 't zevende Hoofdstuk werden afgeschrikt, en zeker is deze niet de eenigste, anderzins niet onverdienstelijke Roman, in welken zulk een Hoofdstuk voor-

[p. 503]

komt. Dit geeft ons de vraag in de pen! of 't niet zou zijn een hulde aan de vaderlandsche zeden, een dienst aan het publiek, en een voordeel voor de uitgevers, wanneer elke overzetter van een Franschen Roman de lezers en lezeressen voor oogen hield, voor welke zijn werk bestemd is? Dan zouden al zulke tooneelen uit het Parijsche leven, die niet geschikt zijn om hier sympathie op te wekken, geheel weggelaten, of met kieschheid in diervoege gewijzigd kunnen worden, dat zij met de betere gedeelten van 't werk overeenstemmen. Zulk eene behandeling vordert wel meer de pen van een Auteur, dan van een gewoon Vertaler; doch aan geschikte pennen is geen gebrek, en ook de ‘kleine zonden’ waren zulk eene vrije vertaling niet onwaardig. Niet alsof we 't werk overigens juist voor een meesterstuk houden. De geheele fabel rust op eene onmogelijkheid, te weten: dat een man, zoo regtschapen en verstandig als de Abt de brionne wordt afgeschilderd, voor de goede, vrome, rijke, achttienjarige marie de verneuil, zijne voedsterling en lieveling, een echtgenoot zou kiezen, zonder eenig onderzoek naar diens gedrag en vroegere geschiedenis. - Vandaar, als het te laat is, de ontdekking, dat de bruidegom sinds jaren leeft met eene bijzit, een panier percé is, reeds gehuwd was, en een zoon heeft, en om die bijzit, van zijne vrouw is gescheiden, die hij met haar kind vergeet. Vandáár het huwelijk van marie met dat zedeen gewetenlooze monster, den burggraaf de fontac, die haar tot gade neemt, om, met zijne bijzit haar vermogen door te brengen, en, bovendien, op den dag-zelven van het huwelijk, ook nog echtbreuk pleegt met de gehuwde Baronesse de certènes, die zeer werkzaam is geweest om dat huwelijk te doen slagen, met den blik op 't geheim en gemak alsdan van haren schandelijken omgang. Ook deze dame(!!) weet niets van zijn leven met eene bijzit, en gelooft te goeder trouw, dat hij haar bemint, en, in den echt tredende, zich om harentwille opoffert. Men ziet dus, dat de Schrijver zelfs niet er aan gedacht heeft, om de zaken eenigzins waarschijnlijk te maken; ieder lezer kan met den Abt zeggen (bladz. 60):

[p. 504]

‘daar ben ik tot den hals toe in eene roman.’ Doch daarentegen is 't werk, door een aantal afwisselende tooneelen en situatiën in den trant der oude kerker- en moordgeschiedenissen, als tijdkorter, voor liefhebbers van Melodramaas en tooverbaletten vooral, zeker eene hoogst aangename en onderhoudende lektuur. Aan het hoofd der monsters, die hier optreden, staat de bijzit therese keller, uit onverdeelde liefde (!!) eene duivelin zonder wedergade, die, na onberekenbare schatten met den burggraaf verspild te hebben, in koelen bloede twee moorden onderneemt, den eenen uit wraakzucht, den anderen voor geld. Tegen die gedrogten echter staan ook vele edele, ja, misschien te edele karakters over, en de slechten zijn ten slotte de gelukkigen niet; zoodat de totaal-indruk van het werk niet onzedelijk is, maar integendeel wèl geschikt om nadenkenden van ondeugd en misdaad af te schrikken. Deze verdiensten mogen dit levendig en onderhoudend werk, ook zoo als 't daar ligt, aanbevelen.

Men leest geene Romanvertalingen om er taal of stijl uit te leeren, anders zouden we nog al iets hebben aan te merken. Over 't algemeen is de vertaling los, en papier, druk, vignet en omslag getuigen van de zorg des Uitgevers.