Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1850

[p. 417]

Uw koningrijk kome! Een vraagboekje over de geschiedenis van het Godsrijk, volgens den Bijbel. Door U.W. Thoden van Velzen. Tweede vermeerderde uitgave. Te Leeuwarden, bij G.T.N. Suringar. 1849. In kl. 8vo. 101 bl. f :-40.

Met welk regt deze tweede uitgave eene veel vermeerderde en omgewerkte heeten mag, kan Rec. niet beoordeelen, daar hij zich niet herinneren kan, de eerste uitgave van dit vraagboekje ooit gezien te hebben. Dit neemt echter niet weg, dat hij het, zoo als het thans in het licht verschenen is, ruimschoots kan aanbevelen. Het munt in menig opzigt uit. Het plan, waarnaar het vervaardigd is, herinnert de boekjes van vader egeling, die zoo grooten opgang hebben gemaakt. Na eene inleiding over Gods openbaring aan de eerste menschen, omvat het, in twee Afdeelingen, die over het Oude en Nieuwe Verbond handelen, de gansche geschiedenis van het Godsrijk op aarde, volgens den Bijbel. In de eerste Afdeeling komen de grondslagen en de oprigting van het Godsrijk onder één volk, de ontwikkeling van het Godsrijk in Israël, en het verval van het oude met de voorbereiding van het nieuwe Godsrijk, ter sprake, waarbij zelfs de voorbereiding der heidenen niet vergeten is. De tweede en uitvoeriger Afdeeling wijst dan in de geschiedenis van den Heer den grondslag aan van het Godsrijk voor alle volken, draagt de Kerkelijke geschiedenis voor als het verhaal van de stichting en uitbreiding van het Godsrijk op aarde, en omvat tevens, in eene beknopte voorstelling van christus, den weg, de waarheid en het leven der gemeente, de Christelijke geloofs- en zedeleer. Er straalt allerwege in dit boeksken eene regt heldere en Evangelische denkwijze door, en er ligt deugdelijke studie bij ten grondslag. Aan rijkdom van inhoud en bestemdheid van uitdrukking ontbreekt het niet. Eer wordt den leerlingen hier te veel, dan te weinig aangeboden. Het standpunt eindelijk, waarop de Schrijver staat, is

[p. 418]

dat des geloofs, en de kleur, die zijn geschrift draagt, is die der gematigde Groninger school.

Wil men, na deze lofspraak, eene en andere aanmerking, waartoe de stof in overvloed voorhanden is? Wij zouden hier gaarne iets hebben aangetroffen over den Bijbel, welks leiddraad zoo veel mogelijk gevolgd wordt, en de Bijbelboeken, en wenschten wel, dat aan de voordragt der Christelijke geloofs- en zedeleer, in navolging van egeling, eene derde Afdeeling ware ingeruimd, waardoor het boeksken in bruikbaarheid zou gewonnen hebben. Ook komt het ons voor, dat van de 25 lessen geene 15 hadden moeten bestemd zijn voor hetgeen aan het Nieuwe Verbond voorafgaat, terwijl al het overige, dat hoofdzaak is, in 10 lessen is zaamgedrongen. Daarvan is dan ook het gevolg, dat laatstgenoemde lessen ongelijk grooter van omvang en rijker van inhoud zijn dan de vroegere. Dit geldt vooral van de 17de en 21ste les en van de drie laatste lessen, die onmogelijk binnen hetzelfde tijdsbestek, als de eerste, kunnen afgehandeld worden. Voorts betreuren wij het, dat sommige antwoorden te uitgebreid en te ingewikkeld zijn, om memoriter te worden opgezegd, en dat verreweg de meeste geen volledigen zin bevatten: een hinderlijk gebrek, aan vele soortgelijke boekjes eigen. Soms stuitten wij op min voegzame uitdrukkingen, als: type, toefplaats enz. En wat sommige bijzonderheden, die hier voorkomen, betreft; wij begrijpen b.v. de zonderlinge onbeantwoorde vraag niet: Waarom noemt jezus de vorming tot zijne discipelen eene indompeling in het wezen des Vaders, des Zoons en des H. Geestes? waarbij naar matth. xxviii: 19, vergel. Rom. vi: 3, verwezen wordt, en kennen evenmin de exegetische resultaten, die regt geven, om van de wet der tien geboden te zeggen, dat de eerste tafel de vijf geboden jegens God bevat, de tweede tafel de vijf geboden jegens onze naasten, en dat elk der geboden der tweede tafel beantwoordt aan het daar tegenover geplaatst gebod der eerste, waarbij eene alzoo ingerigte opgave der tien geboden gevoegd is. Hoe dit echter ook zij, wij nemen

[p. 419]

van den lof, aan dit vraagboekje gegeven, in weerwil dezer aanmerkingen, niets terug, bevelen het met vrijmoedigheid aan de aandacht onzer medebroeders, wenschen hun, en den Heer u.w. thoden van velzen, den hulpprediker op de Bergumerheide in het bijzonder, vele leerlingen toe, vatbaar genoeg, om er met vrucht gebruik van te maken, en bidden over dat gebruik in de Vaderlandsche gemeenten Gods besten zegen af.