Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1850

[p. 413]

Boekbeschouwing.

Christelijke Avondoverdenkingen, aan huiselijke stichting gewijd. Door A. Radijs, Predikant te Doesborgh. Te Amsterdam, bij D.H. Fikkert. 1849. In kl. 8vo. 352 bl.; in carton, best papier f 2-50; gewoon papier ingenaaid f 1-80.

De bezitters der Christelijke Morgenoverdenkingen, van denzelfden Schrijver, zullen ook met deze Avondoverdenkingen wel reeds zijn bekend geworden. De bloote opgave van den inhoud en mededeeling van eene proeve, die wij hier laten volgen, zullen gewis voldoende zijn, om 't werk ook bij anderen de bekendheid te doen erlangen, die het verdient. De Eerwaarde Schrijver handhaaft er op nieuw den roem in, dien hij reeds voorlang, door 't uitgeven van echt godsdienstige lectuur, te regt verwierf. Zijne opvatting van de leer des Bijbels is de zuiver Evangelische, welke op hare gestadige beoefening in huis en wereld aandringt. De navolgende dertig hoogst belangrijke onderwerpen worden in de avondoverdenkingen behandeld: Eenzaam nadenken; - Zelfkennis; - De eeuwige Ontfermer; - Jezus christus; - Jezus de hoogste leeraar; - Innige zamenhang tusschen Jezus leer en persoon; - Dien ik ook eenen Afgod? - Ergernissen; - Naauw verband tusschen de vergeving der zonden en de liefde tot God; - Het gevaarlijke van met zondige gedachten te spelen; - De mensch wikt, God schikt; - Waarom blijven onze goede voornemens vaak zonder gevolg? - De ware vrijheid alleen door christus; - Christelijk geduld; - jezus verheerlijking op den berg; - Het geloof maakt zalig; - Het onmogelijke en mogelijke om zalig te worden; - Elia, een voorbeeld van regt vertrouwen op God; - Ik ben een vreemdeling op aarde; - Teleurstellingen; - Honger en dorst naar de geregtigheid; - Paulus zielstemming bij den aanblik zijns doods; -

[p. 414]

Het zwak geloof aan God; - Wat betaamt den Christen in dezen, ook in het godsdienstige, veel bewogen tijd; - Het Christendom eene godsdienst voor elken leeftijd; - Het vreeselijke der zonde; - De hooge waarde en het zekere der zondenvergeving; - De zondelooze jezus, onze verlosser van de zonde; - Werk ik Gods geest ook tegen? - Wien is het Evangelie van christus regt verstaanbaar? - Wat kunnen de kinderen des lichts van de kinderen der wereld leeren? - Boven elke overdenking staat, bij wijze van motto, eene korte aanhaling uit het Oude of Nieuwe Testament, waarvan de Schrijver telkens een goed gebruik maakt. Als proeve van levendigen, gemoedelijken, dikwerf sierlijken schrijftrant deelen wij een paar bladzijden mede uit de 24ste overdenking: Het Christendom eene godsdienst voor elken leeftijd. Tot motto is boven deze overdenking geplaatst: 1 joh. II:13: ‘Ik schrijf u, vaders! want gij hebt Hem gekend, die van den beginne is. Ik schrijf u, jongelingen! want gij hebt den booze overwonnen. Ik schrijf u, kinderen! want gij hebt den Vader gekend.’ - ‘Ik schrijf u, jongelingen! want gij hebt den booze overwonnen! Andere behoeften, dan de man en de grijsaard, heeft de jeugdige mensch, die uit de jaren der kindschheid tot die des vrijeren levens is overgegaan. Wel is hij niet altijd vrij van bezwaren; ook in den jeugdigen leeftijd vlieten tranen, even gelijk over de helderste dagen der lente vaak sombere nevelen zweven, en de bloemen der sneeuw zich vereenigen met de bloesems van het geboomte. Maar die tranen vloeijen niet lang, en meestal kenteekent zich die leeftijd door vreugde en genot. Dan heeft nog alles een lagchend aanzien, en werpt de zon hare vriendelijke stralen op het effene pad. Duizende stemmen roepen tot een vrolijk levensgenot, en het hart is geneigd, om naar die stemmen te hooren en zich voor de vreugde geheel te openen. Men is nog te weinig voortgegaan, om al het bittere, aan 's menschen bestaan verbonden, regt te kennen. Maar ziet, onder de bloemen, op het effene pad gestrooid, loert de slang der verleiding, die vaak onverwachts den jeugdi-

[p. 415]

gen mensch omslingert, zijn hart vergiftigt, zijnen vrede en zijne vreugde verwoest. Wat van den man en grijsaard geldt, geldt vooral van hem, dat woord vol diepe wijsheid: “een iegelijk wordt verzocht, als hij van zijne eigene hegeerlijkheid afgetrokken en verlokt wordt.” Zijn leeftijd, hoe schoon ook in vele opzigten, is gevaarvol, ja, denkt men aan dat alles, waaraan hij is blootgesteld, dan grenst het bijna aan het wonderbare, dat er nog zoo veel waars, goeds en edels uit zijn binnenste ontkiemt.

In den kamp, die hem wacht, heeft de jeugdige mensch kracht noodig, ten einde staande te blijven in den boozen tijd. Opwekking van moed en versterking van vertrouwen zijn behoeften voor den grijsaard en den man; maar minder voor hem. Zijne borst, waarin het hart zoo vurig klopt, bezit beiden nog, ja, bij hem is eer eene overmaat dan gebrek van dezelven te vreezen. Hij moet tot matiging en omzigtigheid, tot waakzaamheid en zelfbeheersching worden aangespoord. En waar zal hij die aansporing vinden? De godsdienst des Christendoms kan hem zoo geheel geven, wat hij noodig heeft, en daarop wijst dan ook johannes: ik schrijf u, jongelingen! want gij hebt den boozen overwonnen. Of kon hij door den boozen, die in den bijbel steeds wordt voorgesteld als de oorsprong van het zedelijke kwaad, wel iets anders verstaan dan dat alles, wat dit kwade voortbrengen en het jeugdige hart verstrikken kan? De jongelingen, tot wie hij zijn woord rigt, kenden bij ervaring de verzoekingen des levens, maar ook de kracht, welke het Evangelie instort, om ze te overwinnen.

Zoo was het toen, en zoo is het nog. Is de jeugdige mensch zich zelven bewust, dan weet hij het ook, dat zijne zinnelijkheid rusteloos werkzaam is, om het zwakke hart door het bekoorlijke des levens weg te slepen en tot de zonde te verleiden. Ja, wie is er, die niet reeds het slagtoffer dier verleiding geworden is? Zou hij den Vader van alle barmhartigheid niet danken, en zouden zijne ouders en vrienden het niet evenzeer doen, dat er in de godsdienst des Christendoms eene kracht ligt

[p. 416]

en blijft liggen, die hem in staat stelt, den boozen te overwinnen en hart en wandel rein te bewaren? Zij toch wijst hem den weg aan, dien hij naar Gods wil te bewandelen heeft, maakt hem met de pligten bekend, wier volbrenging voor zijne rekening ligt. Zij predikt waarheden, die bij een innig en hartelijk geloof, niet anders kunnen, dan krachtig opwekken tot den strijd tegen het kwade en tot den lust voor het goede. Zij stort vooral liefde in en verligt door dit gevoel allen, en dus ook den jeugdigen mensch de moeijelijkheden aan getrouwheid verbonden. Zij vordert niets dan hetgeen regt, billijk en goed is, en hecht aan deszelfs volbrenging niet alleen de goedkeuring des gewetens en aardschen zegen, maar vooral de rijke vadergunst Gods en de blijde hoop des hemels. Zij wijst op jezus, die als kind, als jongeling en man in alles volmaakt was, en dus voor allen, ook voor hen, die de zoo schoone bane des jeugdigen levens bewandelen, het beste voorbeeld is. Zij wijst op het gebed, als het veiligste middel om den storm der driften te beteugelen, den geest met heiligen ernst te vervullen, het geloof aan God, aan zijne alwetendheid en nabijheid te versterken, en zich van zijne almagtige hoede te verzekeren. De godsdienst door mozes en de Profeten verkondigd, kon eenen jozef, eenen david, eenen obadja, eenen daniël en zoo vele andere jeugdige Israëliten doen staande blijven te midden van de zwaarste beproevingen. En zou dan de veel volmaaktere godsdienst des Evangelies, die in haren hoog verheven Stichter, in zijn vlekkeloos voorbeeld, in zijne alöpöfferende liefde en de liefde des Vaders, zulk eene krachtige aanbeveling heeft, zulks niet veel meer kunnen?’

Taal en stijl zijn zuiver, de correctie is net; een aantal leesteekens echter hadden wel gemist kunnen worden.

Wij wenschen het werk in alle huisgezinnen, opdat velen hunne avonden door zulke echt godsdienstige overdenkingen mogen heiligen.

† -.