Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1850

Italiaansche spraakkunst, bijzonder ingerigt ten dienste dergenen, welke zich deze taal door zelfoefening willen eigen maken. Waarachter eene verzameling van de meest gebruikelijke woorden en spreekwijzen. Uit de beste bronnen bijeenverzameld door J. Vriend. Te Kampen, bij K. van Hulst. 1850. In gr. 8vo. 218 bl. f 2-:

Met genoegen hebben wij eene Italiaansche spraakkunst van den Heer vriend ontvangen. Ieder, die zich op vreemde talen heeft toegelegd, zal volkomen instemmen met hetgeen hij in de voorrede zegt: dat de moeijelijkheden, om eene vreemde taal, door middel van eene andere vreemde taal, aan te leeren, velen afschrikt, om zich op de beoefening dier taal toe te leggen. Volgens den titel is deze Spraakkunst naar de beste bronnen bewerkt; maar wij missen ongaarne eene opgave dier bronnen in de voorrede; hoewel wij er niet aan twijfelen of de beste bronnen wel door den Schrijver zijn gebruikt geworden. In het algemeen is ons oordeel over dit werk zeer gunstig, en wij houden ons verzekerd, dat hij, die zich met ijver op het Italiaansch toelegt, en daarbij van dit handboek gebruik maakt, in zijne pogingen gelukkig zal slagen. Eenige aanmerkingen echter moge ons de Schrijver ten goede houden.

De Inleiding, pag. 1-3, bevat de algemeene begrippen der grammatica, kort, doch vrij duidelijk, ten minste voldoende, om daarmede het Italiaansch te beginnen. Jammer maar, dat de geachte Schrijver zich in het werkzelf niet steeds aan zijne eigene inleiding gehouden heeft, dan ware nu, misschien, het een en ander wat beknopter en duidelijker. Het eerste Hoofdstuk, pag. 4-9, han-

[p. 368]

delt over de letters en derzelver uitspraak; maar heeft de Schrijver zich steeds gehouden aan: lingua Romana in bocca Toscana? - Pag. 10 hindert ons het ongebruikelijke woord zelfklinker voor klinker. Het derde Hoofdstuk, pag. 13-16, bevat enkele opmerkingen over de voorzetsels da en di; wij gelooven, dat de plaats voor de behandeling slecht gekozen is, en alleen kan verontschuldigd worden door de bedenking, dat de kennis van deze voorzetsels bijdraagt tot het goed begrip der declinaties. Pag. 30 vinden wij melding gemaakt van het Grieksch; zoo ook pag. 13 en 104 van het Latijn: dit vinden wij op zijn minst overbodig, daar dit niets ter zake doet; had men van het Grieksch en Latijn willen gebruik maken, dan zou deze Spraakkunst er zeker veel bij gewonnen hebben. In het achtste Hoofdstuk, pag. 34-43, over de bijvoegelijke naamwoorden, is vergeten op te geven hoe deze soort van woorden verbogen wordt. Het negende Hoofdstuk, pag. 43-46, over de telwoorden, had men gevoegelijk kunnen vereenigen met het voorafgaande Hoofdstuk, daar de telwoorden toch niet anders zijn dan bijvoegelijke naamwoorden. Bij het vijftiende Hoofdstuk, pag. 70, gaat de Schrijver over tot de werkwoorden, zonder eenige voorafgaande opmerkingen, die hier gepast zouden zijn geweest. In het negentiende Hoofdstuk, pag. 122-144, handelende over de onregelmatige werkwoorden, was misschien door eene naauwkeurige classificatie der. uitgangen eenige regelmatigheid te brengen. Meer logisch ware het geweest het een- en twee-en-twintigste Hoofdstuk, pag. 146-153, tot één Hoofdstuk te vereenigen, over de onveranderlijke woorden. Het vijf-en-twintigste Hoofdstuk handelt over de woordschikking of syntaxis; doch hier heeft de Schrijver hetgeen men de syntaxis ornata noemt, met de eigenlijke syntaxis verward. De woordschikking of liever de woordvoeging (syntaxis) is door de geheele Spraakkunst verspreid en dus minder op hare plaats. Daartoe behooren bladz. 13-16, 21, 23, 24, 35, 40, 49-69, 105-108, 144 enz.

Ten slotte herhalen wij ons oordeel over deze Spraakkunst, die we zeer nuttig en doelmatig achten, en hun die genegen zijn het Italiaansch te leeren, aanbevelen. Wij wenschen den Schrijver belooning in een ruim debiet en ook tijd en opgewektheid, om voort te gaan, opdat de aanvangers in het Italiaansch spoedig de beloofde lees- en vertaaloefening mogen ontvangen.

k.