Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1850

Het leven en de krijgsbedrijven van David Hendrikus Baron Chassé enz. Door W.J. del Campo, genaamd Camp. Met Portret. Te 's Hertogenbosch, bij Gebr. Muller. 1849. In gr. 8vo. 159 en L bl. (bijlagen). f 2-50.

Het leven van onzen met zoo veel roem bekenden Generaal der Infanterie, david hendrikus Baron chassé, geboren te Tiel, op den 18 Maart 1765, en overleden te Breda den 2 Mei 1849, wordt hier, beschreven door een geoefende hand, ter herinnering en nabetrachting den Nederlanderen aangeboden. Het was eene goede gedachte, om de daden van een man, dien men algemeen hoogacht en die zoo veel voortreffelijks heeft uitgerigt, aan de vergetelheid te onttrekken; dáárdoor werd in eene wezenlijke behoefte voorzien, en hij, die zich van deze taak zoo loffelijk heeft gekweten, was ongetwijfeld het best daartoe in staat; naauw verbonden, gelijk hij was, aan de meest vereerde en gevierde betrekkingen van den verdienste-

[p. 351]

lijken ontslapene; hij vervulde alzoo, wèl toegerust en wèl berekend, een heiligen pligt. De Schrijver heeft dan ook met blijkbare hartelijkheid en belangstelling opgeteekend, wat hij oordeelde in het leven van chassé wetenswaardig en van belang te zijn voor de Natie, waartoe zijn held, tevens de held des Volks, behoorde. Behalve de vermelding der vroegere krijgsbedrijven van chassé in Nederland, wordt hier meer opzettelijk gewag gemaakt van zijne roemrijke oorlogsbedrijven in Spanje, en, tijdens het jaar 1814, in Frankrijk. Met hoogen lof en bijzondere naauwkeurigheid wordt verder medegedeeld het aandeel, 't welk chassé had aan de bevochten zege bij Waterloo; en door welke opmerkelijke omstandigheid hij een zoo veel grooter aandeel daaraan heeft gekregen, dan zich aanvankelijk liet verwachten. Terwijl met een zeer omstandig verhaal van het gebeurde te Antwerpen, en van de belegering der Citadel, de breede lijst der krijgsbedrijven van den grooten man besloten wordt. - Die mededeeling gaat overal vergezeld van het wetenswaardige omtrent het meer en min belangrijke der geleverde gevechten; van het oordeel van bevoegden over de wijze, waarop gestreden is, alsmede over de gevolgen, welke daaraan verbonden waren. Na den terugkeer uit de krijgsgevangenschap in Frankrijk, alwaar hij steeds met onderscheidende hoogachting werd bejegend, vindt men den krijgsheld eerst te Bergen-op-Zoom, daarna te Breda terug, alwaar hij den om zijne kundigheden geëerden, om zijne beschaafde zeden, gepaard aan een vast karakter, hooggeachten, om zijn welwillendheid zelfs in moeijelijke tijden geprezen en beminden, te vroeg ontslapen Generaal wildeman, in het opperbevelhebherschap opvolgde. Chassé's benoeming tot Lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal komt echter in dit geschrift eenigermate voor, zoo als, naar ons gevoelen, het lidmaatschap niet behoorde beschouwd te worden; namelijk, als een middel tot tractementsvermeerdering. Want ofschoon aan menigeen die hooge betrekking als zoodanig geschonken werd - indien wij ons wèl herinneren ook nog aan een onzer Gezanten - dan lag dat toch niet in de bedoeling der Grondwet;

[p. 352]

maar moest de som van drie duizend gulden, aan het lidmaatschap verbonden, enkel beschouwd worden als eene vergoeding voor reis- en verblijfkosten. Het beklag over het verlies van die wedde, hoe hard dat verlies ook wezen mogt voor een ouden roemrijken krijgsman, is dáárom minder gegrond: - men mogt er met meer grond eene klagt over aanheffen, dat het lidmaatschap der Staten-Generaal aldus van aard en doel was veranderd geworden. Gaarne erkennen wij, dat de hoogste onderscheidingen, aan een man als chassé toegekend, niet ongepast zouden zijn geweest; en dat men wèl zoude hebben gedaan te zijnen opzigte eene uitzondering te maken, toen er zoo vele bezuinigingen gemaakt werden; misschien ware het ook niet moeijelijk geweest, meer doelmatige bezuinigingen dan deze te vinden. Hoe 't zij, het werk, waarover wij handelen, is onderhoudend geschreven, het wekt de belangstelling in hooge mate op, en bevat bladen uit onze geschiedenis, die niet verloren zullen gaan; terwijl ook nog talrijke bijlagen vele bijzonderheden bevatten, die in het werk-zelf niet gevoegelijk konden opgenomen worden.

Een wèl uitgevoerd portret versiert de levensbeschrijving een zindelijke druk, op goed papier, maakt het lezen aangenaam: en de prijs is matig; zoodat dit boek allezins aanbeveling waardig is, en verdient in vele handen te komen.

m.v.