aanteekeningen zijn echter breeder uitgeloopen, dan men volgens den titel verwachten zou, en beslaan niet minder dan 256 bladzijden. Men vindt daarin veel wetenswaardigs en minder bekends met zorg bijeengebragt, over het maria-klooster te Assen, waartoe de oude kerk oorspronkelijk behoorde; over de invoering der Hervorming in Drenthe door een bevelschrift van den toenmaligen Stadhouder; over haar karakter en hare grondtrekken, daarin bestaande, dat zij zich uitstrekte over de kerken en de scholen, dat zij werd ingerigt naar de vormen van het Gereformeerde Kerkgenootschap, dat zij uitkwam in een, wel door de Overheid geregeld, maar toch zuiver kerkelijk bestuur, en vooral de ware stichting der kerk, ook door middel van hare kerktucht, bedoelde; over de lotgevallen der kerk te Assen en den opbouw der nieuwe, die haar vervangen heeft; over de grootte der gemeente aldaar en de kleinere afgescheidene, die daarnevens staat; over de predikanten, die er achtereenvolgens het Evangelie verkondigd hebben, en vele andere bijzonderheden van plaatselijk of meer algemeen belang. Een achttal nalezingen, die de reeks dezer aanteekeningen besluiten, moeten dienen, om het een en ander, wat daarin gezegd was, nader te staven. En geheel het geschrift is daardoor een uitvoerig Gedenkboek geworden, dat ook in ruimeren kring de aandacht van de beoefenaars der kerkelijke geschiedenis van ons Vaderland verdient.
Wij zijn den Heer pareau dank schuldig voor den arbeid en moeite, die hij zich daartoe heeft getroost. Over den vorm, waarin hij de resultaten van zijn onderzoek heeft medegedeeld, willen wij niet met hem twisten, ofschoon wij 't niet willen ontveinzen, dat eene leerrede, met zoo uitvoerige aanteekeningen bezwaard, in ons oog eene wanstaltigheid is, die beter vermeden ware. Ook ware het misschien wenschelijk, dat hij hier en daar, waar het bijzonderheden betreft van geringer aanbelang, meer de kortheid betracht en minder zich uitweidingen veroorloofd hadde, die niet regtstreeks ter zake dienen. Maar wie weet niet bij ervaring, hoe moeijelijk dat valt, als men zich eenmaal tot schrijven gezet heeft? Aller-