Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1850

De kinderkerk. Verzameling van kinderpreken, ter aankweeking van kennis en godsvrucht onder de jeugd, door eene vereeniging van Predikanten uit de onderscheidene oorden onzes vaderlands. Tweede jaargang. Te Schiedam, bij H.A.M. Roelants. 1849. In gr. 8vo. f 1-20.

De tweede jaargang, welke deze ‘Kinderkerk’ beleeft, getuigt van den godsdienstigen zin des volks, en te gelijk van den gunstigen dunk, door deze onderneming ingeboezemd. Wij verblijden ons daarover. Onze kinderen

[p. 286]

toch behooren in en aan de kerk. Deze, bezield met de liefde des Verlossers, neemt de kinderen uit de wieg aan, en zegent hen met het zegel der verzoening. De kerk is de opvoedingsplaats van den mensch, gelijk het geheele schoolwezen in het Christelijk Europa aan de Kerk zijn ontstaan heeft te danken. Het is daarom eene gelukkige gedachte het Evangelie bepaaldelijk aan kinderen te prediken, en tot hunne bevatting af te dalen, - zoo het niet voor sommigen moge heeten: op te klimmen, - om ze te wijzen op dien Heer, die zoo vriendelijk gezegd heeft: ‘laat de kindertjes tot mij komen, en weert ze niet; want denzulken is het rijk van God.’

De voor ons liggende bundel bevat twaalf preken, de een meer de ander minder op kinderlijken toon gestemd. Van geen dier preken kan men zeggen, dat zij mislukt is. Koetsveld opent waardig de rij met een treffend voorval uit davids leven, voorgesteld en ontwikkeld, zoo als men dat van den populairen man verwachten mag. - De tweede preek, door vorstman, over de fabel van jotham, Rigteren ix:8-15, geleverd, kan, op enkele uitzonderingen na, als men het woord ‘kinderen’ in ‘toehoorders’ verandert, voor eene gewone preek dienen. De geachte Spreker had dit onderwerp gewis meer in de kinderwereld kunnen overbrengen. Wien is het onbekend, welke booze rollen onvergenoegdheid en ontevredenheid gewoonlijk daar spelen! - De derde handelt over jezus, als kind met zijne ouders te Jeruzalem. Luk. ii:41-51. Van spall heeft daarin een woord gesproken, voor ouders gepast, en hartelijk voor kinderen. - De vierde preek: jezus ontmoeting met thomas, na zijne opstanding, naar joh. xx:24-29, door g.e.w. de wijs, heeft den kindertoon zuiver getroffen. Op die wijze kunnen zelfs de belangrijkste onderwerpen uit de geschiedenis der Goddelijke openbaring voor kinderen aanschouwelijk worden gemaakt, en met zulk eene voorstelling beantwoordt men het best de vraag: of de kinderen óók nut uit den bijbel kunnen trekken? - Een juweel in dezen bundel is de hemelvaartspreek over luk. xxiv:52^b van biben. Wien zou het nog kunnen verwonderen, dat de man, die door

[p. 287]

zijne geschriften zoo aangenaam wist te boeijen, ook aan kinderen behaagt. Hoe moet hij alles hebben geboeid, indien hij deze leerrede heeft uitgesproken, die beminnelijke redenaar, met dien hem eigen, open, kalmen, vriendelijken blik en aanminnigen toon, die hem in elken kring tot een voorwerp maakten van aller welbehagen. De waardige man is reeds van zijnen post afgeroepen, en geloovig vertrouwen wij, dat hij nu den toon reeds kent, die daar boven in het groote Vaderlijke huis door de kinderen Gods wordt aangeslagen. - In het Pinksterfeest met kinderen gevierd, naar aanleiding van Hand. ii:29 door charante, hindert ons eenigzins, dat wij eene voorstelling lezen van den gemoedstoestand der Apostelen na jezus hemelvaart, die het tegendeel zegt van hetgeen de vorige preek op historischen grond getuigt. Biben toch zegt, dat de Apostelen verblijd waren, nadat de Heer hen op den Olijfberg verlaten had. Charante stelt hen als zeer bedroefd voor. Als de preek op zich-zelve stond, zouden we daar geene aanmerking op maken; maar naast de vorige geplaatst, moet de vergelijking bij kinderen nadeelig werken; zij kunnen niet anders oordeelen, dan dat een van beiden heeft misgezien. Overigens zal ook deze verdienstelijke preek niet zonder genoegen en nut gelezen worden. - Van der vliets ware kindervreugd, matth. xxi:15, 16, is een allergelukkigst onderwerp; even aangenaam als gepast behandeld. - Van balen blanken, noachs dronkenschap [Gen. ix:20-27] tot onderwerp kiezende, behandelt een teeder punt, maar doet het met kieschheid, hoogen ernst en vol liefde. Wij zouden den prediker met bescheidenheid in bedenking wenschen te geven, of hij, aan het slot zeggende: ‘Oudersl u konde en wilde ik, naar aanleiding van de nu behandelde geschiedenis, ook nog wel een woord, eene vermaning en waarschuwing toevoegen. Te midden en voor het oor uwer kinderen laat ik dit,’ wel voorzigtig handelt. Waarom gesproken van hetgeen hij beter acht te verzwijgen. Als de kinderen in 't openbaar hooren zeggen, dat er aanmerkingen op hunne ouders te maken, waarschuwingen hun toe te voegen zijn, die het beter is, dat zij

[p. 288]

niet hooren, moeten zij er uit opmaken, dat het ook bij vader en moeder niet met alles in orde is. Eene aanmerking, aldus verzwegen, baart scherper achterdocht dan de openbaring van het kwaad-zelf. - Voor kinderen, bij wie de onwaarheid zoo ligt post vat, is het woord van wunder, naar aanleiding van het treffend verhaal, 2 Kon. v:27, over gehazi of de leugenaar gestraft, bijzonder geschikt. Wij hadden verwacht, dat de spreker ook een wenk zou gegeven hebben aan ouders, die hunne kleinen uit scherts iets voorjokkende of zelve hen daartoe opwekkende, ligt gevaar loopen de neiging tot onwaarheid spreken onbedachtelijk in te prenten. In het gemoed van zoo menig kind is de logen al spelend nedergelegd. - De eerwaarde parson neemt uit de geschiedenis van den barmhartigen Samaritaan aanleiding, om over de algemeene liefde te spreken. Het bevreemdde ons echter, dat hierbij niet dieper in het huiselijk verkeer der kinderen onderling is ingedrongen. - De elfde preek, over jakobs vlugt naar Haran, of het verderfelijke van ouders te beliegen en te bedriegen (Gen. xxviii:10), loopt wat al te los en vlugtig over het historische heen. De Heer van warmelo had wel iets mogen zeggen van de bepaalde reden, die moeder en zoon aandreef, om den zwakken vader van eene onbedachte daad te weerhouden. Misschien is het nagelaten, omdat de indruk van de verkeerde daad er door verzwakt zoude zijn. Maar dat zou dan bewijzen, dat het voorbeeld niet geheel gelukkig voor kinderen gekozen is. Wij begrijpen ook niet, waarom de Spreker, als hij over het verderfelijke van den logen handelt, niets zegt van de teleurstellingen en grieven, die jakob in zijn toevlugtsoord ondervond: allen natuurlijke gevolgen van de verwijdering uit de vaderlijke tenten, waartoe hem zijne verkeerde daad verpligtte. - De bundel wordt besloten door den Eerwaarden roldanus, met de voorstelling van het Kersfeest als een kinderfeest: een waarlijk feestelijk woord.

Wij danken alle de waardige mannen, die in dezen bundel hun woord hebben nedergelegd. Met toenemende aandacht en belangstelling hebben wij hunnen arbeid

[p. 289]

gelezen, die alle aanbeveling verdient. Wij eindigen met den wensch, dat die ‘Kinderkerk’ een krachtig middel moge zijn, om kinderen Gods voor den hemel aan te kweeken.

h.
j.h.s.