Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1850

Christendom en Armoede, door O.G. Heldring. I. Te Haarlem, bij de Erven F. Bohn. 1849. In kl. 8vo. 92 bl. f :-60.

‘Mij werd gevraagd,’ zoo vangt heldring aan, ‘om uit het gebied der ervaring eenige ontmoetingen op te

[p. 247]

teekenen, waarin zich het Christendom openbaart als de armoede genezende. Het antwoord heb ik gegeven in het navolgende stukje.’ En nu volgen een paar hoogst eenvoudige, in populairen toon geschreven, verhalen van een arm man, die gelukkig leeft en van het huisgezin eens armen mans, die ongelukkig leeft, met eene en andere opmerking, daaraan toegevoegd. Daarop lezen wij, bl. 16: ‘Ik zal deze kleine bijdragen voortzetten. De drukker verlangt zijnen werklieden arbeid te blijven geven, de papiermaker verlangt naar debiet, de boekverkooper verdient gaarne een penningske, de rijke lieden lezen gaarne wat, en deze of gene arme, die het boekje om niet ontvangt, denkt bij zich zelven: het konde nog wat goeds uitwerken.’ Men bemerkt hieruit, dat dit boeksken, waarvan hij de uitgave wenscht voort te zetten, al vrij zonderling in de wereld komt. Het bevat dan ook allerlei, en de zamenhang ontbreekt doorgaans. Het meest werd onze aandacht getrokken door hetgeen hier voorkomt over een der latere Fransche romans van socialistischen inhoud, die ontleed wordt en als klinkklare onzin ten toon gesteld, terwijl ook het opstel over de overbevolking, als kind der philanthropie, slechts te redden door kolonisatie, veel waars en behartigingswaardigs bevat. Jammer maar, dat alles, wat heldring schrijft, zoo vlugtig en oppervlakkig is! Het schijnt hem onmogelijk, om eenig onderwerp, dat hij aangrijpt, grondig en volledig te behandelen. Het zijn meestal slechts losse gedachten, opmerkingen, wenken, die hij mededeelt. De vrucht daarvan moet, uit den aard der zaak, uiterst beperkt zijn, en een boeksken als dit loopt groot gevaar, spoedig weder vergeten te worden en welhaast in den stroom der dagelijks uitkomende geschriften geheel te verdwijnen.

Wij moeten er nog bijvoegen, dat wij in deze bladen minder sporen van overdrijving in het godsdienstige hebben aangetroffen, dan anders meestal de geschriften van Ds. heldring kenmerken.