Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1850

De voornaamste gebeurtenissen uit de geschiedenis der invoering en vestiging van het Christendom in ons Vaderland, verhaald aan de Nederlandsche jeugd. Door B. Glasius. Te Amsterdam, bij J. van der Hey en Zoon. 1849. In kl. 8vo. IV en 92 bl. f :-60.

De Heer glasius heeft in der tijd eene uitvoerige geschiedenis van de Christelijke kerk en godsdienst in Nederland geschreven; thans zet hij er zich toe haar aan de jeugd, niet aan kinderen, beknopt te verhalen. Dit stukje bepaalt zich tot de invoering en vestiging des Christendoms in ons Vaderland. Met een enkel woord spreekt hij van den staatkundigen, godsdienstigen en zedelijken toestand van de bewoners dezer gewesten, toen de Evangeliedienaar hier het eerst werd gehoord. Vervolgens werpt hij eenen blik op het Christendom, zoo als het onze heidensche voorouders werd verkondigd en gewaagt van de eerste pogingen om hunne oogen voor het licht der genade te ontsluiten. Verder ontwikkelt en waardeert hij de verdiensten van eenen wilfrid, den eersten Apostel der Friezen, eenen egbert, willebrord, bonifacius en gregorius. Nadat hij de vestiging der Christelijke kerk, ten tijde van karel den Groote, wiens verdiensten hij den billijk verdienden lof toezwaait, heeft verhaald, wijst hij op den uit- en inwendigen toestand der uit worsteling geboren Nederlandsche Christelijke kerk. Hij maakt zijne jeugdige vrienden met de Noor-

[p. 142]

mannen, die geroepen schenen om den val van wodan te wrekeu, en zijne uitvaart bloedig te vieren, bekend, en schetst hunne invallen in ons Vaderland in betrekking tot den toestand van de Christelijke kerk aldaar. Hij eindigt zijn verhaal met kortelijk de voornaamste lotgevallen der Nederlandsche Christelijke kerk gedurende de negende en tiende eeuw aan te stippen.

Ziedaar den inhoud van dit werkje, in eenvoudigen stijl beschreven. Het is een zeer geschikt leesboek voor den jeugdigen mensch in die jaren, waarin de zucht naar onderzoek zich ontwikkelt. Het is een werkje op zijn tijd, en de uitgave van dit en meer dergelijke behoort tot de gunstige verschijnselen van onze eeuw. Misschien is nooit zoo sterk als nu de behoefte gevoeld en erkend, om de beoefening van de geschiedenis der Christelijke kerk in het godsdienstig onderwijs in te weven. Oudtijds nam men van de geschiedenis der Christelijke kerk kennis, voor zoo verre die in het Nieuwe Testament is opgenomen, maar wat daar tusschen lag tot het heden bleef onbekend; alsof de uitbreiding, vestiging en ontwikkeling der kerk buiten godsdienstig grondgebied lag; alsof de gebeurtenissen sedert der Apostelen dood geene gewijde geschiedenis waren. Velen, door en door te huis in hunne Heidelbergsche Catechismus of jasper de hartogh, zouden wonderlijke antwoorden gegeven hebben, als men ze gevraagd had: wie was bonifacius? wanneer en waar heeft hij geleefd? - ja zelfs zouden de meesten hebben moeten zwijgen op de vraag: wie is de auteur van de Heidelbergsche Catechismus? Er zijn er nog wel, die er zeer luttel van weten, maar de kerk voelt hare roeping, zoo als zij niet alleen dogmatisch, maar ook historiëel aan den Jeruzalemschen Pinksterdag en paulus roeping naar Europa is vastgeschakeld, en zij opent voor de jeugd de geschiedboeken van christus regering. Juist daarom heeft de Geertruidenberger leeraar een goed werk gedaan, met de kerkelijke geschiedenis van ons Vaderland op te vatten, om ze in het jeugdig gemoed neder te leggen. Het Christendom heeft in Nederland geen onvruchtbaren akker, schoon de eerste be-

[p. 143]

arbeiding, even als zijn natuurlijke grond, moeite en inspanning kostte, gevonden. Het nageslacht vergete niet, wat de voorvaderen waren en deden. De geschiedenis der ontwikkeling van het Christelijk leven in Nederland strekke ons en onze kinderen tot een prikkel om te handhaven het erfdeel onzer vaderen.