Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1849

[p. 517]

Marcopoli.

Sultan achmed III was een voortreffelijk en goedertierend Vorst; zoo goedertierend en uitmuntend als 't een Ottomanischen Keizer mogelijk is. Maar hoewel zijn genie en 't genie zijner Raden en Ministers onuitputtelijk waren in 't uitvinden van nieuwe vermaken en verstrooijingen; toch gebeurde 't wel eens, dat hij zich verveelde. Zoo had hij, bij voorbeeld, aan duizenden nachtegalen, lijsters, vinken en kanarievogels les doen geven in de edele zangkunst. Dagelijks vermaakte hij zich met zijne talrijke vrouwen en slavinnen in een gedeelte zijner tuinen, alwaar, verborgen achter 't welriekend loof van geurig bloemhout, die kunstige zangers in gouden kooijen en tralievluchten bijeen waren. Hun eeuwigdurend Concert verhoogde 't weelderig genoegen in het lommer van dat aardsche paradijs; doch op den duur waren zelfs uitspanningen als deze niet voldoende, om den geest des jeugdigen beheerschers tegen zijn boosaardigenen volhardenden vijand - de verveling - te beschermen. Zijn Vizier mohammed deed dan al het mogelijke, om hem, door luimige verhalen en geestige scherts in eene betere stemming te brengen; maar dikwerf baatte dit niet, en bleef de matte blik des Sultans beneveld, en verzwaarden zelfs de rimpels op zijn slaperig gelaat. Dan verviel ook de Vizier in zwaarmoedigheid, wetende wat gevaar het somwijlen inhadt een Turkschen Keizer niet aan het lagchen te kunnen brengen. De verveling aan het Ottomanische hof was niet enkel eene doodelijke, maar ook eene doodende kwaal.

Eens was de Sultan ongemeen zwaarmoedig. Hij wandelde rond om zich te verzetten, en bleef staan op een terras, 't welk zijne tuinen bestreek. Daar mijmerde hij een tijd lang; doch op eenigen afstand een Griekschen slaaf ziende werken, wendde hij zich eensklaps om naar zijnen Vizier, en sprak tot dezen:

‘Mohammed! breng mij het hoofd van dien slaaf.’

Hoewel met dien last volstrekt niet ingenomen, aarzelde mohammed toch niet te gehoorzamen. Achmed volgde hem met onverschillige blikken toen hij luchtig de trappen van het terras afgaande, zich naar den slaaf begaf. De afstand was te groot, dan dat de Sultan zich mengen konde in hetgeen er vervolgens gebeurde. Toen de Vizier den Griek,

[p. 518]

een welgemaakt en sterk jong mensch, bereikt had, sprak hij:

‘Uw naam?’

‘Marcopoli.’

‘Uw geboorteland?’

‘Morea.’

‘Wend uwe oogen naar dat terras! - kent ge dien, die ons gadeslaat?’

‘Het is de Sultan.’

‘Ik kom tot u, met Zijn bevel.’

‘Wat beveelt hij?’

‘Dat ik u het hoofd afhouwe.’

‘Wat misdeed ik?’

‘Slaaf! gij vergeet, dat onze verheven meester geene rekenschap schuldig is van zijne daden. De Sultan verveelt zich, en het behaagt hem een hoofd te zien vallen, om zich te verstrooijen. Zwijg derhalve en buk: achmed beveelt het u.’

Dit zeggende trok mohammed zijn sabel uit de schede; maar eer de geheele kling in de zon schitterde, had marcopoli met de snelheid van den bliksem, den Vizier aangegrepen, ter aarde geworpen, en ontwapend. Koelbloedig sprak nu hij:

‘Gij deed dwaas, u met zulk eene boodschap te belasten, mohammed! want gij ziet, dat de rollen veranderd zijn. Een beul en een slagtoffer zijn hier; maar nu zwaai ik den sabel, en het is aan u om te bukken.’

Mohammed wilde vlugten, doch marcopoli drukte hem weder ter aarde, en den sabel opheffende riep hij uit:

‘Zeg het leven vaarwel, onwaardige dienaar van een misleidden Vorst! Uwe oogen zullen den ondergang der zon niet aanschouwen!’

Deze woorden waren de laatsten voor mohammed. De slaaf sloeg hem met éénen slag het hoofd af, en, dit bloedend hoofd onder den arm nemende, wandelde hij bedaard naar het terras, vanwaar de Sultan met de uiterste verbazing het gebeurde had aanschouwd.

‘Licht der lichten! Verheven opperhoofd der geloovigen!’ sprak marcopoli, zijn bloedig zegeteeken aan de voeten des Sultans nederleggende, ‘ik buig mij voor u, als slaaf; niet als misdadiger. Door te handelen, gelijk ik deed, heb ik u eene dienst bewezen.’

‘Denkt gij, ellendige moordenaar!’ riep de Sultan uit, ‘zulk een verfoeijelijk misdrijf te kunnen ontschuldigen?’

[p. 519]

‘Niets zal gemakkelijker zijn,’ antwoordde marcopoli, ‘indien gij u verwaardigt naar mij te hooren.’

‘Spreek; doch haast u!’

‘Uwe Hoogheid wilde, om zich te verstrooijen, eenen man zien sterven; ik heb haar dit schouwspel verschaft, en nieuwe belangwekkende bijzonderheden: de verrassing der daad, en het gewigt der ontknooping er bij gevoegd. - Gij hebt een hoofd geëischt, hier is het, en in de plaats van 't hoofd eens slaafs, dat te gering van waarde is, om u bezig te houden, ligt daar het hoofd van een Vizier, dat uwe verveling een geruimen tijd voor de ontroering doet wijken. Voor het overige kan Uwe Hoogheid mij doen sterven; maar ik zal ten minste een half uur levens gewonnen hebben, en de gelegenheid, om u een goeden raad te geven.’

‘Een goeden raad?’

‘Bedenk, dat een Vizier niet te lang zijn post moet behouden; wie hem te lang behoudt eindigt altijd met gevaarlijk te worden. Aan dat gevoelen heb ik mohammed opgeofferd. Gelukkig zoo mijne daad u nuttig is. Eenmaal zult gij erkennen, dat ik wèl deed.’

De woorden van marcopoli troffen achmed.

‘Indien gij wèl deed, moet ge niet gestraft worden.’ sprak de Sultan. ‘Eene week is mij voldoende om uwe daad naar waarde te beoordeelen. Keer naar uw werk terug. Als het tijd is zal ik u doen komen om straf of belooning te ontvangen.’

De papieren van mohammed werden dadelijk onderzocht, en het bleek daaruit, dat hij, omgekocht door de vijanden van het Ottomanische Rijk, in een verraderlijk plan was betrokken, om den Staat te benadeelen.

Marcopoli werd in den Divan geroepen, en achmed stelde hem er voor als een man aan wien het behoud des Rijks was te danken. Hij werd dadelijk tot Aga der Janitsaren benoemd, klom snel van rang tot rang, en werd eindelijk tot Groot-Vizier verheven. Toen hij twee jaren lang dien post had bekleed, en uitstekende bekwaamheden aan den dag gelegd, bood hij eensklaps den Sultan zijn ontslag aan, zeggende:

‘Hetgeen waar is voor allen, is het ook voor mij. Herinner u mijne woorden: een Vizier moet niet te lang zijn post behouden. Ik heb twee jaren gediend; het is genoeg. Ik treed af, uit eerbied voor een regel, dien Uwe Hoogheid wèl zal doen, als een onveranderlijk grondbeginsel aan te nemen.’

Met groote eere en waardigbeden bekleed, verliet marco-

[p. 520]

poli het hof, en vestigde zich in een aangenaam maar afgelegen gewest. Indien achmed naderhand zijne Viziers somwijlen langer dan twee jaren behield, hij ontzag ten minste, na dit geval, in de oogenblikken van verveling, de hoofden van zijne slaven.