Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1849

Staatshuishoudkundige drogredenen van Frederic Bastiat, door Mr. W.R. Boer. Tweede Verzameling. Te Utrecht, bij C. van der Post, Jr. 1848. In kl. 12mo. 229 bl. f 1-25.

Gaven wij in het jaar 1847 een aanprijzend verslag van de eerste verzameling van bastiats kleine staatshuishoudkundige opstellen; het is alleen te wijten aan de omstandigheid, dat ons deze tweede reeks zoo laat in handen kwam, wanneer wij die nu eerst aankondigen.

Het heeft ons genoegen gedaan, dat het eerste gedeelte met welwillendheid en belangstelling door het publiek is ontvangen, hetwelk daardoor van vele vooroordeelen aangaande het belasten en beschermen van handel en nijverheid is kunnen nezen worden, en met vele nuttige wenken voor de Staatsoeconomie is bekend geraakt.

De kundige, met het vak vertrouwde Vertaler is daardoor aangemoedigd, om met zijne aangevangen taak met ijver voort te gaan. Hij heeft getracht de goede, zuivere en echt wetenschappelijke denkbeelden, die bastiat zoo meesterlijk in de eenvoudigste vormen weet in te kleeden, in eenen onderhoudenden stijl aan den Nederlandschen lezer weder te geven, en hierin is hij volkomen geslaagd.

De omwenteling, die in het vorige jaar Frankrijk en geheel Europa schokte, doet hem in het voorberigt van deze tweede verzameling de zeer juiste aanmerking maken, dat het den opmerkzamen beschouwer niet zal ontgaan zijn, dat verkeerde beginselen en de miskenning van ware Staatshuishoudkundige begrippen, magtige drijfveren waren van hetgeen men te Parijs in 1848 zag gebeuren. De leeringen van het Communisme en Socialisme zijn juist die, waartegen bastiat reeds vroeger is te velde getrokken. Zij hebben daar de maatschappij gedreigd geheel ten onderste boven te keeren, en zijn door den Schrijver hier beurtlings met ernst of bijtenden spot aangetast of wederlegd. Onder de leus van vrijheid en broederschap zouden zij de schandelijkste en verderfelijkste slavernij hebben ingevoerd. De mededinging in den arbeid moest verbroken worden, en eene kunstmatige of

[p. 632]

liever geheel willekeurige regeling moest den natuurlijken loop der dingen vervangen. De fabrikant moest hooger loon geven, om minder arbeid te zien verrigten. De werkman, met de bestaande orde van zaken tevreden, werd genoodzaakt minder te werken, al ging zijn bedrijf daardoor ook onherstelbaar te niet. De Staat moest werkbaas in het groot worden, aan allen werk verschaffen en voor alles zorgen. De Nationale arbeid zou boven alles beschermd worden, al moest alle bijzondere nijverheid hierdoor te gronde gaan!

Men vindt in dit werkje den strijd der beginselen van de Staatshuishoudkundige denkbeelden en de Communistische begrippen, tusschen waarheid en logen, tusschen licht en duisternis, op de populairste en tevens grondigste wijs voorgedragen. De Schrijver weet zijnen toon aangenaam af te wisselen: dan eens luimig, dan eens ernstig, maakt hij van verhalen, zamenspraken en dramatische tafereelen gebruik om zijne gevoelens ingang te doen vinden. Vrijheid van handel en nijverheid is zijne leus; daarom toont hij, op verschillende wijzen en bij alle gelegenheden, het onregtvaardige en nadeelige der zoogenaamde beschermende en verbodswetten aan, met de industrie doodende werking van hooge in- en uitgaande regten. Te gelijk wordt het verderfelijke van eene regeling van den arbeid aangewezen: hij moet zich-zelven naar omstandigheden eene verschillende rigting geven; doet het de Staat, weldra is alle arbeid verlamd, en ellende, armoede, met ontevredenheid en opstand gepaard, steken het hoofd op.

Bastiat schreef vóór de omwenteling van den 24 Februarij; hetgeen toen gebeurde, heeft aan zijne woorden het zegel der sprekendste ervaring gehecht. Het socialistisch beginsel zegepraalde, de théoriën van louis blanc zouden in de werkelijkheid treden. Het Communisme van cabet en proudhon zou met daadzaken aantoonen, dat de eigendom een diefstal is. De droomen van eenen St. simon en fourier zouden eindelijk hunne verwezenlijking erlangen. De wetenschappelijke Staatshuishoudkunde werd tot eene hersenschim en vijandin des volks verklaard, en de beroemde michel chevalier van zijnen post als Hoogleeraar in dezelve ontzet. Het regt op den arbeid werd plegtig afgekondigd; maar had weldra de gevolgen, die bastiat daarvan had voorspeld. De Nationale werkplaatsen moesten,

[p. 633]

na millioenen schats nutteloos verzwolgen te hebben, en tot scholen van luiheid, lediggang en oproer te hebben verstrekt, in de bloedstroomen van den worstelstrijd van Junij, tusschen de behoudende beginselen der Maatschappij en die der Socialistische Republikeinen, ten onder gaan.

Alles was uit zijn verband gerukt, en nog lang zal het duren eer de goede beginselen, door thiers in zijn geschrift over den eigendom op nieuw weder in het licht geplaatst, volledig zullen zegepralen; maar allen, die het met het welzijn van den Staat en der arbeidende klassen wèl meenen, hebben op nieuw hunne pogingen vereenigd, om de gezonde begrippen over de hersenschimmige en onuitvoerbare théoriën, waarvan de aanhangers eene aan dweeperij grenzende hardnekkigheid bezitten, weder de overwinning te doen behalen. Mogen die pogingen met den besten uitslag bekroond worden! Hiertoe kan het geschrift, dat wij aankondigen, ook het zijne bijdragen; waarom wij het voortdurend lezers onder alle klassen van industriélen, handelaars en eenigzins beschaafde werklieden toewenschen, zoo wel in den vreemde als in ons Vaderland, waar de werkzame Vertaler voortgaat de latere werkjes van bastiat door zijne overzettingen bekend te maken.

B.