Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1849

Een brief van Amalia Siveking aan de behoeftige klasse (vrij vertaald). Ten voordeele der Vrouwen-Vereeniging te Utrecht. Te Utrecht, gedrukt bij K.J. Gieben. 1846. In kl. 8vo. 29 bl. f : - 20.

[p. 492]

Tweede brief van Amalia Wilhelmina Siveking, voorzitster der Vrouwen-Vereeniging te Hamburg, aan hare vrienden onder de armen. (Uitgegeven ten voordeele der Vrouwen-Vereeniging te Utrecht.) Te Utrecht, bij Kemink en Zoon. 1849. In gr. 8vo. 48 bl. f : - 60.

Toen ons onlangs de tweede brief ter aankondiging gezonden werd, hebben wij den eersten ook nog eens opgezocht: wij waren dat keurig voorbeeld eener toespraak aan de armen nog niet vergeten, en herlazen het nu nog weder met innig genot. Welk een levendig Christelijk geloof, welk eene innige zusterlijke liefde, welk eene vurige hoop op eene eeuwige zaligheid stralen in dien eersten brief door. De voortreffelijke Christen-vriendin der armen tast de zaak van de ware zijde aan, en noemt de zonde bij haren naam. Dat maakt indruk, en dien indruk maakt zij zich ten nutte tot waarschuwing en opleiding. De brief vangt aan met eene afmaning van de zonde der eigengeregtigheid, dat is ‘die geregtigheid, waarop wij ons beroemen en trotsch zijn voor God, en welke toch niets anders is dan eene ijdele inbeelding.’ In een tot het hart sprekend verhaal wordt aangetoond hoe men, zonder het te vermoeden, van die zonde ligtelijk vervuld is, en hoe zij afkeerig maakt van den weg der zaligheid in christus te bewandelen. Nadat de edele Schrijfster de armen alzoo heeft toegesproken over de betrekking waarin wij allen, armen en rijken, tot God staan, spreekt zij ook over de betrekking tusschen armen en rijken, en over de betamelijke gemoedstemming van den Christen, vooral zigtbaar in tevredenheid met zijn lot; in ootmoedig geloof en in de hope eener zalige toekomst. Twee aandoenlijke verhaaltjes dringen deze vermaning nader aan en besluiten den brief, waarin men niet weet wat het meest te bewonderen, den eenvoudigen toon, het liefderijke van de toespraak of den echten Christenzin, die er in doorstraalt. Waarlijk deze brief mogt meer gelezen, veel onder de armen verspreid en door allen betracht worden.

De tweede brief is veel uitvoeriger, grijpt dieper in de Maatschappelijke behoeften van den tijd, en ontleent daaraan ook den oorsprong. De gisting, welke sedert de Februarij-omwenteling in Frankrijk, ook in Duitschland, in de

[p. 493]

gemoederen ontstaan, of liever uitgebarsten was, gaf aan amalia sieveking aanleiding, eenen tweeden brief te schrijven aan hare arme vrienden. Zij verhaalt van de ongelukkige uitkomsten der nationale werkplaatsen te Parijs, wijst het nadeel aan van luiheid en brooddronkenheid te voeden, waarschuwt tegen de verleiders, die het volk van het werk aftrekken en tegen zijne wettige overheid opzetten, vermeldt de fabel van menenius agrippa, aan het menschelijke ligchaam en de zamenwerking van deszelfs meest onderscheidene deelen ontleend. Zij toont aan, dat de hersenschimmen van Socialisten en van Communisten onmogelijk zijn te verwezenlijken, en heldert zulks met voorbeelden uit het dagelijksch leven op. Hier volgt eene herinnering aan de Fransche omwenteling van 1789, aan de God onteerende stellingen, welke toen werden verkondigd, maar ook aan de heerschappij van napoleon, waarin de vrijheidsbedwelming werd opgelost. Alleraardigst trekt zij tegen de Volks-souvereiniteit te velde, en spreekt voorts den arme moed en goed vertrouwen in, op grond, dat de vraagstukken van arbeid, arm-verzorging, vermeerdering van welvaart enz. de aandacht van bekwame staatslieden en menschenvrienden voortdurend bezig houden, en daarvan iets goeds voor het vervolg mag worden verwacht. Het geheel wordt met eene innige Christelijke toespraak besloten.

Ofschoon dus ook in dezen tweeden brief veel voortreffelijks gevonden wordt, achten wij denzelven echter minder geschikt, om in grooten getale onder onze armen verspreid te worden, (al ware het dat de dure prijs zulks niet reeds verhinderde), omdat er enkele onderwerpen in voorkomen, waaromtrent de denkbeelden van amalia sieveking, naar onze meening althans, niet genoeg opgeklaard zijn; als zij b.v. de gilden en derzelver bestaan verdedigt - en daardoor monopolie, duurte enz. in de hand werkt; - of de behoeftigen aanraadt, van hunne bevoegdheid om het stemregt uit te oefenen geen gebruik te maken, - en alzoo, door de goeden terug te houden, de baan schoon veegt voor de oproerkraaijers; of zelfs als zij onderwerpen behandelt, die bij onze Nederlandsche behoeftigen nog niet aan de orde van den dag zijn, - dan zou hare toespraak niet dien goeden invloed hebben, welken wij van haren eersten brief durven verwachten.

[p. 494]

Wie overigens van deze edele vrouw en hare Hamburger Vereeniging meer verlangt te kennen, leze in den Semeur, Tome xvii, N^o. 6, 9 Février 1848, bl. 43, een stukje, getiteld: ‘Les amies des pauvres à Hambourg.’ Daar wordt het laatste rapport van dien vriendinnenkring vermeld, even als al de overige door amalia sieveking opgesteld. Wij kunnen ons niet onthouden, daarvan een paar zinsneden over te nemen:

‘Mademoiselle sieveking blâme fortement les personnes qui répandent leurs dons sans faire une enquête approfondie sur les besoins réels des solliciteurs. On allègue le manque de temps. On a des affaires qui ne permettent pas, dit-on, d'étudier de si près la véritable position des indigents. Mais est-ce là une excuse loyale et valable? Est-elle sanctionnée au fond de la conscience? Avec une sage économie du temps, on en a toujours pour ses devoirs, toujours pour les bonnes oeuvres. La vérité vraie, c'est que l'on a moins de peine à donner de son argent que de son attention: l'un n'exige ni soin, ni sympathie; l'autre ne peut s'en passer. Si l'on croît être charitable à ce compte, on s'abuse; on ne fait, au contraire que se débarrasser avec une apparence honnête de l'obligation de la charité. Et en supposant même qu'il y ait certains cas exceptionnels où l'on ne puisse faire une enquête de ses propres yeux, ne pourrait-on du moins y employer ceux d'autrui? Il est par trop commode de jeter des dons à l'aventure, quand on devrait les distribuer avec discernement!’ - En aan het slot: ‘Il est bon, assurément, qu'une mère de famille pense à l'économie. ‘“Mais qu'elle n'oublie pas, dit Madlle. sieveking, qu'il existe une sorte d'économie dans laquelle il n'y a point de bénédiction. Parmi les reproches que l'apôtre jacques adresse aux riches injustes, on lit le suivant. Le. salaire des ouvriers qui ont moissonné vos champs et dont vous les avez frustrés, crie contre vous, et les cris de ces moissonneurs sont parvenus jusqu'aux oreilles du Seigneur des armées (Ch. 5, 4): prenons garde, continue le rapporteur, que ces plaintes ne s'élèvent contre nous! Voulons nous économiser comme il convient, économiser de manière à être bénis, apprenons l'art si beau et si précieux de la privation! Que les mères surtout enseignent à leurs enfants, à se contenter de ce qui est modeste et simple! Que celle qui pourrait acheter une étoffe splendide en prenne une moins couteuse. - On ira plus loin par cette espèce d'èconomie que par l'autre

[p. 495]

qui consiste à pressurer l'ouvrier jusqu'au sang pour le prix de son pénible travail.”’

‘Nous voulons (zoo besluit de Fransche berigtgever, en zoo willen ook wij onze aankondiging afbreken) Nous voulons laisser le lecteur sous l'impression de ces dernières parôles: Il n'en est aucun qui n'en puisse profiter.’