Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1848

Ontploffing van schietkatoen.

In de Engelsche dagbladen leest men de volgende bijzonderheden over eenige uitberstingen, door deze gevaarlijke stof te weeg gebragt: ‘De helsche aard van deze zamenstelling heeft zich onder anderen door eene geweldige en noodlottige losbersting in de nieuw opgerigte kruidfabrijk der Heeren hallen C^o. te Faversham geopenbaard. De gebouwen dezer fabrijk zijn onder de uitgestrektste in geheel Engeland te rekenen: zij beslaan ongeveer 20 acres. De schietkatoenfabrijk ligt in het onder den naam van de Marsh-werken bekende gedeelte, en werd vroeger tot het vervaardigen van buskruid gebruikt. Zij bestaat uit vier gebouwen, die met N^o. 1, 2, 3 en 4 genommerd zijn. N^o. 1 en 2 werden nog werkelijk tot het buskruid maken gebruikt, N^o. 3 en 4 tot het vervaardigen van schietkatoen; alle zijn door 40 voet hooge aarden wallen van elkander gescheiden, ten einde, in geval een gebouw mogt springen, te verhinderen, dat daardoor een ander aangestoken wierd. Op zekeren woensdagochtend, kort vóór de uitbersting, was de fabrijk in volle werking; 40 tot 50 personen waren bij de twee katoenovens en in het tot het bevochtigen van het katoen met salpeter-

[p. 533]

zuur bestemde vertrek aan het werk. Niet het geringste kenmerk of voorteeken kondigde de nabijheid der ramp aan, die kort daarna, des morgens kwartier over elf ure, stond plaats te hebben. In weinige oogenblikken was het gebouw N^o. 4 letterlijk in stofdeeltjes verbrijzeld; geen steen der zware muren bleef op den anderen, en de grond was vijf of zes voet diep gebarsten en omgewoeld, even alsof er eene aardbeving had plaats gehad. De bouwstoffen werden door den slag hoog in de lucht geslingerd, en vielen ongeloofelijk ver van het tooneel der uitbersting in stukken neder. Geen seconde was na de eerste losbersting verloopen, of het gebouw N^o. 3 vatte mede vuur en vloog in de lucht, zoodat alleen de schoorsteen staan bleef. N^o. 2 en 1 staan nog, doch zijn van dak ontbloot en ook overigens zwaar beschadigd. Tien der gevondene lijken zijn herkend geworden; maar van elf andere personen, omtrent welke men de zekerheid heeft dat zij tijdens de uitbersting in het gebouw aanwezig waren, zijn niet dan onkenbare stukken gevonden. Armen, beenen, handen en andere verminkte deelen van menschelijke ligchamen lagen in alle rigtingen verspreid, sommige op ontzettend verre afstanden. De hoeveelheid van het in beide gebouwen voorhanden geweest zijnde drooge katoen wordt op 200 centenaars geschat, dat in ontploffingskracht ongeveer met 1200 centenaars buskruid gelijk gestaan moet hebben. De uitwerkingen der gebeurtenis in de onmiddelbare nabijheid der plaats, waar de gebouwen gestaan hebben, zijn verbazend: twee met tarwe bezaaide acres zijn geheel verwoest; alle gebouwen in den omkring van het vierde deel eener Engelsche mijl zijn van dak beroofd of hebben op andere wijs geleden; boomen zijn met wortel en al uit den grond gerukt, en geheel het etablissement levert een tooneel van verwoesting, zoo als men zelden te zien krijgt.

In het begin dezes jaars heeft in de vuurpijlfabrijk der Heeren wade te Westham eene dergelijke ontploffing van schietkatoen plaats gehad. Men was bezig, een' vuurpijl van schietkatoen te vervaardigen, die in kracht aan eenen twaalfponds Congrevischen gelijk moest zijn, en stampte dien op de gewone wijs door middel van een' 36 pond zwaren, van 10 voeten hoog nedervallenden stootram aan. Het schietkatoen werd er telkens bij hoeveelheden van een ons gewigt ingedaan; elke hoeveelheid werd eerst aan eene druk-

[p. 534]

king van 60 centenaars onderworpen, en ontving dan 40 slagen met den stootram. Op deze wijs had men ongeveer 2 pond schietkatoen in eene ruimte zaamgeperst, die 18 duim lang en 1½ duim over het kruis breed was; er waren 1190 stooten gegeven, en de factor verklaarde, na den arbeid onderzocht te hebben, dat er nog 10 stooten gegeven behoorden te worden. Van deze tien slagen was intusschen nog slechts de eerste gedaan, toen het schietkatoen ontplofte, den muur van het huis doorsloeg, twee menschen op de plaats doodde, en een' derde zoo deerlijk kwetste, dat hij het 24 uren daarna bestierf.