Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1848

Het Leven van Lodewijk Philips, Koning der Franschen. Naar het Hoogduitsch van Dr. C. Birch. Vrij bewerkt door Daniël Veegens. Vde en laatste Deel. Te Haarlem, bij de Erven F. Bohn. 1848. In gr. 8vo. IV en 326 bl. f 2-90.

De Hollandsche bewerker van dit voor de geschiedenis der laatste tijden zoo belangrijk werk had zich voorgesteld, het leven van den Koning der Franschen niet verder dan tot het einde van 1847 voort te zetten. Toen hij hiermede bezig was, en zijn arbeid voor het grootste gedeelte reeds was afgedrukt, brak de omwenteling van Februarij 1848 te Parijs uit. Na die onverwachte ontzettende wending in het lot van den grijzen Vorst, scheen het hem toe, dat hij daardoor verpligt was om zijne taak tot aan het einde der staat-

[p. 679]

kundige loopbaan van lodewijk filips uit te strekken. Hij heeft zich dan aan die verpligting niet geheel willen onttrekken; maar het viel hem zwaar op zulk eene treurige wijze deze levensbeschrijving te moeten eindigen.

De inhoud van dit deel is dus niet het minst merkwaardige. Het bevat de geschiedenis van den Koning der Franschen, te gelijk met die van Frankrijk en gedeeltelijk die van Europa tevens, van den val van het Ministerie molé tot de optreding van thiers als eersten Minister (Maart 1839-Maart 1840); verder het Ministerie van thiers (Maart-October 1840). Van de optreding van het Ministerie guizot tot aan den dood van den Hertog van orleans (October 1840-Julij 1842). Van die noodlottige gebeurtenis tot het einde van 1847; terwijl de omwenteling van 24 Februarij 1848 in een Besluit met korte doch krachtige trekken geschetst wordt.

Dit vijfde deel geeft ons eene duidelijke uiteenzetting van de oorzaken, die tot den val van lodewijk filips hebben bijgedragen; eene gebeurtenis echter, die aan allen onverwacht is voorgekomen, omdat men den troon in Frankrijk, ten minste gedurende het leven van dien staatkundigen Vorst, genoegzaam gevestigd meende. Men ziet hier een' zamenloop van misslagen, verkeerde berekeningen en geheime en opentlijke zamenzweringen de uitbarsting van Februarij 1848 voorbereiden. Het te lang volhouden van het impopulaire Ministerie van guizot, die, niettegenstaande zijne hooge bekwaamheden en goede bedoelingen, bij de meerderheid der natie gehaat was; eene buitenlandsche staatkunde, die, ten koste van de ijdelheid der Franschen, de vrede op het vaste land, tegen elken prijs scheen te willen behouden, en hoe langer hoe meer eene beslissende conservatieve kleur aannam, terwijl de Spaansche huwelijksgeschiedenis, de wangunst van het Engelsch kabinet ten sterkste opwekte, konden in dien onzekeren tijd geen' waarborg van duurzaamheid geven.

Onvoorzigtiger nog was, alle vorderingen tot verbetering in het kiesstelsel en andere noodige hervormingen door eene kunstmatige meerderheid in de Kamers te willen tegen-

[p. 680]

gaan, en de luide openbaring der publieke opinie hieromtrent te willen trotseren. De geest der zoogenoemde reformistische banketten was wel niet te verdedigen, doch door eenige ter juiste tijd gegevene concessien waren zij misschien opgehouden, omdat zij doelloos gemaakt waren; door dezelve met geweld te willen stuiten, werd hun invloed dreigend en eindelijk onwederstaanbaar. Voeg hierbij de woelingen der republikeinsche, socialistische en communistische faktiën, de uitwerking van geschriften als de Histoire des Girondins van de lamartine en die van de Révolution francaise van louisblanc; dan zal het ons niet meer verwonderen, dat de grondslagen van den troon op het einde van 1847 reeds waren ondermijnd, dat de haat tegen de regering, waarin soms omkooping en andere misbruiken plaats hadden, tegen de grooten, die zich aan lage baatzucht en gruweldaden als een de praslin schuldig maakten, en tegen den burgerstand, die voorgesteld werd als van het zweet en den arbeid des volks te leven, zoo waren toegenomen, dat eene schijnbaar minbeduidende omstandigheid aanleiding tot het uitbarsten eener staatkundige niet alleen, maar tot eene maatschappelijke omwenteling kon geven. Zij heeft de regering van lodewijk filips nog gedurende zijn leven reeds tot de geschiedenis doen overgaan, zonder dat men nog in staat is om een onpartijdig oordeel, te midden der staatkundige woelingen en de gespannenheid der hartstogten, daarover te vellen. Dit zij aan een' rustiger tijd verbleven, als de maatschappijen, uit derzelver koortsachtigen toestand tot een' kalmer staat van wettelijkheid, orde en ware vrijheid zullen gekomen zijn.

Wij eindigen de aankondiging van den arbeid der H.H. birch en veegens, met dien nogmaals als eene onmisbare bijdrage voor dit gedeelte der geschiedenis van onzen tijd, dat men als een gesloten tijdvak kan aanzien, aan te prijzen. tevens den laatste onzen dank betuigende voor de onpartijdige en duidelijke voorstelling der Parijsche gebeurtenissen van Februarij 1848 en derzelver naaste oorzaken en aanleiding. Men verkrijgt er hierdoor eene andere en geregelder kennis van, dan door de partijdige, brommende en verwarde

[p. 681]

verhalen der dagbladen en brochures. Wij wenschen dit werk vele lezers toe, die nut kunnen trekken uit de vele lessen en waarschuwingen die het bevat; zij zullen voorzeker dan nog meer afkeerig worden van de valsche vrijheidskoorts en den maatschappelijken tuimelgeest, die Europa nog in verwarring, angst en onzekerheid houdt.