Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1848

Lotgevallen van twee Matrozen, gedurende hun verblijf op een der Markiezeneilanden. Naar het Engelsch van Herman Melville. II Deelen. Te Haarlem, bij de Erven F. Bohn. 1847. In gr. 8vo. 490 bl. f 5-:

Even gelijk in de voorgaande eeuw de steeds toenemende bekendheid met Amerika aanleiding gaf tot het vervaardigen van velerlei Robinsonades, vindt thans de verbeelding van vele fraaije geesten voedsel tot het voortbrengen van dergelijke verhalen in de ontdekkingen der Europeanen in Australie of Polynesië. Evenmin als wij het verhaal der lotgevallen van Robinson Crusoë voor geheel en al verdicht houden, weigeren wij alle geloof aau het verhaal, hetwelk ons in dit werk wordt aangeboden. Dat twee matrozen van eenen Noord-Amerikaanschen walvischvaarder van hun schip vlugten, en eenige maanden op een der eilanden van Polynesië zich onder de inboorlingen ophouden, is eene zoo dagelijks voorkomende gebeurtenis, dat wij bij de aankondiging van haar verhaal op zichzelve geene reden hebben om aan eene verdichting te denken. Maar, indien de matroos (die op den titel herman, maar in het werk zelf, veel eigenaardiger, tom of thomas genoemd wordt) melville zijne eigene wezentlijk ondervondene lotgevallen en die van zijnen makker beschreven heeft, dan mogen wij het er veilig voor houden, dat hij zijne gedenkschriften of mondelinge mededeelingen toevertrouwd heeft aan een' van die speculanten in deze soort van letterkundige producten, die dan ook, naar de gewoonte van zulke schrijvers, aan den eenvoudigen zeerob allerlei humoristische of wijsgeerige aanmerkingen en geleerde aanhalingen in den mond gelegd heeft. Van elders weten wij, dat de nieuwste en meestgeachte aardrijkskundigen Noekahiwa, het grootste der Markiezeneilanden, beschrijven, als bestaande uit naakte, oneffene, grootendeels ontoegankelijke bergen, die hier en daar zeer vruchtbare en waterrijke dalen vormen. De rotsen, die aan de zijde van het zeestrand eene

[p. 613]

steile helling hebben, en van welke de schoonste watervallen nederstorten, onder welke er een is, die van eene hoogte van tweeduizend voeten nedervalt, worden vruchteloos door de vreeselijke branding der zee geteisterd, en vergunnen slechts hier en daar van uit de zee, dáár, waar zij gespleten zijn, het gezigt op de bekoorlijke valleijen van het eiland. De inboorlingen maken een welgemaakt en schoon menschenras uit, en legden steeds de meest vriendschappelijke gezindheid jegens de Europeanen aan den dag, maar leven onder elkander in gestadige oorlogen, bij het voeren van welke zij het er vooral op toeleggen om gevangenen magtig te worden, die zij braden en opeten. Met deze algemeene berigten komen die, welke melville meer in de bijzonderheden mededeelt, waarmede een verblijf van meer dan zes maanden op Noekahiwa hem bekend had gemaakt, overeen. Aan de gewone stoffaadje van deze soort van werken, onder anderen beschrijvingen van kannibaalsche feesten, van minnehandel met eene kannibaalsche schoone, en de vrij levendige schildering der bestorming van een schip door eene school van zwemmende ligtekooijen, die het alzoo voor eenigen tijd tot een drijvend bordeel maakten, ontbreekt het ook hier niet. Overigens moeten wij erkennen, dat de inhoud van het werk meer beantwoordt aan de eischen der eerbaarheid, dan het nog al weelderige titelvignet zou doen vermoeden. Het belangrijkste gedeelte van het boek is, naar ons oordeel, dat, hetwelk berigten behelst aangaande de natuurlijke gesteldheid en de voortbrengselen van het land, aangaande den maatschappelijken toestand en algemeene karaktertrekken der bewoners. Hetgeen de Schrijver verklaart gezien en bijgewoond te hebben, draagt in alle deelen het kenmerk der geloofwaardigheid. Derhalve, als eene bijdrage tot de beoefening der land- en volkenkunde, en daarbij ook geschikt tot aangenaam onderhoud, verdient het werk de opmerkzaamheid onzer lezende landgenooten.