Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1848

Biographisch Handwoordenboek. Levensbeschrijvingen der meest beroemde Personen uit alle Eeuwen en Volken. Door G. Engelberts Gerrits. IIde Aflevering. Amsterdam, bij M.H. Binger. 1847. In gr. 8vo. f 1-20.

De tweede Aflevering van dit Woordenboek blijft zich in bewerking volkomen gelijk, en meestal worden dezelfde bronnen, vroeger door den Verzamelaar aangewezen, ook nu opgegeven. Onze lezers zullen gevoelen, dat wij geen breedvoerig verslag van zulk een' arbeid kunnen geven. Veel wordt hier van de belezenheid, naauwkeurigheid en geschiedkundige kennis van den opsteller voorondersteld, en, gelijk alle menschelijk werk onvolmaakt is, zoo zal dit dan ook vooral wel het geval met het zoo moeijelijke van het zamenstellen eens Woordenboeks zijn. Het is niet gemakkelijk te beoordeelen, in hoe ver deze of gene personen belangrijker zijn om te worden opgenomen dan anderen, daar zulks niet alleen van den individuelen smaak, maar niet zelden van het wetenschappelijke, of letterkundige, of kunstvak afhankelijk is, waarin men zelf zich beweegt, en waardoor men soms eene zekere vooringenomenheid gevoelt voor dezulken, wier verdiensten, geleerdheid en kunstbeoefening wij meer dan anderen van nabij kennen en waarderen. Een Woordenboek wordt echter voor het algemeen geschreven, en men moet zorg dragen, dat geen persoon, die zich maar eenigzins, in welk vak dan ook, verdienstelijk gemaakt of naam verworven heeft, vergeten zij. Er is ook reeds zoo veel voorhanden, hetwelk tot geschikten leidraad dienen kan, dat men hoe langer hoe minder leemten moest aantreffen; terwijl de zoo-

[p. 569]

danige, als hier nog worden gevonden, meerendeels aan overhaasting, te weinig nadenken en te vlugtig onderzoek zijn toe te schrijven.

Gelijk wij vroeger zeiden, bevatten vele artikelen bijzonderheden, gezegden of handelwijzen van personen, die de lezing aangenamer en belangrijker maken, dan zulks in andere werken van dien aard het geval is; en doorgaans weet de verzamelaar uit den schat, die hem ten dienste staat, veel goeds op te delven. De artikelen beda, beethoven, belzoni e.a., leveren hiervan de blijken op. Maar, waarom, van belzoni en andere reizigers gewagende, den bekenden reiziger biornsthal geene plaats gegeven? Waarom aan den Engelschen tooneelspeler bitterton een artikel gewijd en den Nederlandschen ward bingley vergeten. Hoe kon de Heer engelberts gerrits zulk een merkwaardig persoon over het hoofd zien? Is het Gedachtenisoffer aan ward bingley, door onzen van walre, hem een gesloten boek? Zijn bingley's tooneelverdiensten hem onbekend? Voorzeker verdiende die Priester van Melpomene en Thalia hier eene eervolle plaats. Ook hadden wij o.a. gaarne een plaatsje vergund gezien aan a. van bemmelen, Lector in de Wis-, Natuur- en Sterrekunde te 's Hage, en in 1822 overleden; terwijl zeker onder de genen, die wel hadden behooren genoemd te worden, de ond-Pensionaris van Holland, pieter van bleiswijk, moest vermeld staan. Ahazuerus van den berg, in vele opzigten en voor zijnen tijd een merkwaardig persoon; p.c. bor, die eene eerste plaats onder onze Nederlandsche geschiedschrijvers om getrouwheid en naauwkeurigheid bekleedt; brender à brandis, als dichter en letterkundige verdienstelijk bekend; jan en johan de brune (men denke om des eersten Wetsteen der Vernuften, om het Zinnewerk (Emblemata) des anderen) worden hier gemist. Verdienden zij minder eene plaats dan b.v. een bernardus bosch, beronicius en anderen? waarvan de laatste, even als pieter boddaert, Junior, van wien dan ook geene melding wordt gemaakt, meer tot de beruchte dan tot de beroemde personen behoort.

Wij hebben slechts aangestipt, welke Nederlanders, die hier worden gemist, ons voor den geest kwamen. Er zullen van hier en elders nog wel anderen zijn. Het zijn eenvoudige wenken, om voor het vervolg met de meeste oplettendheid te werk te gaan, en bij tijd en wijlen het gebrek-

[p. 570]

kige, dat de Verzamelaar er zelf nog wel in vinden zal, buiten hetgeen door ons is aangewezen, te herstellen.

Wij kunnen hem wel aanraden te blijven voortgaan met, nu en dan, in zijne artikelen eenige prooven van den schrijfstijl, of dichttrant, of merkwaardige gezegden van beroemde personen op te geven. Zulks zal buiten twijfel het aangename der lezing verhoogen. Wij troffen dit in de artikelen k.w. bilderdijk, bossuet en de vroeger reeds door ons genoemden met genoegen aan.