Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1848

Korte Besckouwing van eenige der voornaamste natuurlijke voortbrengselen van den Indischen bodem, met het oog op de plaatselijke Nijverheid en de denkbeelden van Kolonisatie op Java; door W.L. de Sturler, Ridder der Militaire Willemsorde en Oud-Majoor van het Indische Leger. (Uitgesproken in de gewone Vergadering van het Genootschap ter bevordering der Natuurkundige Wetenschappen te Groningen, op den 24 Nov. 1847.). Te Groningen, bij J. Oomkens, J. Zoon. 1848. In gr. 8vo. 53 bl. f :-60.

Dat onze Koloniën, dat Java vooral, aan het vaderland nog veel meer voordeel zouden opleveren, zoo wij van hare voortbrengselen al het nut wisten te trekken, dat zij kunnen aanbieden, kan alleen door hem betwijfeld worden, die omtrent de rijke verscheidenheid dier voortbrengselen onkundig is. De Majoor de sturler, door een langdurig verblijf in onze Indische Koloniën met veelvuldige ervaring toegerust, geeft ons in deze Verhandeling verscheidene belangrijke wenken over dit onderwerp. Wij achten het niet geheel hersenschimming, dat voortaan onze oorlogschepen, ten deele althans, op Java gebouwd zouden kunnen worden, of dat ten minste het Jattiehout, uit Indië overgebragt, bij ons tot den scheeps-

[p. 501]

bouw aangewend worde en ons van onze schatpligtigheid aan Noordsche Rijken grootendeels ontheffen kon. Ook vele geneesmiddelen uit het plantenrijk, die wij thans van vreemden koopen, kon men ongetwijfeld uit Java verkrijgen, zoo men slechts op die zaak oplettend was. In dezen tijd wordt Nederland tot eene meer dan gewone krachtsinspanning geroepen, om onder de Staten van Europa tegenover de aanmatigingen van Duitschland eene eervolle plaats en eenen zelfstandigen rang te bewaren. Dat men het gewigt der tijdsomstandigheden regt beseffe! Het pauperisme in Nederland kan door aanmoediging der nijverheid, door kolonisatie op Java worden gelenigd. Tegen eene landbouwende kolonisatie echter brengt de Schrijver bedenkingen in, die niet gemakkelijk te weerleggen zijn; het denkbeeld daartoe schijnt slechts bij hen te kunnen oprijzen, die met de plaatselijke gesteldheid en de geaardheid der oorspronkelijke bevolking onbekend zijn. - Wij bevelen dit werkje aan de aandacht van allen, die in de kennis onzer Koloniën en in de welvaart van Nederland belang stellen, en vooral aan de behartiging van hen, die op het bestuur van de betrekkingen tusschen het Moederland en de Koloniën eenigen invloed kunnen uitoefenen.