Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1848

De Ziekten der Kinderen. Een Handboek voor practiserende Geneesheeren. Naar de derde Hoogduitsche uitgave van F.L. Meissner. IIde Deel. Te Gorinchem, bij J. Noorduin en Zoon. 1847. In gr. 8vo. 539 bl. f 4-30.

In eenen vorigen jaargang van dit Tijdschrift hebben wij de eerste afleveringen van meissner's werk over de Ziekten der Kinderen aangekondigd en aangeprezen. Ook op de volgende afleveringen, waarmede thans de Nederduitsche uitgave van meissner's Handboek compleet is, is het gunstig oordeel, hetwelk wij destijds over den geest en de wijze van bearbeiding van het werk hebben uitgesproken, allezins toepasselijk. De Schrijver heeft tot het einde toe zijne taak op loffelijke wijze volbragt, en een Handboek over Kinderziekten geleverd, hetwelk in praktische bruikbaarheid de meeste andere overtreft. De nieuwere onderzoekingen op het gebied van chemie en mikroskopie zijn geenszins ongebruikt gelaten, zonder dat de Schrijver evenwel hierdoor tot een zoodanig scepticisme is vervallen, als waarvan verscheidene geneeskundige geschriften uit den lateren tijd de kenmerken dragen. Moet hem zulks als lof toegekend, of als bewijs van mindere voortreffelijkheid worden toegerekend? Het oordeel hierover is geheel individueel, naar gelange van het standpunt, waarop de beoordeelaar zich verkiest te plaatsen. Het is niet te ontkennen, dat wij ook in dit werk over kinderziekten, evenzeer als in zoovele andere over dit onderwerp, een zeker gemis aan wijsgeerigen zin ontwaren. Wij treffen ook hier weder ziektenbeschrijvingen in den ouden trant aan, zonder dat juist altijd het verband tusschen verschijnselen en ontleedkundige veranderingen, of ook tusschen verschijnselen en oorzaken, physiologisch wordt ontwikkeld; en de resultaten

[p. 371]

der nieuwere onderzoekingen worden alleen als aanvullingen aan het oude gebouw toegevoegd, zonder dat het gebouw zelf er door in aanleg veranderd wordt. Maar het blijft steeds de vraag, of het werk door zoodanige opneming van het nieuwe, zonder zelf geheel nieuwerwetsch te worden, niet in bruikbaarheid gewonnen heeft, althans voor eerstbeginnenden niet een geschikter rigtsnoer aan het ziekbed is geworden, dan indien de Schrijver eene meer destructive rigting had gevolgd. Dit neemt evenwel niet weg, dat eene meer physiologische opvatting op sommige plaatsen aan de bruikbaarheid des werks geene afbreuk zou gedaan hebben. Een kenmerkende eigenschap van het werk van meissner, en voorzeker ook niet eene van zijne minste voortreffelijkheden, is de bekendheid met de literatuur van zijn onderwerp, door hem aan den dag gelegd. Bij de meeste ziekten vindt men naauwkeurig en bondig opgegeven, wat de verschillende Schrijvers over het onderwerp hebben geleerd; ja zoo sterk komt deze meer literarische strekking van dit werk uit, dat des Schrijvers persoonlijkheid nu en dan wel wat veel op den achtergrond geraakt; iets, hetwelk wij ook niet zelden in meissner's Handboek van de Ziekten der Vrouwen meenden op te merken. De Schrijver heeft b.v. medegedeeld, wat de verschillende auteurs over het een of ander gezegd hebben, en komt nu eindelijk op het punt, om ook zijn eigen gevoelen te uiten; dit doet hij dan ook, maar ongevoelig haalt hij alweêr zijne octaven voor den dag, alsof hij zelf zich het regt niet toekende, om ook een woord in het kapittel te hebben. Dit is eene zwakheid van den schrijver, welke wij hem evenwel gaarne vergeven, van wege de menigvuldige voortreffelijkheden, welke zijn werk overigens kenmerken. - Heeft meissner zijne taak tot het einde toe op eene loffelijke wijze volbragt, niet minder mag men zulks ook van de Vertalers zeggen. Hunne overbrenging is goed van taal en stijl, en menige belangrijke aanteekening van hunne hand verhoogt de waarde van deze Nederduitsche uitgave boven het oorspronkelijke. Wij aarzelen dus geenszins meissner's Handboek voor de Ziekten der Kinderen in de ruimste mate allen geneeskundigen aan te bevelen, en raden hun zelfs aan, bij voorkeur de vertaling boven de oorspronkelijke uitgave te gebruiken.