Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1848
(1848)– [tijdschrift] Vaderlandsche Letteroefeningen– Auteursrechtvrij
[pagina 335]
| |
Hoewel dit gedenkschrift in onzen tijd niet zoo de algemeene aandacht zal getrokken hebben, als wanneer het 25 jaren vroeger ware verschenen, is het toch nog eene merkwaardige bijdrage tot de geschiedenis der laatste levensjaren van eenen der merkwaardigste mannen uit de gansche wereldgeschiedenis; vooral omdat het niet alleen de geschiedenis van napoleon's uiterlijk leven op St. Helena verhaalt, maar ook zijne denkbeelden, gewaarwordingen en beschouwingen over zijne loopbaan en de politiek van Europa blootlegt, ten deele in vertrouwelijke gesprekken, ten deele ook in opstellen, die de Keizer den Schrijver in de pen gaf. Daaruit blijkt zijne schranderheid, die onder anderen reeds in 1821 den val der bourbons, die negen jaren later plaats had, voorzag. De wijze, waarop de voormalige Keizer vele van zijne stappen en onberadene oorlogen tracht te verdedigen, vindt bij zijnen getrouwen aanhanger en vrijwilligen deelgenoot in het ongeluk, den Graaf montholon, onbeperkte bewondering. Vele lezers zullen haar met ons veelzins aannemen voor kennisgeving. Aan het eeuwigdurende klagen over Sir hudson lowe, waarvan de Napoleontische schrijvers over de ballingschap op St. Helena tot walgens overvloeijen, ontbreekt het ook in dit geschrift niet. Het moet echter ook gezegd worden, dat de Engelschman de rol van cipier op geene zeer kiesche wijze vervuld heeft, en dat de standvastige weigering van het Engelsche Gouvernement, om den gevangene eenen hoogeren titel dan dien van Generaal bonaparte te geven, eene kinderachtige kleingeestigheid was. De stijl en vertaling zijn doorgaande zuiver, en men ontmoet zelden misstellingen gelijk D. I, bl. 221, lodewijk XIV voor XVI; D. II, bl. 7, josephine voor maria louisa, en ettelijke kleinigheden. Tot het gereedmaken onzer aankondiging doorbladerden wij nog eens dit vroeger met aandacht gelezen werk. Wij vroegen: zal zich uit de nieuwe Fransche Republiek wederom zulk een napoleon ontwikkelen, als uit de vroegere? De tijd zal het leeren, gelijk de tijd zeker nog helderder in het licht stellen zal, wat nu reeds voor den nadenkende rijke | |
[pagina 336]
| |
bouwstof heeft. De geschiedenis van napoleon is een spiegel van de Goddelijke Voorzienigheid in hare regering over de volken en eene leerschool voor Vorsten en natiën. Wierden ze maar meer en tijdig nog geraadpleegd! |
|