Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1848

De béreiding en onderzoeking van Schei- en Artsenijbereidkundige Praeparaten, door Dr. G.C. Wittstein; uit het Hoogduitsch vertaald door J.P.C. van Tricht. Te Arnhem, bij J.G. Stenfert Kroese. In gr. 8vo. 669 bl. f 7-25.

Onder de werken, die in den jongsten tijd in het gebied der pharmaceutische wetenschap het licht gezien hebben, is er voorzeker geen, hetwelk zich zoo gunstig onderscheidt, als het bovengenoemde. Trouwens de naam van wittstein is voldoende, om te doen verwachten, dat het een practisch, een regt doelmatig werk zijn zal, en dit is ook inderdaad het geval, want ook slechts eene oppervlakkige inzage is voldoende, om de juistheid dezer meening te bewijzen. Wij vinden in dit werk, in eene alphabetische volgorde, de bereiding van al de in de Pharmacie gebruikelijke chemische praeparaten, en daarenboven van nog eenige andere, die, hoewel niet als geneesmiddelen gebezigd wordende, echter voor den artsenijbereidkundige niet onbelangrijk zijn, grondig, duidelijk en geheel volgens den tegenwoordigen stand der wetenschap beschreven en verklaard. Eerst vinden wij van elk praeparaat den Latijnschen naam als hoofdbenaming opgegeven, benevens de meest gebruikelijke synonyma en den Hollandschen naam. Dan volgt het voorschrift ter bereiding van het bedoelde ligchaam, zoo uitvoerig en duidelijk als men slechts wenschen kan. Voor ieder pracparaat geeft de Schrijver, op weinige uitzonderingen na, slechts ééne bereidingswijze op, waardoor dit werk zich, naar ons inzien, gunstig onderscheidt van de meeste overige handboeken, in welke gewoonlijk een zoodanig aantal bereidingswijzen voor hetzelfde praeparaat opgegeven wordt, dat men dikwijls verlegen is in de keuze van diegene, welke men volgen wil. Hier daarente-

[p. 238]

gen, gelijk wij zeiden, vindt men slechts één voorschrift, maar daarbij heeft men den naam en de algemeen erkende bekwaamheid van wittstein tot borg voor de doelmatigheid van hetzelve. Vervolgens vindt men eene theoretische verklaring der bereiding, waarbij de Schrijver een zeer doelmatig gebruik maakt van de atomistische formulen en getallen. Eindelijk volgt eene naauwkeurige beschrijving van het verkregen ligchaam en van al deszelfs eigenschappen, benevens eene opgave der mogelijke verontreinigingen, waarbij de wijze, om deze op te sporen, regt duidelijk wordt beschreven. - De ruimte, over welke wij hier mogen beschikken, laat ons niet toe, in eene meer breedvoerige beschouwing der afzonderlijke artikelen te treden, en dit des te minder, daar de enkele aanmerkingen, welke men op het oorspronkelijke werk zou kunnen maken, reeds elders (Repert. für die Pharm. von Dr. buchner, Bd. 37, Heft 1 en Bd. 38, Heft 3) door eenen bevoegden beoordeelaar uiteengezet zijn. Liever willen wij dus nog eenige regelen aan de vertaling als zoodanig wijden. Over het geheel genomen, kan men dezelve zeer welgeslaagd noemen, en heeft de Vertaler blijken gegeven van voor de op zich genomene taak berekend te zijn. Bij eene oplettende lezing hebben wij slechts hier en daar eenige onnaauwkeurigheden aangetroffen, van welke wij enkele willen vermelden.

Bij elk praeparaat, op weinige uitzonderingen na, heeft de Vertaler de synonyma, door den Schrijver opgegeven, vermeerderd met de benamingen van de Pharmacopoea Belgica. Dit is eene prijzenswaardige bijvoeging, waardoor het werk voor den Nederlandschen apotheker veel in waarde wint; daardoor is echter bij ééne bereiding eene grove fout ingeslopen, doordien de Vertaler oogenschijnlijk met twee geheel verschillende ligchamen in de war geweest is en verzuimd heeft zijne Pharmacopoea even na te slaan. Bij het Hydrargyrum bichloratum ammoniatum geeft hij als synonyma op Murias protoxydi Hydrargyri praecipitatum, Mercurius praecipitatus albus. Maar, volgens de door onze Pharmacopoea aangenomene nomenclatuur, zijn deze beide namen alleen toepasselijk op de zoogenaamde

[p. 239]

Mercurius dulcis Scheelii, dat is calomel langs den natten weg bereid. Het hier bedoelde praeparaat draagt bij ons den naam van Murias Hydrargyro-ammoniacale, en als synonyma worden opgegeven: Hydrargyrum praecipitatum album, Hydrargyrum ammoniato-muriaticum (Pharm. Belg. pag. 131 en 132). Deze vergissing zou van minder belang zijn, zoo er onder de Nederlandsche Pharmaceuten niet ettelijke gevonden werden, die met de, volgens de in Duitschland heerschende Latijnsche nomenclatuur ingerigte, hoofdbenaming niet teregt zullen komen.

Even als in het oorspronkelijke werk, vermeldt de Vertaler den naam van ieder praeparaat in de landtaal. Op enkele plaatsen echter misten wij ongaarne deze Hollandsche namen, b.v. bij Jodium bromatum, Kalium bromatum. Op andere plaatsen ontbreken Hollandsche synonyma, die toch wel verdienden opgenomen te zijn geworden, b.v. zwavelwaterstofzuur, overchloriumzuur, Lithiumchlorure, Tinchlorure enz.

Het ware te wenschen geweest, dat de Vertaler de Hoogduitsche errata in den tekst veranderd hadde, liever dan dezelve achter aan het werk te plaatsen, waardoor zeker eene fout voorgekomen had kunnen worden, die nu tot verwarring aanleiding kan geven. Op drie plaatsen namelijk is de formule der melksuiker verkeerd opgegeven, en slechts op bl. 47 is deze fout in de errata verbeterd.

Als eene onwetenschappelijke benaming merkten wij, bl. 116, urine-zuur op.

Verder verdient nog opmerking, dat in het Nederduitsche register alles, wat op bromium-verbindingen betrekking heeft, te vergeefs gezocht wordt. Insgelijks ontbreekt chloor-manganesium, en lezen wij (zeker als drukfout) van Valeriaanzure cerium-chinine.

Overigens zijn druk, papier en correctie wèl, en durven wij de gegronde verwachting koesteren, dat de uitgever zich in een ruim debiet zal verheugen, daar het werk, als een onmisbaar hulpmiddel, in elke pharmaceutische werkplaats behoort gevonden te worden.