Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1847

Stemmen uit het Oosten over het mishandelen van dieren.

Het hoogere standpunt, waarop de Bijbel ons ten opzigte van het mishandelen der dieren stelt, behoeft wel niet aangewezen te worden; nergens is het misdadige daarvan sterker uitgedrukt, dan in de Heilige Schrift. ‘Wanneer u een vogelnest voorkomt en de moeder zit op hare jongen, zoo zult gij de moeder ganschelijk vrijlaten, de jongen zult gij tot u nemen,’ enz. ‘Eenen dorschenden os zult gij niet muilbanden,’ enz. enz. Dezelfde geest des Bijbels ademt ook in geheel de zamenhangende keten der Joodsche overlevering. Volgens haar mag men geen dier slagten, zoo niet het mes, waarmede men zulks verrigt, van elke, ook de kleinste schaar gezuiverd is, blijkbaar ten einde het dier

[p. 623]

niet meer, dan volstrekt noodig is, moge lijden; volgens haar mag men moeder en jong niet op éénen dag slagten, omdat zulks als wreedheid beschouwd wordt. De Talmud der Joden beveelt, even zeer als de Bijbel, dat men de dieren, van welke soort zij ook zijn mogen, met de grootstmogelijke sparing behandele. Volgens dit wetboek mag geen dier gekweld of noodeloos om het leven gebragt worden. Al zijn dan ook, volgens uitspraak van den Bijbel, de dieren tot nut en voordeel van den mensch geschapen, zoo zijn zij niettemin schepselen van God, die alle jegens hen gepleegde baldadigheid des te nadrukkelijker straft, daar Hij ze den menschen ter verzorging heeft toevertrouwd. Daarom hebben dan ook alle Rabbijnen in alle eeuwen en in alle landen ten dringendste barmhartigheid jegens de dieren en het vermijden aller wreedheid jegens hen aanbevolen. Hooren wij sommige hunner uitspraken:

‘De mensch, die eenig dier slagt, bedenke in zijn hart, zie dit onschuldige, onzondige wezen wordt van het leven beroofd, en dat wel door den zondigen, schuldigen mensch! Hoe kan men daarbij rein blijven van bloedschuld? Daarom heeft God bevolen, dat gij bedekken zult het bloed van het geslagte dier.’

‘Het is niet geoorloofd,’ zegt eene andere stem, ‘eene bete te eten, voordat men den honger van zijn dier gestild heeft.’ En nog eene andere geeft hieromtrent den volgenden regel: ‘Wanneer gij en uw dier dorstig zijt, zoo stil eerst uwen dorst, gelijk zulks ook de vriendelijke rebekk'a deed, toen de vreemde dienstknecht eliesar haar om een' dronk waters smeekte; daarentegen moet gij in de eerste plaats den honger van uw dier stillen, alvorens gij zelf iets nuttigt, gelijk ook laban bij die zelfde gelegenheid handelde.’

‘Wie aan dieren den staart afsnijdt,’ laat eene andere stem zich hooren, ‘die dwaalt zeer, wanneer hij denkt, dat hij de dieren daardoor niet kwelt of mishandelt; want hij ontneemt hun baldadiglijk een wapen, hetwelk de Schepper hun verleend heeft.’

‘Gelijk eenen iegelijk, die een' mensch nadeel, verdriet of kommer aandoet, zijne straf eenmaal met zekerheid te wachten staat, zoo verwacht ook diengene zijn loon, die een dier nutteloos pijn veroorzaakt, gelijk b.v. wie een dier eenen last oplegt, dien het niet dan bezwaarlijk kan dragen of voortslepen, en het dan nog bovendien drijft of slaat. Hij zal hier namaals daarvan zware rekenschap moeten afleggen; want hij heeft een schepsel Gods mishandeld. De wijze salomo spreekt: de regtvaardige erbarmt zich over zijn vee; de goddeloozen behandelen zelfs bloedvrienden wreedelijk. Wie is de wreedaard, zegt een latere wijze, die zijn lastdier heden overvloedig te eten geeft, en het daarvoor morgen jaagt en drijft, dat het loopen moet over heuvels en

[p. 624]

bergen, die het niet gewoon was te beklimmen? Zoodanig een verkeert zijne goedheid in onbarmhartigheid.’

‘Uwen hond, wanneer hij u geene schade toebrengt en u niet bijt, zoo gij hem uwe kamer wilt doen verlaten, moet gij bedaard naar buiten leiden; gij moogt hem geen heet water op den kop storten, noch hem met een' grooten stok slaan, en nog minder hem tusschen de deur klemmen.’

‘Met eenen os en eenen ezel te zamen moogt gij niet dorschen, omdat (dus vult de overlevering dit verbod aan) de os een herkaauwend dier is, en de ezel niet; herkaauwde nu de os, zoo kon de ezel gelooven, dat zijn arbeidsmakker te eten gekregen had, en daarover aan het treuren raken.’

Uit de vele wetten en waarschuwingen tegen het mishandelen der dieren mogen de hier medegedeelde volstaan: zelfs de inkleeding in legende en fabel wordt te baat genomen, om ze te beter op 's menschen gemoed te doen werken. Van uit de insgelijks zeer talrijke menigte dier verhalen, willen wij, als voorbeeld, er een overnemen, dat, op eene bijna kluchtige wijs, de uiterste liefde jegens de dieren predikt: ‘Op zekeren dag bevond zich een Rabbi in een slagthuis, toen er een kalf gebragt werd om geslagt te worden; en terwijl men het bij hem voorbijvoerde, stak het dier zijnen kop onder zijnen tabbaard, alsof het zich onder zijne bescherming stellen wilde, om aan het slagtmes te ontkomen. Doch de Rabbi stiet het onbarmhartig van zich, met de woorden: “Ga, onderwerp u aan uwe bestemming, want daartoe zijt gij geboren.” Op hetzelfde oogenblik, toen hij dit zeide, kreeg hij een' aanval van tandpijn, van welke hij in lange, lange jaren niet verlost kon geraken. Op zekeren ochtend, terwijl hij nog op zijn bed van pijn lag te krimpen, kwam zijne dienstmaagd in de kamer, om het vertrek in orde te brengen. Hiermede bezig zijnde, ontdekte zij een nest jonge katjes, die gedurende den nacht in het leven gekomen waren, en zich nu onder hunne moeder lagen te warmen. Zonder zich lang te bedenken, greep zij ze, om ze weg te werpen. Zij schreeuwden, en de Rabbi, dit hoorende, keerde zich in zijn bed om, en sprak tot de dienstmaagd: “Laat ze leven; het zijn toch ook Gods schepselen.” Naanwelijks had hij dit gezegd, of zijne tandpijn was verdwenen.’

Zoo de Bijbel en de Rabbijnen. Ook de opstellers der Godsdienstwetten van de overige Oostersche volken verklaren zich op zeer meêdoogende wijs omtrent de dieren. Men weet, hoe overdreven gemoedelijk zelfs de Hindoes zich jegens hen betoonen.