Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1847

Proeven van zedelijken moed, dagelijks van toepassing.

Heb den moed, eene schuld te betalen, wanneer ge het geld daarvoor in uw' zak hebt. Heb den moed, datgene u te ontzeggen wat ge niet noodig hebt, hoeveel prijs ge daarop ook moogt stellen. Heb den moed, vrij uit de borst te spreken, wanneer het noodzakelijk is dit te doen, en den mond te houden, wanneer het beter is te zwijgen. Heb den moed, eenen vriend in een' kalen rok aan te spreken, zelfs op straat en in de tegenwoordigheid van een aanzienlijk man; de poging is niet zoo zwaar als menigeen wel denkt, en de daad eenen Koning waardig. Heb den moed, elken penning, dien ge verspilt, op te schrijven, en dit wekelijks op te tellen. Heb den moed, uws gastheers huisknecht aan de deur voorbij te gaan zonder hem eene fooi te geven, wanneer gij bewust zijt die niet te kunnen missen, en, wat meer is, wanneer de man zulks vermoedt. Heb den moed, te bekennen, dat gij arm zijt, en gij ontrukt der armoede haar scherpste wapen. Heb den moed, te lagchen om uwe persoonlijke gebreken, en ge zult de wereld versteken van dat vermaak, door haar hare eigene gebreken te herinneren. Heb den moed, te bekennen, dat gij ongelijk gehad hebt, en gij zult de daad bij anderen hebben uitgewischt, terwijl ge eenen goeden indruk in de plaats van eenen ongunstigen verwekt. Heb den moed, bij een eerst opgevat besluit te blijven, wanneer ge 't voor geen beter kunt verwisselen, maar het bij eene tegengestelde overtuiging onmiddellijk op te geven. Heb den moed, op zekeren leeftijd, uwen ouderdom niet te verzaken, en dien in vergelijking te brengen met den gemiddelden menschelijken levensduur. Heb den moed, uw testament te maken, en, wat meer zegt, een billijk testament. Heb den moed, eene ramp onder de oogen te zien, opdat zij u niet zwaarder treffe dan gij kunt dragen: rampen, even als dieven, verdwijnen dikwijls voor

[p. 92]

een' stouten blik. Heb den moed, een geldelijk akkoord te vermijden, hoezeer gij ook om geld verlegen zijt; en verwerp geldelijken bijstand, zelfs van uwe beste vrienden. Heb den moed, uwe oogen te sluiten voor het uitzigt op groote voordeelen, en tevreden te zijn met kleine. Heb den moed, hem, wien ge uw geld niet verkiest te leenen, te zeggen, waarom; hij zal 't u minder kwalijk afnemen, dan wanneer ge hem zegt, dat ge niet kunt. Heb den moed, zelfs den aangenaamsten medgezel af te wijzen, wanneer ge overtuigd zijt, dat het hem aan goede grondbeginsels ontbreekt: een vriend behoort zijns vriends zwakheden te verdragen, nooit diens ondeugden. Heb den moed, uwe achting te toonen aan regtschapenheid, in wat vorm of kleed ook gehuld, en uwe verachting aan de ondeugd, hoe aanlokkend zij zich voordoe. Heb den moed, bij voorkomende gelegenheid, weg te schenken hetgeen ge bezwaarlijk kunt uitsparen: te geven wat gij niet behoeft of waardeert, verwerft noch verdient dank: wie toch is dankbaar voor een' dronk waters uit eens anders overloopende bron, hoe heerlijk het vocht moge wezen? Heb den moed, uwe oude kleederen te dragen tot dat ge nieuwe kunt betalen. Heb den moed, uwe onkunde, van welken aard ook, te belijden; iedereen zal er terstond aan twijfelen, en u meer wetenschap toekennen, dan eenige valsche aanmatiging u zou kunnen verzekeren. Heb den moed, aan degelijkheid de voorkeur te geven boven dusgenaamd fatsoen; het laatste is niets dan nabootsing van de eerste. Heb den moed, naar uwe vrouw te luisteren, wanneer ge dit behoort te doen, en niet te luisteren, wanneer het beter is dit niet te doen. Heb den moed, een sober maal voor te zetten aan eenen vriend, dien ge wenscht eere aan te doen; kunt ge geen' wijn betalen, bied hem bier aan. Heb den moed, u van eenen bezoeker te ontslaan, wanneer zijne tegenwoordigheid u ongelegen komt. Heb den moed, u onafhankelijk te toonen, wanneer ge dat kunt, en onafhankelijk te handelen, wanneer ge dat moogt. Heb, eindelijk, den moed, uwen Schepper te gehoorzamen, op de kans af van door menschen bespot te worden.