Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1847

Schetsen der Algemeene Geschiedenis. Naar het Hoogduitsch bewerkt door U.W. Thoden van Velzen. Iste Stuk. Te Leeuwarden, bij J.W. Brouwer. 1846. In gr. 8vo. VIII en 258 bl. f 2-40.

Het werk, waarvan men hier het eerste gedeelte ontvangt, is eene gedeeltelijke vertaling en omwerking van de Skizzen der Allgemeinen Geschichte van h.c. dippold; in leven Professor der Geschiedenis te Dantzig, welke eene rij van Vooorlezingen bevatten, in 1811 in die stad gehouden, en die na zijnen dood in 1812 uitgegeven en in 1835 te Berlijn op nieuw herdrukt werden.

Deze Voorlezingen munten door rijkdom van zaken, door gloed van schildering en voorstelling, en door eigenaardigheid van opvatting en beschrijving uit; hetgeen den Heer thoden van velzen aanspoorde, er eene vrije omwerking in onze taal van te leveren. Men vindt hierin dus soms iets minder, zoo als de breedvoerige schets van de Duitsche Historieschrijvers (voor onze landgenooten niet zoo belangrijk als de schets der Nederlandsche Geschiedschrij-

[p. 713]

vers, die men hier en niet in het oorspronkelijke aantreft) merkelijk bekort is. Ook moest de vorm van het geschrift, zoo wat de verdeeling aangaat, als in andere bijzonderheden, eenige wijziging ondergaan, in doorloopende Verhandelingen verdeeld, en de Inleiding bijna geheel omgewerkt en als nieuw bijgevoegd worden.

De Voorlezingen van dippold bevelen zich door eene zaakrijke, maar tevens eenvoudige en verstaanbare voordragt aan, die dit werk als leesboek voor het beschaafd publiek, en vooral voor jonge lieden, die zich op de beoefening der Geschiedenis willen toeleggen, zeer geschikt maakt. Men vindt in de Inleiding het onderwerp der Geschiedenis, hare waarde, moeijelijkheid en wijze van behandeling, voorgesteld; terwijl het eerste Boek eerste Hoofdstuk eene verhandeling levert over de geschiedenis der Egyptenaren, Hebreën, Feniciërs, Babyloniërs, Perzen, Grieken, Romeinen, Byzantijnen, in de Middeleeuwen, bij de Italianen, Spanjaarden, Engelschen, Franschen, Duitschers, Nederlanders. Het tweede Hoofdstuk gaat over de wijze van beoefening, de hulpwetenschappen en de aardrijkskunde. Het tweede en derde Boek behandelen, in verschillende Hoofdstukken, de belangrijke vraagstukken over de oudheid van het menschelijk geslacht, en of het menschdom vooruitgaat of niet, en geven vervolgens de geschiedenis der oudste Staten van Azië, van Egypte, Israël en Fenicië. Diepzinnige en geleerde oudheidkundige onderzoekingen moet men hier niet verwachten, maar wel eene beknopte en duidelijke voorstelling der daadzaken, met gezonde aanmerkingen doorvlochten; terwijl de kritiek der verschillende Geschiedschrijvers van juiste letterkundige gezigtspunten voorzien is.

Ref. ziet met verlangen het vervolg van deze Schetsen der algemeene Geschiedenis te gemoet, die hij als een' geschikten leiddraad beschouwt, om verder tot eene nadere en meer wetenschappelijke beoefening der Historie over te gaan. De Heer thoden van velzen heeft zich hier als een verdienstelijk bewerker doen kennen, waardoor hij zich boven het groot getal van gewone Vertalers verheven heeft.