Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1847

[p. 714]

Leven en bedrijf van eenige beroemde Staatsmannen uit onzen tijd; door Gapefigue. Uit het Fransch. Te Sneek, bij van Druten en Bleeker. 1847. In gr. 8vo. 288 bl. f 2-80.

Er is zeker geen vruchtbaarder Geschiedschrijver in onze eeuw, dan de werkzame Fransche Auteur capefigue. Sedert het jaar 1830 heeft hij meer dan een honderdtal boekdeelen over al de tijdvakken van Frankrijk's en Europa's geschiedenis der laatste zestig jaren uitgegeven. Zijne vlugge pen schijnt nimmer vermoeid te worden; maar, hoezeer zijne schriften veel belangrijks in inhoud en geestige vlugheid van stijl opleveren, dragen echter vele blijken van de haast, waarmede zij zijn zamengesteld.

Dit is echter op het werkje, dat wij aankondigen, niet toepasselijk. De levensberigten van den Vorst van metternich, den Prins van talleyrand, den Graaf pozzo di borgo, Lord castlereagh en den Vorst van hardenbergh, die men hier aantreft, zijn door capefigue con amore bewerkt, en men vindt er vele wetenswaardige bijzonderheden in vermeld, vooral wat de regering en den val van napoleon en de daarop gevolgde staatkundige Congressen aanbelangt, die de Schrijver door zijne betrekkingen tot het Fransche Ministerie van buitenlandsche zaken kon te weten komen.

De karakterschetsen van metternich, pozzo di borgo, castlereagh en hardenbergh bevelen zich door eene onpartijdigheid aan, die men niet bij een' Franschman verwachten zou. Het leven van een zoo berucht en dubbelzinnig Staatsman als talleyrand is daarentegen met eene zekere vooringenomenheid behandeld, die men wel uit het standpunt van capefigue kan verklaren, maar die geenszins in alles onze toestemming kon wegdragen. Ofschoon wij aan talleyrand geene bekwaamheden in de diplomatie kunnen ontzeggen, bezat hij meer looze geslepenheid dan groote talenten; vooral moest men bij hem geene vaste overtuiging, op echte politieke grondbeginselen

[p. 715]

gevestigd, zoeken. Hij wist meesterlijk van de omstandigheden gebruik te maken, en op den geschikten tijd de personen en zaken, die hij zag te gronde gaan, voor anderen te verwisselen, die hij zag opkomen. Hij verliet napoleon voor de bourbons, even als hij de Republiek voor bonaparte vaarwel zeî, en de bourbons werden in 1830 even spoedig door hem vergeten, om zijne diensten aan lodewijk philips te wijden. Doch, om onpartijdig te blijven, kan men zijne verdienste tot het behoud van den algemeenen vrede na de Julij-revolutie niet ontkennen. Hoewel wij in het oordeel over talleyrand met capefigue in onderscheidene opzigten verschillen, moeten wij hem toch den lof geven, dat hij geen blind bewonderaar van dien sluwen diplomaat is, en vele bijdragen tot de juiste waardering van zijn karakter levert. - De vertaling kwam ons vloeijend voor, en de uitvoering doet de Uitgevers eer aan.