Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1847

Kerkelijke Geschiedenis, Kerkelijke Statistiek en Godsdienstig leven der vereenigde Staten van Noord-Amerika. Door Robert Baird. Naar de Hoogduitsche uitgave van Dr. R. Brandes, bewerkt door A.W. van den Worm, Predikant te Driehuizen en Zuidschermer. Met eene Voorrede van Dr. N.C. Kist, Hoogleeraar te Leyden. Iste Deel. Te Schoonhoven, bij S.E. van Nooten. 1846. In gr. 8vo. XVI en 401 bl. f 3-25.

Noord-Amerika is voorzeker het land, waarhenen sedert de laatste jaren de blikken van velen zich met de grootste belangstelling wenden, werwaarts duizenden jaarlijks uit Europa trekken, als naar het land van vrijheid, waar zij hopen hunne tijdelijke omstandigheden te verbeteren, een vaderland voor hunne kinderen in vruchtbare streken te vinden, zich met vrienden te vereenigen, welke vóór hen derwaarts waren getrokken, datgene te ontgaan, wat zij in Europa als onderdrukking van den burgerstand beschouwden, of algeheele vrijheid van Godsdienst te vinden. Dewijl het nu niet te loochenen valt, dat aldaar voor alle godsdienstige gezindheden eene vrijheid van belijdenis en uitoefening van Godsdienst bestaat, gelijk zij in die mate in de oude wereld nergens plaats heeft, is het in allen deele der moeite waardig, te onderzoeken, welke resultaten zulk eene gesteldheid van zaken in het godsdienstige ten gevolge heeft gehad. Te regt zegt daarom de Leidsche Hoogleeraar kist, dat er behoefte was aan eene kerkelijke historie van Noord-Amerika. Daar nu de genoemde Hoogleeraar in de Voorrede voor het eerste deel van dit werk de verklaring aflegt, dat van het meer populaire en praktische standpunt, waarvan de Schrijver is uitgegaan, hij geacht mag worden aan deze belangrijke behoefte te hebben voldaan; dat het ons de Christelijke kerk van Noord-Amerika in deszelfs

[p. 709]

eerste wording en latere inrigtingen geheel aanschouwelijk voorstelt, en ons duidelijk doet zien, dat hetgeen thans op het kerkelijk en godsdienstig gebied in Noord-Amerika voorvalt slechts het noodwendig uitvloeisel is der eigenaardige omstandigheden, onder welke het Evangelie van christus zijne kracht en zijnen invloed in de Nieuwe Wereld ontwikkelt: wat blijft ons derhalve over, dan, bij de aankondiging van het werk, dit oordeel van eenen zoo bevoegden regter in dezen, als Professor kist, ter kennisse van onze lezers te brengen, vóór dat zij het werk zelf zien, en terwijl het hen nog kan aanmoedigen om het te lezen? De inhoud van dit eerste deel wordt verdeeld in vier boeken. Het eerste boek behelst, onder den titel van Voorloopige aanmerkingen, eene algemeene beschrijving van Noord-Amerika, handelt over de oorspronkelijke bewoners van Noord-Amerika; de ontdekking van het tot de Vereenigde Staten behoorende deel van Noord-Amerika; eerste en vruchtelooze pogingen tot kolonisatie; de kolonisatie in de Vereenigde Staten tot stand gebragt. Kolonisatie van het buitenland. Geschiktheid van den Angelsaksischen stam tot kolonisatie. Het Noord-Amerikaansche volkskarakter. De koninklijke beschermingsbrieven. Over de beste wijze, om tot eene naauwkeurige kennis van het Amerikaansche volk, deszelfs regering en karakter, te geraken. Het eigendommelijke der godsdienstige instellingen in de Vereenigde Staten. Regeringsvorm der Vereenigde Staten van Noord-Amerika. Korte aardrijkskundige beschrijving der Vereenigde Staten. Beletselen voor de ontwikkeling van het kerkelijk vrijwilligheidsstelsel. De ongewone toestand, waarin de eerste kolonisten zich in hun nieuw vaderland verplaatst zagen. De slavenhandel. De aanhoudende verhuizingen uit vreemde landen. - Het tweede boek behandelt de volgende onderwerpen: Godsdienstig karakter der eerste kolonisten. De stichters van Nieuw-Engeland. De Plymouth-kolonie, Massachusettsbaai, Connecticut, Rhode-Island, Nieuw-Hampshire en Maine. Algemeene opmerkingen. De Zuidelijke Staten. Nieuw-York. Nieuw-Jersey. Delaware. Pensylvanië.

[p. 710]

Landverhuizers uit Wallis. Landverhuizers uit Schotland en Ierland. Landverhuizers uit Frankrijk. Landverhuizers uit Duitschland. Landverhuizers uit Polen. Landverhuizers uit de dalen van Piemont. Overzigt van het behandelde. Betrekking tusschen Kerk en Staat in de Amerikaansche koloniën. De zuidelijke en middelste koloniën. Over den invloed der Eenheid van Kerk en Staat, zoo als dezelve vroeger in Noord-Amerika bestond. De zuidelijke en middelste Staten. Toestand van de Godsdienst gedurende het tijdvak der kolonisatie. Het derde boek handelt over het tijdvak der nationale zelfstandigheid. Invloed der omwenteling op de Godsdienst. Veranderingen door haar te weeg gebragt. De betrekking tusschen Kerk en Staat is niet door de opperste regering opgeheven; zij heeft als van zelve opgehouden te bestaan. Afscheiding tusschen Kerk en Staat in Amerika. Wanneer en hoe heeft dezelve plaats gehad? Invloed van de afscheiding van Kerk en Staat in de Staten, waar vroeger beide vereenigd waren. Over de vraag, of het Generaal-Gouvernement der Vereenigde Staten invloed uitoefent op de Kerk. Over de vraag, of de regering der Vereenigde Staten met regt ongeloovig (onchristelijk) of atheïstisch kan genaamd worden. De regering der Vereenigde Staten toont in hare handelingen, dat zij eene Christelijke regering is. De regeringen der onderscheidene Staten zijn in een' Christelijken geest georganiseerd. Over de vraag, in hoe verre de wetgeving der Staten het Christendom begunstigt. De wetgeving der Staten rust over het algemeen op godsdienstige grondslagen. Gevallen, in welke de wereldlijke magt het kerkelijk gebied betreedt. Overzigt van het behandelde. - Het vierde boek handelt over het vrijwilligheidsstelsel (volgens hetwelk niemand dan vrijwillig deel neemt aan, of geldelijk bijdraagt tot de uitoefening van eenige Godsdienst, terwijl de Staat alle Godsdiensten beschermt, maar er geene enkele door vrijdommen, voorregten of bijdragen uit 's lands schatkist ondersteunt). Het vrijwilligheidsstelsel in deszelfs aard en omvang. De oorsprong van het vrijwilligheidsstelsel moet afgeleid worden uit dat karakteristieke, dat het leven en

[p. 711]

de zeden van de bevolking der Vereenigde Staten kenmerkt. Hoe de kerken in de steden en dorpen tot stand komen. Wijze, waarop de kerken in nieuw aangelegde koloniën gebouwd worden. Het inkomen der geestelijken. Wijze, waarop de geestelijken tot hun ambt voorbereid en als leeraars aangesteld worden. Het Amerikaansch inlandsch Zendelingsgenootschap. De Presbyteriaansche vereeniging voor inlandsche zendingen. Inlandsche zendingen der Episcopale, Baptistische en Hollandsche Hervormde kerken. Inlandsche zendingen der Methodisten. Invloed van het vrijwilligheidsstelsel op de opvoeding en het elementaire schoolwezen. Latijnsche scholen en Akademiën. Collegiën en Universiteiten. Zondagsscholen. De Amerikaansche Zondagsschoolvereeniging en andere genootschappen van dien aard. Bijbelklassen. Moedervereenigingen. Opvoedingsgenootschappen. Seminaria. Bijbelgenootschappen. Vereeniging tot uitgave en verspreiding van traktaten en andere schriften van godsdienstigen inhoud. De godsdienstige literatuur in de Vereenigde Staten. Pogingen ter bevordering van de geestelijke en stoffelijke welvaart der matrozen. Invloed van het vrijwilligheidsstelsel op de genezing van eenige maatschappelijke kwalen. Matigheidsgenootschappen. Het genootschap tot zedelijke verbetering der gevangenen. Eenige andere genootschappen. Invloed van het vrijwilligheidsstelsel op de inrigtingen van weldadigheid. Krankzinnigenhuizen. Doofstommen-instituten. Blinden-instituten. Eenige aanmerkingen, ten slotte, over het vrijwilligheidsstelsel.

Het is waar, wij ontvangen hier al weder slechts eene vertaling van eene vertaling. Maar de arbeid van den Vertaler bezit toch dat verdienstelijke, dat hij het werk, hetzij tot toelichting, hetzij tot teregtwijzing, met zeer goede aanmerkingen heeft verrijkt. Lang hebben wij gewacht naar het in 't licht verschijnen van het volgende deel, of deelen, om aan onze lezers een verslag van het geheele werk te kunnen geven. Waarschijnlijk is het inmiddels voorgevallen overlijden van den Eerw. Vertaler de reden, dat, voor zoo veel ons bekend is, nog geen tweede deel in 't licht ver-

[p. 712]

schenen is, immers niet bij de Redactie van dit Tijdschrift is ingezonden. Naar wij, uit hetgeen door den ons anders geheel onbekenden Vertaler bij het werk gevoegd is, en over het geheel naar de loffelijke wijze, op welke hij zijne taak bewerkt heeft, kunnen oordeelen, houden wij het er voor, dat door zijnen vroegen dood een ijverig en veelbelovend geleerde aan zijnen aardschen werkkring ontrukt is. Welverdiende eer vergezelle zijne gedachtenis! En indien hij door den dood verhinderd is geworden den aangevangen en hier gedeeltelijk geleverden arbeid te volbrengen, wenschen wij, dat die arbeid door eene even bekwame hand op dezelfde wijze worde voleindigd en in het licht gegeven. Mogen wij door dit verslag en inhoudsopgave, die wij ons getroostten, hiertoe medegewerkt hebben, dan zullen wij meenen aan ons beschaafd en letterlievend publiek eene wezentlijke dienst te hebben bewezen.