Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1847

Lotwisseling, of 10,000 Pond Sterlings 's jaars. Een Roman van Samuel Warren, Schrijver van het Dagboek eens Geneesheers. Naar het Engelsch. III Deelen. Te Deventer, bij M. Ballot. 1847. In gr. 8vo. Te zamen 1521 bl. f 13-75.

Gelijk meestal met de Engelsche romans het geval is, kenmerkt zich dit werk door eene uitmuntende zedelijke strekking; terwijl het tevens niet ontbreekt aan die menschenen wereldkennis, door welke de gewrochten der beste Engelsche romanschrijvers zich doorgaans aanbevelen. Eene zekere wijdloopigheid, om ze geene langdradigheid te noemen, wordt eenigzins opgewogen door de verdienste van eene zeer grondige behandeling der onderwerpen; terwijl de godsdienstige geest, die in het werk heerscht, op eene doeltreffende wijze waarheden verkondigt, die een groot gedeelte der gewone romanlezers anders niet veel hoort en leest. Moge ook de door ons bedoelde soort van lezers den raad van ariosto opvolgen, aan zijne lezeressen gegeven, waar deze dichter de vrouwen wat streng hekelt, en daar,

[p. 646]

waar de moraal wat te gestreng is en de toon wat heel godsdienstig, om eenige bladzijden ongelezen over te slaan, somtijds komt toch een veronachtzaamd of verachtelijk vertreden zaad nog op, en brengt eene heilzame vrucht voort; terwijl tevens het verhaal van dien aard is, dat zelfs lezers, die alleen naar aangenaam onderhoud haken, en gedreven worden door de prikkeling der begeerte, om met de eindelijke ontknooping bekend te worden, wanneer zij de lezing eenmaal aangevangen hebben, zich door het lijvige der drie boekdeelen niet zullen laten afschrikken om tot het einde toe voort te gaan. Van den roman zullen wij geen overzigt geven, ten einde den lezer het genoegen der trapsgewijze bevrediging van de nieuwsgierigheid onder het lezen van het werk zelf niet te ontnemen. De titel maakt bekend met het thema, als wij het zoo eens mogen noemen, lotwisseling, daarin bestaande, dat iemand, die niets bezit, op het onverwachtst in het bezit geraakt van een vermogen, hetwelk hem 10,000 pond sterlings in het jaar oplevert; terwijl een ander, die zulk een vermogen van zijne jeugd af bezeten heeft, het even onverwacht verliest. De schildering van den invloed, dien zulk eene lotwisseling heeft op het karakter der daarin betrokkene personen, moet reeds uit haren aard belangrijk zijn.

Op ons algemeen oordeel over het werk willen wij nog een woord laten volgen over de Voorrede van den Hoogleeraar mees. Deze verklaart daarin, dat men ‘omtrent de vertaling volkomen gerust zijn kan,’ en zegt zelfs: ‘Geloof mij op mijn woord, en anders, vergelijk den Engelschen tekst er mede, de vertaler heeft de hier eigenaardige moeijelijkheden zoo fiksch Hollandsch geschreven, en toch zoo getrouw overgezet, dat gij en ik er hem voor mogen danken.’ Ofschoon wij gaarne gelooven, dat de vertaler vele moeijelijkheden te overwinnen heeft gehad, durven wij toch met den lof, hem door den Hoogleeraar zoo onvoorwaardelijk gegeven, niet geheel instemmen. Want op vele plaatsen kwamen ons woorden voor, die ons niet gelukkig overgebragt of gekozen toeschenen. Wij spreken niet eens van klerk, voor koster, knutteriger, voor aangenamer, overstraf, voor al te straf, taveernen, voor kroegen of herbergen, te moet, voor te gemoet, aêr, voor ander, en dergelijke. De vertaler kan - ofschoon wij het hem niet toestemmen - het gebruik dezer woorden voor naïver dan dat der thans meer gebruikelijke

[p. 647]

gehouden hebben. Maar wij vonden ergens pracht (waarschijnlijk in het Engelsch practiser) voor een bewerker, misschien wel arbeider, werkman, ‘Een grijzen pracht gewaar wordende;’ elders onbeploegd land, voor weiland, ik een waag, voor ik waag, lorrendraaijen, voor misleiden, en vele andere blijkbare verkeerdheden. Zeer goed zijn wij overtuigd, dat de Hoogleeraar mees die vooral niet minder dan wij als de zoodanige kent en erkent; maar wij willen alleen ons leedwezen betuigen, èn daarover, dat hij, alvorens zoo onbepaald te prijzen, niet genoeg op deze bijzonderheden schijnt gelet te hebben, èn daarover, dat in de vertaling van een zoo goed werk zoo vele, dikwijls zeer hinderlijke, fouten zijn.