Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1847

De Ziekten onzer Huisdieren, welke op den Mensch kunnen overgaan, als zoodanig vergelijkend beschreven door J. Levin, M. et Ch. Doct. Naar zijne, door de Medische Faculteit te Berlijn, bekroonde Prijsverhandeling in het Hollandsch bewerkt door J. Jennes, Rijks-Veeärts van de eerste klasse te Zwolle. Te Zwolle, bij J.J. Tijl. 1846. In gr. 8vo. VIII en 223 bl. f 2-40.

De Veeärtsenijkunde heeft bij ons te lande te weinig de belangstelling der geneeskundigen in het algemeen

[p. 530]

opgewekt. Doorgaans beschouwt men de ziektekunde van den mensch en die van het vee als twee op zichzelve staande wetenschappen, welker beoefening zeer goed afzonderlijk kan plaats hebben; en terwijl de physioloog reeds sinds langen tijd zijne kennis aangaande de verrigtingen van het menschelijk ligchaam door de vergelijkende ontleedkunde en door vivisecties heeft zoeken te vermeerderen, bleef de practicus nog steeds met zekere minachting op de beoefening der Veeärtsenijkunde nederzien. En toch, hoeveel punten zijn er, waar beide takken der geneeskunde in elkander grijpen! Wij behoeven hier slechts te wijzen op de vaccine en hare voorbehoeding tegen de menschenpokken. Door haar heeft de geneeskundige eerst proefondervindelijk geleerd, dat zich hetzelfde genus morbi onder de meest verschillende diersoorten, doch bij elk in het bijzonder gewijzigd, kan vertoonen. De pokziekte bij den mensch, de koepok bij het rund, de mok bij het paard, de ovine bij het schaap, zij behooren alle tot dezelfde categorie en kunnen elkanders plaats als 't ware vervangen. Andere ziekten, welke oorspronkelijk niet aan den mensch eigen zijn en bij het vee voorkomen, kunnen hem door besmetting worden medegedeeld, en nemen alsdan bij hem een verloop, dat wel in vele opzigten overeenkomt met dat, hetwelk zij bij het dier plegen te hebben, maar toch gewijzigd is naar het organisme van den mensch: wij wijzen hier op den kwaden droes, het miltvuur, de hondsdolheid. Het was voorzeker in de overtuiging van de belangrijkheid van het onderwerp, en in het besef van de onvolledigheid der literatuur in dit opzigt, dat de geneeskundige faculteit te Berlijn, in 1837, de navolgende prijsvraag uitschreef: ‘Eine vergleichende Darstellung derjenigen Krankheiten der Hausthiere, welche auf Menschen übertragen werden können, und eine Auseinandersetzung der Art und Weise, wie diese Uebertragung geschieht, zu liefern.’ De verhandeling, waarvan wij hier de vertaling aankondigen, werd der bekrooning waardig gekeurd, en reeds deze omstandigheid verschafte ons eenigen waarborg voor de degelijkheid der bewerking. Bij de lezing werden wij niet in

[p. 531]

dezen goeden dunk te leur gesteld, en wij verheugden ons, dat de Heer jennes door zijne vertaling het zijne heeft willen toebrengen, om haar ook ten onzent meer algemeen bekend te maken. De Schrijver behandelt achtereenvolgens den kwaden droes, het miltvuur, het mond- en klaauwzeer, de koepokken, de mok, de schaapspokken (door den Vertaler bewerkt,) de schurft, en de hondsdolheid. Bij elk dezer onderwerpen wordt eerst de ziekte beschreven, zooals zij bij de dieren voorkomt; daarna de verschijnselen, welke zij bij den mensch oplevert; vervolgens het besmettend vermogen derzelve; in de vierde plaats eene vergelijking tusschen de verschijnselen bij den mensch en die bij het dier, en eindelijk de geneeswijze en bij sommige de voorbehoedmiddelen tegen deze ziekte. De verschillende zaken zijn geleidelijk beschreven, en vooral het symptomatologische gedeelte des werks verdient grooten lof; terwijl ook het therapeutische zoo volledig is bewerkt, als op het tegenwoordig standpunt onzer kennis mogelijk was. De pathogenesis der meeste ziekten is minder volledig behandeld, en wij zijn den Vertaler dank schuldig, dat hij hier en daar, door aanmerkingen en bijvoegselen, dit gemis heeft pogen te vergoeden. Zoo maakt hij, onder anderen, op bl. 142, hoezeer kort, opmerkzaam op de proeven van gasner, neumann, macphail, sonderland, thiele en ceely, die variolae op runderen overbragten, door welke proeven zooveel licht over de betrekking, welke er tusschen variola en vaccine bestaat, wordt verspreid, en welke proeven aan Dr. levin niet bekend konden zijn. Over het geheel moeten wij den Vertaler onzen dank zeggen niet slechts voor zijne zorgvuldige vertaling, maar ook voor zijne aanteekeningen, waarmede hij het werk niet overladen heeft, maar welke hij daar, waar zij noodig waren, beknopt heeft aangebragt, en voor welke hij de bouwstoffen voorzeker uit vele verspreide bronnen heeft moeten bijeenzamelen. Wij wenschen het boek in veler handen; wij hopen, dat onze geneeskundigen er uit zullen leeren, dat ook voor hen de Veeärtsenijkunde hare belangrijke zijde heeft.