maald, en die men als een echt voorbeeld van het pathetieke mag aanvoeren? Deze ugolino, benevens de personen, die als zijne vrienden of vijanden, als Guelfen of Gibellijnen, mede werkzaam waren in het verschrikkelijke drama, worden door den Schrijver in dezen roman sprekende en handelende voorgesteld. Daarenboven, hetgeen natuurlijk te verwachten is van den geleerde, die al zijn' tijd en vlijt besteedt aan zijn groot werk: De Geschiedenis der Italiaansche Schilderkunst in de Gedenkstukken voorgesteld, geen beroemd schilder, dichter of beeldhouwer van dien tijd uit Italië, of hij verschijnt in dit werk; en treedt hij weder af, hij heeft ons, gelijk de Vertaler te regt zegt, van zijnen kunstzin in het gemoed nagelaten.
Als roman beschouwd, is het werk van bosini niet gelijk te schatten met hetgeen wij b.v. van manzoni kennen. Maar als bron voor de geschiedenis van Italië, als opheldering der oorzaken van het tragische uiteinde van ugolino, als eene rijke bijdrage tot de kennis der personen, die optreden in de Divina Comedia, bezit het groote waarde.
Misschien is het accommodatie naar den heerschenden smaak, om bij voorkeur romantische voortbrengsels te ontvangen. Anders vinden wij er geene reden voor, waarom de Schrijver niet liever een zuiver geschiedkundig werk geleverd heeft, dewijl toch deze zoogenaamde roman bijna niets behelst dan wezentlijk gebeurde zaken. Ofschoon wij er, om met horatius te spreken, ook niet voor zijn, dat medéa hare kinderen in het openbaar vermoordt, zouden wij echter het droevige einde van ugolino en de zijnen wel wat omstandiger voorgesteld willen hebben: Hij toch is de held des verhaals, en het is voornamelijk zijn dood, die zijnen naam aan de vergetelheid ontrukt heeft; en, door eenig gebruik te maken van de onsterfelijke zangen van alighieri, den lezer binnen te leiden in dat graf van levenden, ware een zeer vergeeflijk plagiaat geweest. Maar het werk, zoo als het daar ligt, verdient met belangstelling ontvangen te worden, en zal een ieder, die niet geheel vreemd is op het gebied der geschiedenis van Italië, ook zeer zeker eene onderhoudende lektuur verschaffen.