Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1847

Regtsgeding tegen Christianus Gepkens, Roomsch-Catholijk Kapellaan te Groenlo, beschuldigd, en door het Provinciaal Geregtshof van Gelderland veroordeeld wegens poging tot moord, enz. Te Arnhem, bij J. Az. Doijer en G. van Eldik Thieme. 1846. In gr. 8vo. 27, 88, 40, 19 en 3 bl. f 1-25.

Dit stuk bevat: 1^o. de acte van beschuldiging; 2^o. het requisitoir, benevens de adstructie van hetzelve, door den Procureur-Generaal, Mr. w. staats everts (Evers); 3^o. de verdediging van den beschuldigde, voorgedragen door Mr. b. reigers; 4^o. het veroordeelend arrest van het Hof, en 5^o. de toespraak van den President Mr. Jhr. w.l.f.c. van rappard, tot den veroordeelde. Een en ander wordt van een kort voorberigt, door de Uitgevers, voorafgegaan.

Het gebeurde met maria wiegerink, des namiddags van den 26 Julij 1846, in het, nabij Groenlo gelegen, boschje, genaamd de Epsweide, en hetgeen daarbij en ook later is voorgevallen, heeft, zoowel bij monde als in geschriften, tot eene menigte men zegt's aanleiding gegeven. Geen wonder; de, wegens poging tot moord, aangeklaagde en later, door den bevoegden Regter, veroordeelde was een Geestelijke!! Uit dien hoofde trok de zaak, zoo wel in als buiten

[p. 146]

het Kerkgenootschap, waartoe hij behoorde, aller aandacht, en, van wege de wijd uiteen loopende geruchten nopens schuld of onschuld, veler belangstelling tot zich. Aan al die uiteen loopende geruchten is, door de uitgave van deze officiele bescheiden, een einde gemaakt, en de waarheid, de vreeselijke waarheid, in een wel treurig, maar toch helder licht gesteld.

Ja, treurig mogt de Procureur-Generaal, de zoo waardige als alom geachte staats evers, de onaangename taak noemen, waarbij hij optrad, ‘om de omstandig heden bloot te leggen van eene misdaad van den afschuwelijksten aard, in verband staande tot - en voorafgegaan door bedrijven, uit aanmerking van de plaats, waar ze zijn bedreven, en van de betrekking van den handelenden persoon, onzedelijk boven alle bedenking en uitdrukking.’ Hooren wij verder hemzelven, wanneer hij aldus vervolgt: ‘Waar ik die beschuldiging moet rigten tegen eenen man van den eerbiedwaardigsten stand onder de menschen, geroepen om met nadruk lessen van Godsdienst en deugd te prediken, met kracht tot het goede te vermanen, tegen alle ondeugd en verkeerdheid met ernst te waarschuwen, en door eene heilige en godsdienstige leefwijze aan anderen ten voorbeeld te strekken ter navolging in al wat rein en edel is; - waar het schier ongeloofelijke der schuld als van zelve dringt om bewijzen te vorderen, ik zou haast zeggen van meer dan genoegzame kracht, en die ter vestiging, zoo wel van de regterlijke als van de gemoedelijke overtuiging, niets te verlangen overlaten; - waar, eindelijk, een hartgrondige wensch naar het doorstralen van eene zegevierende onschuld mij en allen, die van dit rampzalige voorval kennis dragen, van den aanvang af aan heeft moeten bezielen; - waar het aantreffen der schuld een iegelijk, in eene hoogere mate, zal moeten bedroeven.’

Wie wanen mogt in deze treffende woorden niets anders te zien dan eene rhetorische figuur, of het jagtmaken op welsprekende tirades, die in den mond van regterlijke aanklagers of regtsgeleerde verdedigers niet zeldzaam zijn, dien durven wij de lezing van dit Regtsgeding gerustelijk aanraden, mits de huisvader zorg drage, dat deze bladen niet komen onder het oog van zijne vrouwelijke huisgenooten, die daarbij zouden moeten blozen.

Ook daarom treden wij niet in de vermelding van bijzonderheden, en nog minder in de ontwikkeling der gronden, die de regtvaardigheid van het gewezen veroordeelend arrest boven allen redelijken twijfel verheffen. Men behoeft geen Regtsgeleerde te zijn, om, na de lectuur der stukken - met name ook der dusgenoemde verdediging - het geslagen vonnis voor wel en wettig uitgewezen te verklaren.

Liever dus dan de bladen van dit Tijdschrift met de vermelding van schandelijkheden en gruweldaden te bevlek-

[p. 147]

ken, willen wij onze eenvoudige aankondiging met twee opmerkingen besluiten:

Onze eerste opmerking bepaalt zich tot de zorg der Voorzienigheid, waardoor de eenige getuige van het misdrijf bij het leven bewaard is gebleven. De haar toegebragte halswonden hadden slechts iets dieper moeten geweest zijn, en de steekwonde eene veranderde rigting hebben genomen, om den dood te veroorzaken. In dit geval ware de dader verborgen gebleven, en waren de bewijzen van schuld tot den lageren rang van waarschijnlijkheden teruggebragt. Verder zien wij Gods vinger in de besluiteloosheid van den moordenaar. In eene wanhopige worsteling op dood en leven is de moordpriem hem ontwrongen en weggeworpen; hem blijft nog het mesje over, om de schrikkelijke daad te volvoeren; maar hij maakt daarvan geen gebruik. In zijne verwarring laat hij zijn slagtoffer ontsnappen, onder de woorden: ‘gij hebt genoeg, ga nu maar heen!’ er niet aan denkende, hoe zij, na verloop van weinige uren, niet alleen genoeg, maar meer dan noodig was, aan den Regter zou kunnen openbaren. Zóó wordt de boosheid, door Gods beschikking, in hare eigene netten verward en gevangen! De schuldige heeft wel den gruwelijken moed om de daad te beginnen; maar bij de uitvoering verlaten hem list, veinzerij en welberadenheid, en werkt alles, naar Gods bestel, krachtdadig mede, om het bewijs voor zijne schuld onwederlegbaar te maken. Daaraan dacht hij in zijne boosheid niet, evenmin als dat een stomme slijpsteen en het opgedroogde afslijpsel van denzelven tegen hem zouden getuigen. Dát is de vinger Gods!

Onze tweede opmerking is van eenen anderen aard. Zullen verstandige Catholijken, zoo zij dit Regtsgeding mogen lezen, daardoor niet eindelijk tot de overtuiging geraken, dat de ongehuwde staat hunner geestelijke herders en leeraars tegennatuurlijk is, inloopende tegen Goddelijke geboden, menschelijke gebruiken en burgerlijke wetten, en eene wijde deur openende voor allerlei schandelijkheden en misdaden? Gepkens en zijne zoogenaamde vrienden hebben dit dan ook zeer wel gevoeld, en van daar, dat men eerst zekeren bekenden raprecht, later eenen onbekenden jan berend heeft doen optreden, en eindelijk den ellendigen ter linde heeft opgeschommeld, om, ware het mogelijk, de eer der Geestelijkheid te redden. Vruchteloos waren echter al die bemoeijingen; vermits zij het licht der waarheid niet konden verdragen. Maar, in stede van nu te erkennen, dat de tegennatuurlijke ongehuwde staat der R.C. Geestelijken tot allerlei ongebondenheid en ontucht, en eindelijk tot de grootste euveldaden aanleiding geven moet, en dat het derhalve niet slechts raadzaam, maar pligtmatig ware, den huwelijkenstaat onder de Priesters voor geoorloofd te verklaren, tracht men het tegen gepkens uitgesproken vonnis krach-

[p. 148]

teloos te maken, door het opstellen, drukken en verspreiden' van Godslasterlijke zoogenaamde gebeden, (*) tot den Heiland, de H. Maagd en den H. nepomucenus gerigt, waarbij de maagdenschenner en moordenaar gepkens tot een' martelaar der H. kerk wordt verheven! - Daardoor tracht men onkundige menschen, in den zoogenaamden achterhoek van Gelderland, te verblinden; maar verstandige Catholijken zullen eindelijk de oogen voor de waarheid openen, en de overtuiging verkrijgen, dat het meer dan tijd wordt, een einde te maken aan eenen toestand van zaken, die eigenaardig geschikt is, om hunne Geestelijken aan de zwaarste verzoeking voor zinnelijke wezens bloot te stellen, en daardoor den weg te banen tot onkuischheid, hoererij, overspel en al hetgeen nog schandelijker is dan dit alles, en waarin de R.C. Geestelijken, door middel van het Compendium theologiae moralis van Pater lignorio, een zedenverpestend onderwijs ontvangen. Tantum.

Het hier bedoelde Gebed luidt woordelijk aldus:

(*) ‘O, jezus! die u gewaardigd hebt de onveranderlijke leer uwer Bruid, de H. Kerk, omtrent het geheim van het H. Sacrament der Biecht, te handhaven, door de standvastige belijdenis van uwen dienaar den H. Joannes Nepomucenus, die dezelve met zijn bloed en marteldood bevestigd heeft. Wij smeeken u ootmoediglijk, kom, door de voorspraak van dezen heldhaftigen Martelaar, uwen Priester en Dienaar, den zoo Eerw. Christiaan Gepkens te hulp; verleen Zijn-Eerwaarde de kracht, om met die standvastigheid, welke hij reeds zoo kloekmoedig heeft betoond, in het drukken der voetstappen van dien roemrijken Heilige tot het einde toe te volharden. Vervul, onophoudelijk, zijn gemoed met de vertroostende gedachte, dat gij zelf, o goede God! als mensch, ook, al zwijgende, den allervreeselijksten dood hebt willen ondergaan; eindelijk laat den Eerw. Gepkens uit dit benaauwde strijdperk met glans te voorschijn treden, tot troost uwer geloovigen, tot heil der H. Kerk en tot meerdere eer van u, die, met den Vader en den H. Geest, leeft en regeert in alle eeuwigheid. Amen!

O, Heilige Maagd! en Moeder Gods, Maria! troosteres der bedroefden, bid voor den Wel-Eerw. Heer Gepkens, verwerf hem kracht tegen de vijanden van uwen goddelijken zoon (!!!). Amen!

O, H. Joannes Nepomucenus, bid voor den Wel-Eerw. Heer Christiaan Gepkens, opdat hij, uwe voetstappen navolgende, waardig worde aan de beloften van jezus christus. Amen!’

N^o. II. Boekbesch., bl. 61, reg. 7 v.o. staat thijmen, lees thijssen.