Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1847

De Kerkvergadering van Trente, in hare geschiedenis en leer beknopt voorgesteld. Ter gelegenheid, dat men het derde Eeuwfeest van dezelve wil vieren, en de leer der R. kerk weder wil aanprijzen. Te Utrecht, bij W.H. van Heyningen. 1846. In gr. 8vo. 83 bl. f :-80.
Oratio de varia mutatione, quam, teste historia, in patria nostra subiit Ecclesia Lutherana, quam habuit Ferd. Jac. Domela Nieuwenhuis, Theol. Doctor V.D.M.d. 25 m. Septembris anni 1845, quum in Seminario ecclesiae Euang.-Lutheranae regio quod Amstelodami est Theologiae Professionem ordinariam solenniter auspi-

[p. 107]

caretur. Traj. ad Rhenum apud W.H. van Heyningen. 1845, pagg. 25. f :-40.
Redevoering over de veranderingen in de Luthersche Kerk in Nederland, gehouden door F.J. Domela Nieuwenhuis, vertaald door J. Tideman. ibid. In gr. 8vo. 33 bl. f :-40.
Onpartijdige Gedachten over de Duitsch-Katholijke beweging, door C. Ullmann, Professor te Heidelberg. Te Amsterdam, bij Weytingh en van der Haart. 1845. In gr. 8vo. 48 bl. f :-50.

No. 1 is zeer lezenswaardig, geeft een beknopt maar goed overzigt van hetgeen er op de Trentsche kerkvergadering verrigt is, na vooraf de aanleiding tot het bijeenroepen en houden van dat concilie herinnerd te hebben. Het is minder resultaat van een zelfstandig, uit de bronnen op nieuw puttend, onderzoek, dan wel voor het grootste gedeelte navolging van een werkje van hauszmann, zoo als onze ongenoemde Schrijver in het voorberigt zelf te kennen geeft. Dit verhindert ons evenwel niet, om het met dank te ontvangen en ter lezing aan te bevelen, daar het zeer heilzaam zijn kan en zeer noodzakelijk geacht moet worden, te weten, wat de Trentsche vaders hebben bepaald, en op welke wijze zij hunne besluiten hebben genomen.

N^o. 2 is de intreerede van Prof. nieuwenhuis. Zij geeft een beknopt overzigt van de verandering in de Luthersche kerk in Nederland, en is eene dankenswaardige bijdrage tot de kennis der geschiedenis van dit kerkgenootschap in ons vaderland. De Heer tideman heeft daarom ook een goed werk verrigt, door haar in onze taal over te brengen; anders ware de Latijnsche rede door velen niet gelezen. Met vrijmoedigheid komt nieuwenhuis voor zijn gevoelen uit, dat, terwijl de vormen eener schoolsche godgeleerdheid in de Evangelisch-Luthersche kerk verworpen zijn, men echter geenszins datgene verkrachten mag,

[p. 108]

wat het N.T. over de gewigtigste deelen der godgeleerdheid, over de goddelijke natuur van christus, over den Heiligen Geest, over het algemeene verderf der menschelijke natuur en over de vergeving der zonden door christus alleen, duidelijk en klaar leert (Oratio, p. 19, 20. Vert. bl. 26). Van harte wenschen wij, dat zijne werkzaamheid te Amsterdam voor wetenschap en kerk vruchten moge dragen tot verheerlijking van christus.

N^o. 3 is eene vertaling van ullmann's bekende verhandeling in de Studien und Kritiken 1845, S. 985-1026. Het publiek is nu wel in de gelegenheid, om zijn gevoelen over de zoogenaamde Duitsch-Katholijke beweging te leeren kennen, daar het meer dan eens eene vertaling van zijn opstel ontvangen heeft. Het make van die gelegenheid gebruik, om zich te laten inlichten omtrent de betrekkelijke waarde, die wij aan deze beweging in Duitschland mogen toekennen, en zie niet overal, waar men tegen Rome schreeuwt, aanstonds het ware Christendom. Beproeft de geesten, of zij uit God zijn!