Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1847

1. Behoort de Staat het Christelijk beginsel in het lager Onderwijs te verwijderen of te behouden? Eene nieuwe bijdrage ter beantwoording der vraag: zijn afzonderlijke Scholen voor de verschillende Kerkgenootschappen noodig of wenschelijk? Door P. Hofstede de Groot, Hoogleeraar te Groningen. Te Groningen, bij A.L. Scholtens. 1846. In gr. 8vo. 96 bl. f :-90.

[p. 66]

2. Het belang der Volksopvoeding, in een voorbeeld uit de Geschiedenis onzer Eeuw opgehelderd, door P. Hofstede de Groot. (Vermeerderde afdruk van een stukje uit het Tijdschrift Waarheid in Liefde. 1845. IV.) Te Groningen, bij J. Oomkens J. Zoon. 1845. In gr. 8vo. 20 bl. f :-30.
3. Wenken over de eigene studie voor jeugdige Onderwijzers in de lagere Scholen. Door P. Hofstede de Groot. Te Groningen, bij C.M. van Bolhuis Hoitsema. 1845. In gr. 8vo. 58 bl. f :-50.

Deze drie geschriften van Prof. de groot leveren overvloedige bewijzen van zijne belangstelling niet alleen in de opvoeding des volks, maar ook van zijne ijverige werkzaamheid als Schoolopziener.

In N^o. 1 wijst de Schrijver eerst het bestaan van het Christelijk beginsel in ons lager onderwijs nader aan, onderzoekt dan, of het raadzaam zij, de nu bestaande verordeningen omtrent het Christelijk beginsel in ons lager onderwijs te veranderen, - waarbij vijf vragen worden beantwoord: Of er een openbaar onderwijs behoore ingevoerd te worden, met eerbiediging van ieders godsdienstige begrippen; of de gelijke regten der Israëlieten in onzen Staat een onoverkomelijk bezwaar zijn voor het behoud van het Christelijk beginsel in ons lager onderwijs; of het regt der kerkgenootschappen de regering verhindert, een Christelijk-godsdienstig onderwijs in de scholen te laten geven; of onze lagere scholen aan hare bedoeling beantwoorden, zoo het Christelijk beginsel er uit wordt weggenomen, (waarbij drie andere vragen een antwoord verlangden: of er in onze scholen onderwijs moge zijn zonder opvoeding; of er ware opvoeding mogelijk zij zonder godsdienst; of er godsdienst in de lagere scholen mogelijk zij, zoo het Christelijk beginsel er uit wordt weggenomen;) of er bij verwijdering van het Christelijk beginsel uit ons lager onderwijs rust in het land zal komen; - en doet eindelijk zien, hoedanig een Christelijk godsdienstig onderwijs in de

[p. 67]

lagere scholen met de verordeningen van den Staat en de lessen der opvoedkunde overeenkomt. Op al de vragen, die bij het onderzoek, door den Schrijver in de tweede plaats ingesteld, gedaan worden, geeft hij een krachtig neen en nogmaals neen tot antwoord. Men moet het boek zelf lezen, ook de aanwijzing, hoe het Christelijk godsdienstig onderwijs in de lagere scholen met de verordeningen van den Staat en de lessen der opvoedkunde overeenkomt, om te erkennen, dat hier een man de pen voert, die in deze zaak mag spreken en gehoord moet worden.

N^o. 2, een klein boeksken, dat ons op Pruisen wijst, waar pestalozzi's woorden ter harte zijn genomen. 't Verdient gelezen te worden, vooral door de mannen, die in aanzien zijn.

N^o. 3, een woord, dat jeugdige (en ook wel meer bejaarde) onderwijzers in de lagere scholen ernstig moeten overwegen en met zorg ter harte nemen. Waaraan is het toe te schrijven, dat menig onderwijzer in de lagere scholen, vooral ook op het platte land, niets meer weet op zijn 40ste dan op zijn 25ste jaar, ja dat hij op zijn 25ste jaar nog weet, wat hij 15 jaren later zich niet meer herinnert? Omdat er geen lust, geen opwekking, geen aanmoediging genoeg tot eigene oefening is. Na den schooltijd wordt er doorgaans aan alles eerder dan aan studiewerk gedacht. En de eigene studie - och of allen het nog tijdig inzagen! - de eigene studie is onmisbaar, wil men niet langzamerhand koud en dor worden. Hebt gij nog lust tot eigene studie? gebruikt dan de wenken, die u in Prof. de groot's boekje gegeven worden. Verflaauwt uw ijver? Ei koop u dan spoedig die bladen aan. Ziet gij het heil van eigen onderzoek niet in? Geloof mij nu ditmaal op mijn woord, dat gij het wel zult inzien, als gij de ‘Wenken,’ welke uit Groningen u gegeven worden, ter harte neemt. En met des Schrijvers woorden wil ik eindigen: ‘Uw gemoed,’ o jeugdige onderwijzers! ‘worde steeds meer een tempel van Gods geest; en gij zult de ware eigene studie kennen en daardoor steeds voortreffelijker onderwijzers en opvoeders worden!’