Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1847

Redevoeringen en Verhandelingen door J. van der Hoeven. Te Amsterdam, bij de Wed. R. Stemvers. 1846. In gr. 8vo. VIII, 190 bl. f 1-80.

Er zijn sedert de laatste jaren menigvuldige bundelsverhandelingen en redevoeringen uitgegeven, waaronder vele, die wel niet verdienden het tijdstip te overleven, waarin zij in onze vroeger zoo druk bezochte leesvergaderingen werden uitgesproken. Deze kleine bundel van den zoo zeer verdienstelijken Leydschen Hoogleeraar j. van der hoeven maakt hierop eene eervolle uitzondering. Hoezeer sommige van de hierin voorkomende stukken in dit Tijdschrift werden opgenomen, bekomt men die gaarne hier met andere terug, en

[p. 24]

al mogen zij niet allen van dezelfde waarde en gehalte zijn is er geen, dat niet weder met vrucht kan herlezen worden. Men ontvangt hier zaken, juiste opmerkingen, en eene weldoordachte behandeling der onderwerpen; in plaats van ledige woordenpraal of afgesletene gemeenplaatsen, in een' langdradigen of brommenden stijl voorgedragen. Men kan hier menigen nuttigen wenk opdoen, en van vele wetenswaardige bijzonderheden kennis verkrijgen, in een' netten, eenvoudigen en krachtigen stijl ingekleed.

Van de acht Verhandelingen en Redevoeringen, die deze bundel bevat, zijn er twee, namelijk die over de stelling van herder, dat de mensch een middelwezen is onder de dieren dezer aarde, en die over cicero's droom van scipio, welke reeds van het jaar 1822 dagteekenen, en, alhoewel zij veel goeds bevatten, kan men toch bespeuren, dat het voortbrengselen zijn uit des Schrijvers jeugd. Die Verhandelingen, welke hij in rijper leeftijd, sedert 1835, heeft vervaardigd, zijn dan ook meer degelijk van inhoud, en allen zijn rijk in daadzaken, nuttigheid van strekking, of geestig van behandeling te noemen. Wat de eerste hoedanigheid betreft, die kan men gerust op de Verhandelingen Over de voortreffelijkheid van de hedendaagsche beoefening der Natuurkundige Wetenschappen, Over de lucht, eene populaire natuurbeschouwing, en Over den waren aard der Geologie, toepassen; terwijl de nuttige strekking van die Over het Lezen, of den omgang met boeken, en Over den Vorm, dadelijk in het oog valt, en die beide, met de Redevoering over den strijd voor het Vaderland in vredestijd, door geestigheid van behandeling zich aanbevelen.

Ref. is geenszins een beminnaar van de lektuur der gewone Redevoeringen en Verhandelingen; hij vindt die zelfs dikwijls vervelend; maar hij kan hier met gerustheid verklaren, dat hij dezen bundel met de grootste voldoening gelezen heeft, ofschoon hij het genoegen had, velen daarvan door den Schrijver zelven te hooren uitspreken; hij kan dus allen, die met hem in dit zelfde geval verkeeren, en verder het overige beschaafde publiek, uitnoodigen zich deze verzameling aan te schaffen, om hetzelfde letterkundig en wetenschappelijk genot te smaken, hetwelk hem bij de lezing daarvan ten deel viel.