Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1845

Eerste ontdekking van Amerika.

Sedert lang reeds is het boven allen redelijken twijfel verheven, dat het Noormannen, lieden van Germaanschen stam, stoute IJslandsche zeevaarders geweest zijn, die, vijfhonderd jaren vóór christophorus columbus, het Vaste Land van Amerika ontdekt en zich op hetzelve, ten zuiden der geweldige St. Laurensrivier, nedergezet hebben. - Een wegens manslag voor de volksvergadering vredeloos verklaard man, eirek rauda (erick de Roode), moest, ingevolge deze uitspraak, IJsland mijden. Hij besloot nu, gedurende den zomer des jaars 982, in het westen een land op te zoeken, hetwelk, langen tijd te voren, een andere IJslandsche zeevaarder, gunnbjörn, wel gezien, maar niet bezocht had. Na eene reis van verscheidene dagen zag hij eene kust met ijsbergen, zeilde zuidwaarts, en zette zich vervolgens op een eiland neder, dat weinige dagreizen ten zuiden van het voorgebergte lag, waaraan men sedert den naam van Kaap Vaarwel gegeven heeft. In het volgende voorjaar vestigde hij zich in de diepte eener baai op het Vaste Land en onderzocht de kust. Op IJsland teruggekeerd, nam hij verscheidene vrienden met zich naar het nieuwontdekte land, dat hij Groenland noemde. Een dezer volkplanters, herjulf, had een' zoon, bjarni, die gewoon was verre reizen te ondernemen. Dit jonge mensch kwam met een rijkgeladen schip naar IJsland terug, waar hij vernam, dat zijn vader zich inmiddels op Groenland nedergezet had. Om hem op te zoeken, stak hij weder in zee, doch werd verscheidene

[p. 506]

dagen en nachten lang door stormen heen en weder geslingerd, tot dat hij eindelijk in het westen land zag. Groenland was het echter niet, maar eene vlakke, met bosch bedekte kust. Ondertusschen hij ging niet aan wal, maar stuurde naar het oord, waar zijn vader woonde. Daar verhaalde hij van hetgeen hij gezien had, en een der zoons van den hier boven vermelden erick, leif geheeten, verlangde nu, het onbekende land op te zoeken. Hij ging scheep, vond het, en noemde het Helluland (het steenplaatland.) Kort daarna ontdekte hij nog eene andere kust, waaraan hij den naam van Markland (boschland) gaf, en vervolgens verder noordwaarts een eiland vóór eene kust. Hier sloegen de zeevaarders hutten op, want het was goed land met zeer zachten winter, waar de zon op den kortsten dag van half acht ure des morgens tot vijf ure des avonds zigtbaar bleef. Bij nader onderzoek van het land vond een van leif's medgezellen, een Duitscher, met name tyrker, wijnstokken en druiven. Toen zij in het voorjaar weder scheep gingen, noemden zij de laatst ontdekte landstreek Vinland (wijnland). Naderhand werd dit oord nog meermalen bezocht. Hetgeen de hierboven vermelde bjarni op zijne vaart gezien had, was de kust van Nieuw-York, Nieuw-Engeland en Terre-Neuve. Leif's Helluland is het tegenwoordige Labrador; Markland de streek, welke men thans Nieuw-Schotland noemt, gelijk zulks door zijne beschrijving der kust buiten twijfel gesteld wordt. Zijne eerste nederzetting vestigde hij in het tegenwoordige Rhode-Island aan de Mount-Hope-baai, waar ook thans nog de wilde wijnstok gevonden wordt. Zijn broeder thorvald bezocht de Massachusetts-baai; en dat deze opgave juist is, bewijzen ook sprekende gedenkblijken. Reeds omstreeks het einde der zeventiende eeuw ontdekte Dr. danforth aan den oostelijken oever der Tauton-rivier eene rots met zonderlinge schriftteekens, van welke hij in het jaar 1680 eene ruwe schets gaf. Later is deze beschreven rots naauwkeurig afgebeeld geworden. Noordsche oudheidkundigen herkenden in de eerste beschrijving bij den eersten opslag reeds eene in het oog vallende gelijkvormigheid met oud-Noordsche gedenkteekenen. Uit de letters lazen zij de woorden: Nam Thorfins (bezitneming van Thorfin). De Assonetneck, aan welks voet het rotsblok met dit opschrift ligt, staat ongeveer twee uren gaans van de plaats, waar de Tauton-rivier

[p. 507]

in Mount-Hope-baai uitwatert, op welks oever leif zich nedergezet had. Thorfin was een reisgezel van leif. Het woord Nam, bezitneming, komt menigmaal in geschiedboeken en opschriften voor. - Niet verre van daar, in den Staat Rhode-Island, zijn nog meer rotsen met daarin gehouwen teekens, die op eenen dergelijken oorsprong verwijzen; zij toonen menschengedaanten en Noordsche Runenstaven; kortom, dat Noormannen die oorden bezocht hebben, is onbetwistbaar. Al wat daartoe betrekking heeft, is duidelijk ontwikkeld voorgesteld in een verdienstelijk en met vlijt bewerkt geschrift, hetwelk onlangs Dr. karzl hendrik hermes, te Brunswijk, (bij vieweg) uitgegeven heeft. Het voert ten titel: De ontdekking van Amerika door de IJslanders in de tiende en elfde eeuw. De schrijver, die met grondige historische en spraakkunde voorzien is, heeft zich alle voorhanden zijnde bronnen, met name de oud-Noordsche Sagen, welke hij aan eene strenge kritiek onderwerpt, en de door Koppenhagensche oudheidonderzoekers in het licht gegevene Antiquitates Americanae, zorgvuldig ten nutte gemaakt, en het door hem behandelde onderwerp in een helder licht geplaatst.