Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1845

Onderhavig.

Wij vinden omtrent dit woord, dat onze taal te lang ontsiert, de volgende uitspraak van bilderdijk:

‘Onderhavig is een onlijdelijk moffenwoord en verfoeilijk. Het heeft niets waar het meê in verband staat. Want zoo het van have kwam, moest het onder de bezitting behoorend beteekenen, en niet onderworpen (subject). Weg met dit gedrochtelijk uitspruitsel des onverstands!’

(Brieven van Mr. w. bilderdijk aan Mr. jer^o. de vries en Ds. abr. de vries. Amst. 1837, bl. 257.)

Stuitend is 't gewis, dat men nogtans dit onlijdelijk moffenwoord algemeen bij ons gebezigd vindt. Ieder Staatsstuk, Leerrede, Dagblad, ja ieder uitkomend geschrift levert er onophoudelijk het bewijs van.

Is het wegens gebrek, is het wegens een onvermijdelijk

[p. 454]

euvel, door de armoede onzer anders zoo rijke moedertaal, dat dit gedrochtelijk uitspruitsel des onverstands moet gebruikt worden?

Steller dezes is geen taalkundige, en echter heeft hij te veel liefde voor welluidendheid en zuiverheid van taal, om niet iets beters dan dit bastaardwoord aan de hand te geven. Het komt hem voor, dat er menigvuldige woorden bestaan, die het haviksachtige en havelooze onderhavig wel degelijk vervangen kunnen.

In plaats toch van het onderhavig onderwerp, kan men schrijven, het behandelde onderwerp; in plaats van de onderhavige zaak, de bewuste zaak; voor: de onderhavige regtsquaestie, luidt althans beter: de tegenwoordige regtsquaestie; dikwerf zal het ook even duidelijk wezen, indien men, in plaats van de onderhavige, spreekt van de gemelde zaak. Ziedaar reeds ettelijke stalen geleverd van een beter woord dan het akelige onderhavig.^(*) Wij laten het aan meer kundige taalvorschers over, om dit nog beter aan te vullen, te betoogen en door andere voorbeelden op te helderen: voor ons oogmerk zij deze korte aanwijzing genoeg.

In afwaohting van hetgeen het Kon. Ned. Instituut, door de Commissie van Taalzuivering, tegen de verdere verbastering van het Nederduitsch zal uitwerken, heeft men inmiddels in deze regelen de aandacht op het woord onderhavig willen vestigen.

batavus.

(*) Ten blijke, hoe bekoorlijk en algemeen geliefkoosd het gebruik van dit woord is, diene, dat wij zelfs eenmaal gesproken vonden van het onderhavige meisje! welk een keurig epitheton voor eene bevallige schoone!