Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1845

Twee jonge wilden in de opera te Parijs.

In den herfst des vorigen jaars had in de groote Opera te Parijs, niet op het tooneel, maar in de zaal, een voorval plaats, hetwelk de algemeene oplettendheid wekte. Een paar jonge wilden, die in eene loge van den tweeden rang plaats namen, trokken, door den vreemden vorm van hun gelaat en door hun zonderling voorkomen, aller oogen tot zich. Deze beide jonge wilden - man en vrouw - door den bekenden reiziger, den Heer porte, uit de binnenlanden van Brazilië naar Europa gebragt, behooren tot den stam der Nakionuk, welke een deel der groep van volksstammen uitmaakt, waaraan de Portugezen den naam van Botokuden gegeven hebben. Deze naam is afkomstig van de gewoonte, die onder alle tot deze volksstammen behoorende gezinnen heerscht, om in hunne onderlippen en oorlapjes eene soort van houten stoppen of deuvikken te dragen, die in het Portugeesch botoque of batoque genoemd worden. Zij zelven noemen het in de ooren gedragen sieraad guemetok en dat in den mond guimona. Dit zonderlinge versiersel wordt bij de meeste stammen beide door mans en vrouwen gedragen, en het wordt bij hen voor een' uitnemenden tooi gehouden, wanneer die houten stoppen regt groot zijn. In den stam der Nakionuk evenwel wordt de guemetok alleen door de mans, de guimona alleen door de vrouwen gedragen. Me-

[p. 240]

nigmaal komt het voor, dat de onderlip van eene jonge wilde door het gebruik der guimona in hare gansche hoogte gespleten is, en dat twee aan weêrszijde van den mond afhangende lappen de tanden van het onderste kakebeen blootlaten, zoodat daardoor het gelaat dier wilden eene zeer zonderlinge uitdrukking verkrijgt. De mans zetten, wanneer zij den guemetok niet aanhebben, de oorlapjes achter het kraakbeenig deel van het oor vast. De guemetok vindt met gemak plaats in eene opening, welke van gelijke soort is als die, waarin onze dames hare oorsieraden dragen, doch met dit onderscheid, dat die opening door een stuk hout van niet minder dan 1⅔ duim Rijnlands op eene verbazende wijs verwijd is. - De wilden van dezen stam leven, in het binnenste der bosschen, in eenen staat van volstrekte naaktheid. Zij beschilderen zich, met hulp van het sap uit verscheidene planten, het aangezigt en de borst met lijnen van verschillende kleuren; eene beschildering, die niet lang stand houdt en van het tatoeëeren zeer veel verschilt. Zij voeden zich uitsluitend met hetgeen de jagt hun verschaft; evenwel eten zij ook somwijlen menschenvleesch, doch slechts in het geval van den uitersten nood. Met de stammen, hunne naburen, leven zij in aanhoudende vijandschap; doch desniettegenstaande zijn zij zeer zachtzinnig van aard, en de Heer porte heeft zonder hinder verscheidene jaren in hun midden kunnen doorbrengen. De beide door hem medegebragte wilden zijn hem volkomen vrijwillig gevolgd, in de hoop van aan hunne verwanten wapenen en andere dingen, die bij hen, gelijk bij andere wilden, in groote achting staan, te kunnen medebrengen. De man is ernstig, zwijgend en tamelijk onverschillig; de vrouw daarentegen snapachtig en ligt bewegelijk; de aanraking met beschaafde volken heeft bij haar reeds een gevoel van koketterie doen ontwaken. Men heeft van dit gevoel partij willen trekken, om haar te bewegen, zich, door middel eener eenvoudige kuustbewerking, gelijk aan die, welke men tot het heelen der hazenlippen aanwendt, van de door het splijten der onderlip ontstane misvorming te laten genezen. Zij scheen ook in te willigen; maar telken male dat men tot de uitvoering wilde overgaan, maakte zij de verrigting door hare bewegingen onmogelijk. Gelukt het eindelijk evenwel, haar er toe te brengen, zoo is men voornemens slechts de afhangende lappen weder opstaande te maken, doch zonder de opening

[p. 241]

geheel te sluiten, welke aan de jonge wilde eene soort van nationaal kenmerk bijzet. Den juisten ouderdom der twee jonge lieden kent men niet naauwkeurig; zij schijnen ongeveer zeventien jaren oud te zijn. Hunne huid heeft eene koperkleur; doch dit belet niet, dat men bij hen een' ligten blos in het aangezigt kan opmerken, wanneer door eenige oorzaak hun gemoed in beweging gebragt is. De man, nog niet geheel volwassen, schijnt eene middelbare ligchaamslengte te zullen bereiken. De vrouw is klein; haar boezem is volkomen ontwikkeld; hare leden zijn dun. Beiden hebben ongekroesd haar, dat zij kort dragen. De tot dezen stam behoorenden snijden zich het haar met eenige plompe stukken ijzer af, die zij als een' kostbaren schat bewaren. Hun groot, tamelijk welgevormd hoofd draagt geenszins den stempel der lagere rassen. De jonge vrouw droeg in de Opera een' groenen bril, om hare oogen tegen de te sterke schittering der lichtkroon en der voetlichten te beschutten. - Men heeft beiden gewend, eenige kleedingstukken te dragen. De man draagt zonder weêrzin broek en buis; de vrouw daarentegen klaagt dikwijls over den dwang, dien het kleed, dat zij aanheeft en dat toch in geenen deele naauwsluitend is, haar veroorzaakt. Beiden bedienen zich van al het bij ons gebruikelijke gereedschap, zonder verbazing of verlegenheid te toonen. Het gezigt der groote monumenten, welke wij wonderen der beschaving noemen, schijnt op hen slechts zeer geringen indruk te maken. Over het algemeen bevatten zij zeer bezwaarlijk de denkbeelden van een geheel, terwijl zij zich met ongemeene scherpzinnigheid een begrip weten te maken van al de bijzonderheden, hetgeen trouwens met den lagen stand hunner beschaving en taal overeenstemt. Zoo hebben zij, bij voorbeeld, geen woord, om het algemeene denkbeeld van eenen boom uit te drukken; integendeel duiden zij elken boom op zichzelv' met eenen verschillenden naam aan. Zij zijn zeer aandoenlijk voor muzijk en beminnen vooral de eenvoudige, lieftallige wijzen. Men was zeer verlangende te zien, welk een' indruk het schouwspel der Opera op hen maken zou. Omgeven door de pracht der zaal en van het eerste lyrische tooneel van Frankrijk, werd nogtans hunne oplettendheid en deelneming levendig aangedaau door de tegenwoordigheid van eenen der aanschouwers, dien zij kenden; inzonderheid echter wekten de bewegingen van den maatslaanden orkestmeester hunne oplettendheid. Meer

[p. 242]

dan eenmaal bootste de vrouw, met een' harer armen, de gebaren van den Heer habeneck na. - Toen men de beide wilden in den Plantentuin bragt, betuigden zij de grootste vreugde bij het herkennen der boomen van hun vaderland. - Deze twee wilden zijn ondertusschen met geenerhande bedoeling van winst, zelfs niet voor de wetenschap, naar Frankrijk gebragt. Ongetwijfeld is het voor deze laatste van geen gering belang, deze in den natuurstaat levende wezens, wat het ligchamelijke, verstandelijke en zedelijke betreft, te kunnen bestuderen; maar deze studiën worden met alle sparing ondernomen, waarop menschelijke wezens regt hebben, en derzelver hoofddoel blijft het belang der personen zelven en dat van hun ras. Reeds hebben de akademie van wetenschappen en het bestuur van den Plantentuin de beide wilden onder hunne bescherming genomen, en voorzeker zal de regering van haren kant den Heere porte behulpzaam zijn, om aan zijne beschermelingen de hun ontbrekende vorming en onderwijs te doen geworden, ten einde hen naderhand, als apostels der beschaving, naar hunne broederen te kunnen terugzenden.