Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1845

In de pekel laten.

Eene huismoeder, aan wie ik de vraag voorstelde: waar toch wel van daan zou komen het spreekwoord: iets in de pekel laten, haar daarbij voorlezende, wat in N^o. XIV van de Vaderl. Letteroef. voor 1844, op bl. 668, daarover te vinden is, antwoordde mij: ‘Mijns inziens is de Heer de vries op den goeden weg, maar hij tast niet genoeg door. Vleesch, een weinig te lang in de pekel gelaten, zou niet juist daardoor bedorven zijn; dan, vleesch, dat, voor het wintersaizoen ingezout, in het voorjaar vergeten, den zomer over in het zilte nat zou blijven en welligt jaar in jaar uit verzuimd en niet uit de pekel gehaald worden, zou eindelijk stinken en vergaan. Nu wordt in het spreekwoord geen tijd bepaald, maar gesproken van laten, voor altijd veronachtzamen en vergeten, dus prijs geven aan eene vernietiging, welke het zout, hoe heilzaam anders ook, niet beletten

[p. 114]

kan.’ Dit strookt waarlijk volkomen, zeide ik, met het denkbeeld van iemand door onze nalatigheid ongelukkig te maken, in weerwil van reddingmiddelen, die er anders zouden bestaan. Ik zal uwe oplossing der Redaetie van de Vaderl. Letteroef. ter examinatie en al of niet openbaarmaking toezenden. En dit doe ik.

Gaarne noodigt de Rec. van de vries Warenar de Redactie uit tot plaatsing van het bovenstaande, hem door haar ter lezing toegezonden. Hij moet daarbij opmerken, dat de Heer de vries op dezelfde wijze als de huismoeder het spreekwoord verklaart, namelijk uit het eindelijk bederf van het vleesch bij het langdurig in de pekel laten. Wat Rec. daartegen had, is dit: pekel dient toch tot lange bewaring van hetgeen zonder haar spoedig bederft. In het spreekwoord zien wij van deze bedoeling niets. In de pekel zitten of laten, doelt op dadelijk ongeluk; en zoo schijnt mij de verklaring te gezocht toe. Wel eens kwam de gedachte op, of de overdragtige spreekwijze ook van het zeewater kon ontleend zijn, dat niet enkel in poëzij, maar ook boertende wel met dien naam wordt bestempeld? Dan ware de beteekenis duidelijk.