Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1845

[p. 726]

De Verborgenheden van Londen, van Sir Francis Trolopp. IV Deelen. Te Amsterdam, bij M.H. Binger. 1844-1845. In gr. 8vo. 1681 bl. f 16-80.

Wij behoeven het aantal der navolgingen niet te herinneren, waartoe het bekende werk van sue heeft aanleiding gegeven. Het is de oorzaak geworden van menig letterkundig bedrog, hetwelk als een teeken van de gewetenloosheid des tijds kan worden beschouwd. Men schaamde zich niet, om de namen van geliefkoosde schrijvers van den dag op den titel van werken te zetten, waaraan zij geen het minste deel hadden, of het ligtgeloovig publiek door eenen nieuwen titel van een oud werk te bedriegen. In dit Tijdschrift werd reeds vroeger de onbeschaamdheid en rooverij aan de kaak gesteld, die den naam van Mr. harrison ainsworth wederregtelijk stal, om dien voor eene zamenflansing te stellen, waaraan die schrijver geheel vreemd was; zoo zag Rec. in het Duitsch Geheimenissen van Londen van dickens, waarin hij bij het eerste opslaan terstond diens Oliver Twist herkende. Niet volkomen zoo onbeschaamd handelde de Schrijver van het werk, dat wij hier aankondigen, toen hij den pseudonym van Sir francis trolopp aannam. Hij stal althans den naam van eenen bekenden schrijver niet, ofschoon wij hem niet zouden willen vrijpleiten van de zucht, om door gelijkheid van klank het publiek in den waan te brengen, dat het eenen bekenden naam wedervond. Paul feval, die later als schrijver van deze Verborgenheden genoegzaam bekend is geworden, is een jonge Franschman, die met dit zijn boek vrij wat opgang heeft gemaakt, en wien het, dit moet men er van zeggen, niet aan bekwaamheid ontbreekt. Zijn voorberigt reeds, waarin hij eene beoordeeling geeft van sue's roman, toont scherpzinnigheid. Hoe verre hij intusschen het denkbeeld van navolging wegwerpt, het is toch eene navolging, die hij er van gegeven heeft, gelijk de tallooze tooneelen aanduiden, waarbij wij in de boevenwereld van Londen worden verplaatst, en de rol die de markies de rio santo speelt, die wel op eene geheel andere wijze, maar toch ook, gelijk rodolphe, eene soort van geregtigheid op zijne eigene hand uitoefent. Hij gaat van het plan zwanger om Ierland op Engeland te wreken, en het reuzenontwerp

[p. 727]

komt in den roman zijne uitvoering zeer nabij en mislukt slechts door eene enkele onverwachte omstandigheid. Aan verbeelding ontbreekt het den Schrijver zeker niet, die den draad der intrigue tusschen zoo vele personen heeft weten te verwarren en weder te ontwarren. Ook de nieuwsgierigheid houdt hij doorgaans gaande, mits hij ons niet in de holen der diepste verdorvenheid rondvoert, waarvan men zich met afkeer afwendt. En zoo kunnen wij ons wel begrijpen, dat dit verhaal bij de uitgave opgang maakte, en dat het ook bij vele lezers onder ons bijval zal vinden. Met dat al kunnen wij den smaak niet goedkeuren, die aan deze romanlektuur het aanzijn heeft gegeven, waarin men maar al te veel in het slijk der menschelijke ondeugd en gemeenheid rondwroet.

Er zijn nog andere redenen, waarom men zich den bijval zeer wel kan begrijpen, dien dit boek in Frankrijk ondervond. Er straalt een hoogstvijandige geest tegen Engeland in door, die ondanks de entente cordiale der beide hoven bij velen der natie maar al te zeer weêrklank vindt. Zeker is er in den maatschappelijken toestand van Engeland veel, wat strenge afkeuring verdient, en is er op hunne philanthropie, die de wereld omvat, en in eigen land zooveel verkeerds en ellendigs laat bestaan, vrij wat af te dingen. Maar hoe men bij het lezen van al de hatelijke uitvallen een oogenblik aan eenen Engelschen oorsprong van dezen roman heeft kunnen denken, vatten wij niet. In dat opzigt heeft de Schrijver zijne rol zeer slecht volgehouden. Niet minder daarin, dat hij volkomen onbekend toont te zijn met de inrigting van het Londensche policiewezen of althans dit voorstelt gelijk het in vroegere dagen was, in een tijdvak, waarin de maatregelen van Sir robert peel Londen tot de veiligste hoofdstad hadden gemaakt, die men betreden kan. Maar deze voorstelling had hij noodig, om zijn evenwel reeds onwaarschijnlijk ontwerp niet volslagen onmogelijk te doen zijn.

De grootste deugden van dit boek zijn zeker levendige, dikwijls onderhoudende verhaaltrant, de gave om des lezers nieuwsgierigheid gaande en het verwarde kluwen eener zoo ingewikkelde intrigue vast te houden en eindelijk te ontwarren, maar of het aan de hoogdravende beloften van het voorberigt voldoet, op die vraag zal wel niemand toestemmend antwoorden.