Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1845

Tijdschrift voor algemeene Munt- en Penningkunde, uitgegeven door P.O. van der Chijs. IIden Deels 3de Stuk. Te Leiden, bij S. en J. Luchtmans. 1843. In gr. 8vo. Van bl. 669-956.

Recensent verheugt zich, dat, niettegenstaande de weinige aanmoediging, dit Tijdschrift echter bij voortduring in het licht verschijnt; en daar hij met genoegen ziet, dat sedert eenige jaren de penningkunde in ons vaderland meer en meer hare beoefenaren vindt, zoo wenschte hij ook gaarne dit Tijdschrift in handen van meerdere liefhebbers en verzame-

[p. 412]

laars. Aangenaam zal het hem dus zijn, wanneer ook deze aankondiging medewerkt om het debiet te vermeerderen; opdat daardoor en Schrijver en Uitgever belooning vinden voor hunne moeite.

In de eerste plaats treffen wij hier het vervolg aan van de beredeneerde naamlijst der gedenk- en legpenningen, munten enz., welke gevonden worden in van loon's werk, en wel het tweede gedeelte des IIden D. Vooraf echter gaat eene opgave der prijzen, waarvoor de penningen uit het eerste gedeelte van het IIde D. op de verkooping der Heeren j. kleynenberg en geelhard verkocht zijn. In onze aankondigingen van de vorige stukken hebben wij het nut van dezen arbeid aangetoond en den Heer van orden onzen opregten dank gebragt: wij doen dit dan ook voor dit gedeelte zijner taak, met den wensch, dat hij, bij het klimmen zijner jaren en andere gewigtige bezigheden, gezondheid en tijd moge blijven behouden, om zijnen, voor elken penningliefhebber, zoo belangrijken arbeid voort te zetten.

Vele wetenswaardige mededeelingen, de vaderlandsche penningen betreffende, komen hier voor. Op grove feilen hebben wij niet gestooten: Van loon, II D., bl. 362, N^o. 2 is, dunkt ons, een legpenning. Bl. 695 wordt aangehaald de Konst- en Letterbode van 1837, moet zijn 1836. Bl. 696, sprekende van de gedenkpenningen en graftombe van johan maurits van Nassau, had de Schrijver kunnen opgeven, dat van genoemde tombe, te Berg en Daal bij Kleef opgerigt, eene fraaije afbeelding wordt gevonden in de Kleefsche en Zuidhollandsche Arcadia van claas bruin, tegenover bl. 34. Bl. 750, reg. 4, staat plus ultra, moet zijn: plus oultre. Met verlangen zien wij ook de beloofde biographische berigten omtrent eenige medailleurs te gemoet. Wij maken den Heer van orden opmerkzaam op het werk van den Heer immerzeel, de Levens en werken der Hollandsche en Vlaamsche Kunstschilders, Beeldhouwers, Graveurs en Bouwmeesters, waarin uitmuntende artikels, zoowel over vroegere als latere stempelsnijders, te vinden zijn.

De beschrijving en afbeelding van den gedenkpenning op het overlijden van den kunstschilder govert flink, benevens het naauwkeurige levensberigt van hem door den Heer j.h. van der noordaa, te Dordrecht, zal voorzeker iederen lezer welkom zijn.

[p. 413]

Uit het door den Redacteur medegedeelde berigt omtrent g. rathgeber's werk, getiteld: Niederländische Münzen und Medaillen des Herzoglichen Museums zu gotha blijkt, dat ook elders de vaderlandsche penningen op prijs worden gesteld, maar dat men nog in vele kabinetten die orde van rangschikking mist, welke het koninklijke kabinet te 's Hage, ook van dien kant, voor vreemdelingen belangrijk maakt.

De drie volgende stukken van den Heer j.f.g. meijer, te 's Hage, zijn mede zeer lezenswaardig. Het eerste is een berigt over stürmer's Muntboek en de daarin voorkomende 's Heerenbergsche en Batenburgsche munten. Het werk van stürmer, in 1583 uitgekomen, is hoogstzeldzaam en zeker aan weinigen bekend. Het bevat over de genoemde munten zeer uitvoerige berigten. Het tweede behelst een berigt omtrent een zeldzaam muntje, ten betooge, dat Nijmegen gemunt heeft volgens het verdrag der Westphaalsche en Nederrijnsche kreitsen. Het derde stuk bevat een berigt aangaande een' zeldzamen Nederlandschen daalder van geertruida van bronckhorst; ook voor deze mededeeling zeggen wij den Heer meijer dank.

Minder belangrijk komt ons voor het algemeen overzigt der penning- en muntverkoopingen in Nederland van 1839-1842, door g. van orden c.s., ruim 80 bladzijden beslaande, hetwelk den prijs van het Tijdschrift aanmerkelijk verhoogt, (eene reden welligt, waarom vele liefhebbers het niet aanschaffen); aan weinigen welkom is, en dat zeer goed achterwege had kunnen blijven, daar men in de laatste jaren gezien heeft, hoe weinig men dergelijke opgaven, bij verkoopingen, tot maatstaf nemen kan.

Verder volgen de wetenschappelijke berigten. Deze afdeeling bevat wederom een' schat van nuttige zaken. Over Nederland vinden wij weinig, misschien treffen wij iets meer in een volgend stuk aan. Het stuk omtrent de penningplaat van den schilder anthonij van blocklant, voorkomende in de verzameling van den Heer p.f. van der wallen, te Kralingen, als ook de beschrijving van een' onuitgegeven penning op het sneuvelen van den Luitenant Admiraal kortenaar is der mededeeling waardig.

Omtrent de zinspreuk van van blocklant: niet sonder rede, op zijnen gedenkpenning geplaatst, kunnen wij niets anders zeggen: de uitlegging derzelve komt ons echter min-

[p. 414]

der aannemelijk voor. Wie weet welke, bijna nietsbeduidende omstandigheid aanleiding heeft gegeven, dat van blocklant zich deze zinspreuk koos. Men denke slechts aan de zinspreuk van onzen coornhert: verkiezen doet verliezen.

En hiermede eindigen wij onze aankondiging. Bij ruim debiet van het Tijdschrift wenschen wij, dat het blijve medewerken tot meerdere beoefening eener wetenschap, die tot de grondige kennis der geschiedenis zulke belangrijke hulpmiddelen en bronnen oplevert, en die, nimmer uitgeput, aan velen, zelfs in den huiselijken kring, nut en genoegen aanbrengt.