Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1845

Nederland, zoo als het was, is, en worden zal of kan. Uit het Hoogduitsch. Met Ophelderingen en te regt wijzende Aanteekeningen van F.W. von Mauvillon, voorheen Kolonel in Hollandsche dienst, en van den Vertaler. Te Amsterdam, bij J.C. van Kesteren. 1845. In gr. 8vo. VIII en 174 bl. f 2-20.
Handelingen over de herziening der Grondwet. Te 's Gravenhage, bij J. Belinfante. Iste en IIde Aflevering. In gr. 8vo. Te zamen 54 bl. f :-60.

Gelijk voor een bijzonder persoon, zoo is het ook voor een volk heilzaam, indien nu en dan eens deze of gene, naar zijne wijze van zien, gebreken aanwijst en de middelen tot verbetering mededeelt. Wel wordt alzoo niet zelden eene aanmerking gemaakt, die te scherp, een herstellingsmiddel aangeprezen, hetwelk althans niet dan met veel behoedzaamheid bruikbaar is; maar de persoon of het volk, wien of hetwelk aldus de les wordt opgelezen, geraakt tot nadenken, en kan zijn voordeel doen met hetgeen hij erkennen moet waarheid te zijn.

Uit dit oogpunt beschouwe men het werk: Nederland, zoo als het was, is, en worden zal of kan. Een elders gevestigd Nederlander heeft het in het Hoogduitsch geschreven. Niettegenstaande de drukfouten in de eerste oplaag, werd het boek zoo spoedig uitverkocht, dat eene tweede oplaag noodig werd, en nu herzag de Heer mauvillon, als een vriend van Nederland bekend door zijne Auswahl Niederländischer Gedichten ins Deutsche übertragen, mit Anmerkungen, met zorgvuldigheid den druk, ja gaf hier en daar ophelderingen en teregtwijzingen er bij. Die teregtwijzingen zijn nog met noten van den Vertaler vermeerderd, en die noten zijn gansch niet overtollig: want, schoon het

[p. 216]

den Heere mauvillon, als Duitscher, minder euvel is af te nemen, wanneer hij door den Schrijver des werks, een' geboren Nederlander, wordt medegesleept, om beginselen voor te staan, die met ons volkskarakter strijdig en in ons Vaderland onuitvoerbaar zijn, die Schrijver, en zelfs de hem meermalen teregtwijzende mauvillon, holt dikwerf op een geliefkoosd denkbeeld door, en dan werd het de pligt des Vertalers, eene aanmerking te maken. Zoo zal het b.v. wel niet worden toegejuicht, dat de plaatsvervanging bij de Nationale Militie, en dat wel schoon de bewoners der kusten en eilanden, naar den wensch des Schrijvers, voor de zeedienst zouden loten, geheel zou worden afgeschaft, en alleen de eenmaal ingelijfden zich door een' ander zouden kunnen doen vervangen, wanneer het regement, waartoe zij behoorden, naar de Koloniën verzonden werd, zoodat de Nationale Militie ook naar de volkplantingen zou worden vervoerd.

Doch in weerwil van alle hier en daar doorstralende overdrijving, die toch uit den aard der zaak onschadelijk blijven zal, is het werk, over het geheel beschouwd, de vertaling waardig, en allezins dienstig, om hun, die zich aan eene andere overdrijving, namelijk de te groote ingenomenheid met al wat tegenwoordig Nederlandsch is, schuldig maken, de oogen te openen. De volkstrots zal ons wel van zelve doen zien, waar de Schrijver ons te veel vernedert; maar, zonder zulk een' scherpzinniger opmerker, zou die zelfde volkstrots ons al ligt blind laten voor de wezentlijk ons aanklevende gebreken.

Onder die gebreken behoort ook het met den geest onzes tijds grootendeels strijdige onzer Staatsinrigting; en daarom voegen wij in dezelfde aankondiging die van dit werk en die van de twee eerste afleveringen der Handelingen over de (nu voorgestelde) herziening der Grondwet zamen.

De eerste aflevering behelst de aanspraak, bij de aanbieding van het voorstel door de Heeren thorbecke, luzac enz., en wijders het voorstel zelf; de tweede aflevering geeft ons den aaneengeschakelden tekst der Grondwet, gelijk die luiden zou, wanneer het voorstel, zonder eenige de minste wijziging, ware aangenomen.

Over de zaak zelve is reeds zoo veel geschreven, dat het overtollig zou zijn er iets bij te voegen. Schoon het niet te ontkennen is, dat de veranderingen op eene vrij ruime schaal zijn bijgebragt, en er hier en daar welligt wat in zou mogen

[p. 217]

worden besnoeid, kan Referent zich niet alleen met het hoofdbegrip eener herziening van de Grondwet, maar zelfs in het algemeen met het gedane voorstel, behoudens deze en gene wijziging, zeer wel vereenigen. Doch welk lot heeft het voorstel te wachten? Kan het teekenen van petitiën iets tot ondersteuning er van bijdragen? of zou veeleer zulk eene volksbeweging vele vrienden der herziening huiverig maken om er vóór te stemmen? - Och! dat wijsheid en gematigdheid, bij vaderlandsliefde en vrijheidszin, den Koning, diens Ministers en de beide Kamers der Staten-generaal beziele! De herziening der Grondwet heeft meerder voorstanders, dan men vermoedt. Op de petitiën teekent menigeen, zonder kennis van zaken; maar groot is het getal dergenen, die eene wettige staatshervorming wenschen, maar er afkeerig van zijn, om verzoekschriften in de wereld te brengen of mede te teekenen. Door onbepaald en hardnekkig vasthonden aan het oude zou men den Staat in gevaar kunnen brengen. Waarom niet liever toegegeven aan den geest en den eisch des tijds? Eene meerdere deelneming van niet geheel onbemiddelde en van alle wetenschappelijk opgeleide ingezetenen aan den gang der openbare aangelegenheden zou volksgeest en vaderlandsliefde opwakkeren, en de Regering zelve er de vruchten van plukken, indien zij eenmaal in de gehechtheid des volks, en in deszelfs warme deelneming aan de belangen des vaderlands, haren steun te zoeken had.