Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1845

Het gezag der Apostelen velgens de eerste Christenleeraars; eene verdediging der voorstelling daarvan in zijne Verhandeling over de Kerkelijke Overlevering, tegen den Hoogleeraar H.E. Vinke, door J.H. Stuffken, Theol. Doct. en Predikant te Haaften.

[p. 206]

Te Zaltbommel, bij J. Noman en Zoon. 1844. In gr. 8vo. 101 bl. f 1-20.

Het, in N^o. 16 des vorigen jaars, bl. 726-731 aangekondigde, Antwoord aan de Redactie van het Tijdschrift, Waarheid en Liefde enz. door h.e. vinke, Hoogleeraar te Utrecht, heeft den Heer stuffken tot schrijven opgewekt, en het werkje, dat wij bij dezen aankondigen, is de vrucht van die opwekking. Zoo brengt het eene woord het andere voort. ‘Gelijk de Heer vinke, (zegt stuffken) zich verpligt rekende om, in weerwil van zijnen afkeer van twisten en twistschriften, te bewijzen, wat hij omtrent mij beweerd had, alzoo gevoelde ik mij gedrongen om aan te toonen, dat hij niet bewezen heeft, wat hij bewijzen wilde; ofschoon ik liever gewenscht had den tijd, daartoe gevorderd, aan iets anders te kunnen besteden, dan aan de verdediging van hetgeen reeds voor bijna vier jaren in het licht verschenen was.’ En stuffken heeft onzes inziens wél gedaan met, in navolging van den Hoogleeraar, ook zijne bedenkingen openbaar te maken; want daar zij geheel wetenschappelijk zijn en met de meeste bescheidenheid en waardigheid worden voorgedragen, zoo heeft hij der waarheid voordeel gedaan zonder der liefde nadeel toe te brengen, en tevens een twistschrift geleverd, hetwelk niet minder dan dat des Hoogleeraars van blijvende waarde voor de wetenschap kan worden gerekend. Hij volgt den Hoogleeraar op den voet, eerst. blz. 12-49 antwoordende op de vraag: welk gezag hebben de Apostolische vaders aan de Apostelen als Leeraars toegekend? daarna bl. 49 verv. op de vraag: welk gezag hebben de Apostolische vaders aan de Schriften der Apostelen toegekend? op beide punten pogende te doen zien, dat de Heer vinke niet bewezen heeft wat hij wilde bewijzen.

Ref. zal het niet wagen, tusschen deze beide waarlijk geleerde en bekwame pleiters uitspraak te doen; maar erkent dat hij van beiden heeft geleerd; en, ofschoon meer overhellende naar de zijde van stuffken dan naar die

[p. 207]

van vinke, dat hij nogtans verre is van het gewigt te miskennen van vele opmerkingen, door den Hoogleeraar medegedeeld. Bij voortgezet, even kalm en waardig onderzoek zal de Tijd ook hier wel het best beslissen kunnen wat waarheid is; en een iegenlijk kieze intusschen voor zich zelven, maar hij kieze op goede gronden, gelijk vinke en stuffken beide gedaan hebben. Dit laatste geschiedt nog niet zoo algemeen, als wel behoorde; want had het plaats, een van der willigen, een stuffken enz., die in bekroonde Verhandelingen de resultaten van een naauwgezet en zelfstandig onderzoek hebben nedergelegd, zouden niet door zoo velen zoo luide veroordeeld geworden zijn en nog veroordeeld worden, als plaats heeft gehad en heeft. Een onbevangen en eerbiedig exegetisch. of historisch onderzoek naar de waarheid van geschiedkundige feiten, meeningen enz. kan nimmer nadeel doen aan het ware Christendom. Waarom zou men het dan niet zijnen vrijen gang laten? waarom de wetenschap aan banden willen leggen of haar verlagen tot den rang eener dienares van vroegere meeningen, die welligt den toets van scherpe wetenschappelijke critiek niet eens kunnen doorstaan! - Onbekookte meeningen zinken spoedig en van zelve terug in het niet, waaruit zij voortkwamen; maar voor zoo veel zij bruikbare grondstoffen inhielden, blijven deze bij den ondergang overig, om naderhand tot voltooijing van den tempel der waarheid gebezigd te worden. Men late dus de wetenschap vrij in hare bewegingen; en wie zich op hare beoefening toelegt, hij trede in het spoor van eenen vinke, stuffken enz., parende geleerdheid aan zelfstandigheid en zelfstandigheid aan gematigdheid en liefde. Zóó zullen wij vooruitkomen, terwijl Synodale banden voor Leeraren en Hoogleeraren slechts stilstand kunnen bewerken; en stilstand gelijk staat met achteruitgang.