Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1845

Hesperus. Naar het Hoogduitsch van Jean Paul (Richter). III Deelen. Te Arnhem, bij Is. An. Nijhoff. 1844. In gr. 8vo. 918 bl. f 9-60.

De vertalingen der werken van jean paul vermenigvuldigen bij ons. Gelijk te verwachten was, komen zij niet uit de handen van het gewone slag van vertalers, maar van mannen, die door opleiding en studie voor deze moeijelijke taak berekend zijn, en die door hooge vooringenomenheid met den Schrijver tot den arbeid zijn bewogen. En waarlijk, gemakkelijk is de taak niet, die zij hebben opgevat. De vraag zal zijn, of het publiek op den duur in de lectuur van den Duitschen humorist smaak zal vinden. Uitgevers en Vertalers beide gelooven wij in dit opzigt voor het te veel te mogen waarschuwen. Jean paul is een te vreemdsoortig

[p. 78]

genie, dan dat hij bij ons publiek op algemeenen bijval kan hopen; en zelfs gelooven wij, dat velen, die een enkel zijner werken met genoegen en belangstelling lazen, toch minder lust zullen gevoelen, om telkens weder zich tot soortgelijke lectuur te zetten. Ronduit gesproken, zoude het ons ook spijten, indien de smaak van ons lezend publiek zulk eene rigting nam. Ongetwijfeld is er veel schoons en treffends, veel geniaals in de werken van jean paul, maar daar is toch niet minder overdrevens, niet minder valsch vernuft, niet minder onbestemds in op te merken. Wanneer schlosser in het achtste Deel zijner Geschiedenis der achttiende Eeuw over humoristische schrijvers spreekt, merkt hij te regt op, dat de Engelschen zich niet zooveel duisterheid en verwarring lieten welgevallen, als de Duitschers in hunne humoristen, van hamann tot jean paul toe, en dat zij vorderden, dat er verstaanbare zin in de woorden lag. In deze en dergelijke opmerkingen van den beroemden geschiedschrijver ligt veel waarheid, en wij gelooven, dat onze natie zich in dit opzigt meer aan de zijde der Engelschen, dan aan die der Duitschers zal scharen. Over het algemeen is het humor eerst in de laatste tijden bij ons gunstiger opgenomen, maar blijkbaar helt het bij ons veel meer over tot het Engelsche, dan tot het Duitsche. Wij wenschen niet, dat het anders worde, en het zou ons spijten, indien de vertalingen van sommige werken van jean paul, waarin wij overigens als literarische produkten belang stellen, tot zulk eene verandering aanleiding gaven. Wij zouden daarom vertalers en uitgevers thans wel het basta willen toeroepen.

Zeer kort na de voleindigde lezing van den Titan werden Rec. de drie Deelen ter aankondiging toegezonden, die den Hesperus bevatten. Hij ondervond daarbij eenigzins dat gevoel van verzadiging, waarvoor hij bij het publiek vreest, te meer daar er in de handeling van beide romans nog al veel trekken van overeenkomst worden gevonden, niet zoozeer in bijzonderheden, als wel in den algemeenen inhoud en in de schildering van sommige der hoofdpersonen. Wij zouden intusschen zeggen, dat de Titan in dit opzigt hooger staat, dan de Hesperus; en met het slot vooral zal wel niet ligt een eenig lezer zich kunnen vereenigen. Intusschen, ook in deze boekdeelen ontbreekt het niet aan veel schoons, nu eens van hoogernstigen en verheven, dan weder van luimigen en vrolijken aard. De teekening van vele der handelende per-

[p. 79]

sonen is ook hier meesterlijk, al is het ook, dat wij ze in het werkelijke leven wel niet ligt zoo zullen vinden, en wie behagen heeft gevonden in de vroeger vertaalde werken van denzelfden Schrijver, dien durven wij ook dezen Hesperus gerustelijk aanbevelen. Alleen zouden wij hem aanraden, ze niet te spoedig achter elkander te lezen. Gelijk er spijzen zijn, die niet te dikwijls moeten gegeten worden, indien ze niet spoedig zullen tegenstaan, zoo is er ook lectuur, die met mate en niet overdadig moet genoten worden, indien zij genoegen zal blijven geven. Daaronder behoort, onzes inziens, jean paul.

De Vertaler heeft zich van zijne niet gemakkelijke taak uitnemend gekweten, en door verstandige bekorting het boek doen winnen. Wij wenschen hem, ook door genoegzamen bijval van het publiek, voldoening van zijn werk. De Uitgever heeft het zijne gedaan, om het boek een behagelijk voorkomen te geven.