Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1845

P.C. Hooft's Nederlandsche Historiën. Met Aanteekeningen uitgegeven door Dr. W. Hecker. Iste en IIde Deel. Te Groningen, bij C.M. van Bolhuis Hoitsema. 1843. In 12mo. Te zamen 1005 bl. f 5-:

Het zoude ons verheugen, indien Uitgever en Bewerker van deze nieuwe uitgave van hooft's Historien door overvloedige deelneming van het publiek hunne moeite en kosten zagen beloond. Weinige van onze oude prozaschrijvers verdienen op den duur meer algemeen te worden gelezen en gekend dan hooft; en wie eenmaal aan zijnen kernachtigen, mannelijken en krachtigen stijl is gewend, vindt in deze lectuur telkens een nieuw behagen. En nogtans, hoe velen zijn er, aan wie hij naauwelijks meer dan bij name bekend is, en die schier geheel vreemdelingen in zijne werken zijn! Wij zouden ze in de handen van allen wenschen, die door eene eenigzins beschaafde opvoeding tot de lectuur van dezen niet altijd even gemakkelijken Schrijver zijn voorbereid. Ter verklaring zijn dan ook aanteekeningen niet overtollig, gelijk reeds bij de uitgave is begrepen, voor eenige jaren door eenige Hoogleeraren bezorgd, en met een uitlegkundig woordenboek verrijkt.

Het is ons onbekend, of de Heer hecker vóór de uitgave

[p. 75]

in eenig prospectus zijn plan heeft blootgelegd. Het boek zelf is zonder eenige voorrede in het licht verschenen, en wij moeten dus uit de geheele inrigting de bedoeling des Uitgevers zoeken op te maken. Wij vinden hier met eene kleine, maar duidelijke en scherpe letter, den tekst der Historiën afgedrukt; op den rand is ieder vijfde regel genommerd, ten einde in de aanteekeningen de aanwijzing gemakkelijk te maken. Boven iedere bladzijde is de pagina aangeteekend van de uitgave van het jaar 1703, waarop dikwijls in de noten verwezen wordt, opdat daardoor het naslaan van elke andere uitgave noodeloos zoude worden. Achter den tekst zijn korte aanteekeningen gevoegd; zij zijn van onderscheiden aard; gedeeltelijk behelzen zij met een enkel woord verklaring van verouderde of zeldzaam voorkomende woorden en uitdrukkingen; gedeeltelijk helderen zij eigenaardige constructien, zegswijzen enz. van hooft op, en brengen ter opheldering uit zijne schriften verschillende plaatsen bij; dikwijls ook geven zij wenken ten opzigte van de bijzondere schoonheid en kracht van den stijl, waardoor de beroemde Drossaard zich onderscheidt. Alle getuigen van eene groote gemeenzaamheid met diens schriften, van ijverige studie onzer taal en van gevoel voor het schoone van den prozastijl onzes Schrijvers.

Voor wie bestemde nu de Heer hecker zijne uitgave? Zeker niet voor den geheel ongeletterde, bij wien moeijelijk de smaak voor den kernachtigen stijl van hooft is te vooronderstellen. Evenmin voor den eigenlijk gezegden geleerden beoefenaar onzer taal, die de meeste zijner aanteekeningen niet behoefde. Hij had waarschijnlijk de groote menigte van hen op het oog, die door genoegzame beschaving en ontwikkeling des verstands voorbereid zijn, om smaak te vinden in zulk eene degelijke lectuur, maar die daarbij toch van tijd tot tijd aanwijzing en verklaring noodig hebben, welke hun hier wordt aangeboden.

Blijkbaar kan deze uitgave als een vervolg worden aangemerkt op de uitgave van hooft's gedichten, door bilderdijk bezorgd. Zij stemt daarmede in formaat volkomen overeen, en wij zouden haar ook daarom vooral aan de bezitters van die uitgave aanbevelen. Wenschelijk ware het geweest, dat het voorbeeld van bilderdijk ook daarin gevolgd ware, dat de aanteekeningen in een afzonderlijk deel waren uitgegeven, om het naslaan gemakkelijker te maken. Van gan-

[p. 76]

scher harte wenschen wij Bewerker en Uitgever voorspoed op hunnen arbeid.