Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1845

Adamah, of de Vrouw naar den Bijbel. Christelijke Overdenkingen en Gesprekken, tot bemoediging en veredeling van het vrouwelijk hart. Naar het Hoogduitsch van L. Zwingli. Te Arnhem, bij Is. An. Nijhoff. 1844. In gr. 8vo. VIII, 264 bl. f 1-80.

‘De Schrijver van dit werkje is,’ volgens de voorrede, ‘reeds in Duitschland door vroegere geschriften, aan het vrouwelijk hart toegewijd, bekend. De gunstige ontvangst, die deze vonden, moedigde hem aan, om meer opzettelijk zijne gedachten te laten gaan over vele plaatsen der Heilige Schrift, die eenig licht verspreiden over de natuur en de bestemming, de regten en aanspraken, den werkkring en den invloed der vrouw.’ De Schrijver draagt de slotsommen zijner overdenkingen op aan iedere Christelijke vrouw, en de Vertaler wenscht, dat dit geschrift moge dienen, om den invloed en den ijver van het vrouwelijk geslacht tot bevordering van Christelijk leven te verhoogen.

Wij twijfelen niet, of het boek zal vele lezers vinden, en door vele lezeressen dikwijls met veel genoegen in de hand genomen worden. Inhoud zoowel als vorm houden de belangstelling levendig. Voor afwisseling is rijkelijk gezorgd. De voorstelling is zeer onderhoudend. Eerst worden ons hier overdenkingen aangeboden over uitspraken, leeringen, geboden en voorbeelden der Heilige Schrift. Naar aanleiding van Gen. I:27, wordt ook de vrouw beschouwd als naar Gods beeld geschapen; - hierop volgen eenige gedachten over de vraag, wat de oorzaak zijn mag, dat de vrouw bij vele volkeren als een wezen van mindere soort werd beschouwd, en hoe door het Christendom dat vernederend denkbeeld is weggenomen; - daarna wordt er gehandeld over de wijsheid en liefde van den Schepper in de bestemming, die Hij de vrouw heeft aangewezen, - en een blik geworpen op de schuld van het vrouwelijk ge-

[p. 57]

slacht (naar aanleiding van Gen. III.) De volgende overdenkingen handelen over den vloek, over het vrouwelijke geslacht uitgesproken, als straf der zonde (Gen. III:16), - over de genade, aan het vrouwelijk geslacht bewezen en deszelfs verheffing door het ontwerp der Goddelijke liefde, om het zondig menschdom door christus te verlossen (Luc. I:27, 28), - over de kroon en den roem van het vrouwelijk geslacht (1 Petr. III:1-4), - over moedervreugde en moedersmart, - over de bemoediging en den troost der Christelijke moeder, - over moederzorg en moederpligt en over het verband van het beoefenend en beschouwend leven, of over de vereeniging der zorg voor tijdelijke en hoogere belangen in het leven der vrouw (naar aanleiding van Luc. X:38-42). Vervolgens worden ons vier gesprekken medegedeeld over de betrekking, waarin de Christelijke vrouw staat tot den werkkring, de bezigheden en de beroepsaangelegenheden van haren echtgenoot. Hier stelt de Schrijver de Christelijke echtgenoote voor als waarschuwende leidsvrouw van den man (Matth. XXVII:19), spreekt over het vertrouwen der vrouw bij die bedrijven van den man, over welke hij niet goedvindt, zich duidelijk te verklaren; beantwoordt de vraag: wat behoort de Christelijke vrouw te doen, wanneer zij reden heeft om te vreezen, dat de voornemens en ontwerpen van haren echtgenoot met de hare niet overeenstemmen? (naar aanleiding van Gen. XXVII) en onderzoekt, wat de Christelijke vrouw doen mag, wanneer haar echtgenoot uit hartstogt of uit boosheid tot stappen gekomen is, die in de gevolgen verderfelijk zouden kunnen zijn (vgl. 1 Sam. XXV). Hierop volgt een tweetal gesprekken over den invloed van vrouwen, die hare bestemming eerbiedigen, zoowel over haren invloed binnen den kring van haar huisgezin, als buiten dien kring. De Schrijver bepaalt daarna zijne lezers bij de vrouw in bijzondere omstandigheden, 1. onder ligchamelijk lijden, 2. de echtgenoote en moeder bij het lijden harer betrekkingen, waarop weder overdenkingen volgen in den vorm van brieven over de vrouw in voorspoed. Met bemoedigende overdenkingen bij treurige lotverwisseling,

[p. 58]

en met gedachten over den bloeijenden leeftijd van het vrouwelijk geslacht (1. de vrouw bij het afnemen van den bloei haars levens; rijke vergoeding, die zij daarvoor vindt in het ontkiemen van edeler bloesems, en in het aanrijpen van de vruchten harer werkzaamheid; - 2. de Christelijke vrouw in ouderdom en bij de aannadering des doods), eindigt dit werkje, hetwelk alzoo de Christelijke vrouw voorstelt in de verschillende omstandigheden haars aardschen levens.

Wat ons bijzondere goedkeuring schijnt te verdienen is dit, dat voor deze beschouwingen de Bijbel is tot grondslag gelegd, en alle wenken, welke daarin aangaande de natuur en de bestemming, de regten en aanspraken, den werkkring en den invloed der vrouw gegeven worden, zorgvuldig zijn bijeenverzameld. Hier is de overdenking geknoopt aan de beschouwing van een bijbelsch geschiedverhaal (men herinnere zich slechts de verleiding van eva door de slang, rebecca bij izaäk, abigaël bij david, maria, de moeder van jezus, enz.), elders weder aan eene uitspraak van eenen schrijver des O.V. of van onzen Heer en zijne Apostelen, en de titel van dit werkje spreekt waarheid, als het zegt: de vrouw naar den Bijbel voor te stellen. Het geheel ademt eenen echt Christelijken, Evangelischen geest.

Wij noemden ook den vorm belangwekkend, en dit, naar wij meenen, met regt. Geene afgetrokkene bespiegelingen of drooge verhandelingen en dorre redeneringen, maar gesprekken, overdenkingen, brieven en aanteekeningen uit dagboeken zijn het, die ons hier worden medegedeeld. De Heer waller en zijne echtgenoote, hunne dochter met haren echtvriend, en eenige vriendinnen, die van tijd tot tijd zich vereenigen, zijn de personen, die sprekende, denkende, handelende ten tooneele worden gevoerd. Deze eenigzins romantische vorm is zeer geschikt, om de noodige afwisseling aan te brengen, en het vrouwelijke geslacht uit te lokken, om dit boekje niet ongelezen weg te leggen.

De stijl is doorgaans zeer vloeijend, de voorstelling dui-

[p. 59]

delijk en indrukmakend. De druk en het papier laten niets te wenschen over.