Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1845

Wij prediken den gekruisten Christus. Feestrede ter viering van het honderd-vijftigjarig gevestigd bestaan der Evangelisch-Luthersche Gemeente te Zutphen; gehouden bij gelegenheid van den aanvang der jaarlijksche prediking van 's Heilands lijden, op den 2 Maart

[p. 5]

1843, door J.C. Schultz Jacobi. (Met geschiedkundige Aanteekeningen.) Te Zutphen, bij W.C. Wansleven. 1843. In gr. 8vo. 76 bl. f :-75.

Anderhalve eeuw nadat de stedelijke regering van Zutphen de Evangelisch-Luthersche gemeente in die stad door het vergunnen van vrijheid tot het bouwen eener openbare kerk erkende, werd deze feestrede uitgesproken, in welke de redenaar, tevens naar aanleiding van de aan te vangen lijdensprediking, zijne gemeente de prediking van christus den gekruisigde (gekruiste is ontaalkundig) voorstelde als de leus der Apostelen - de leus onzer vaderen - en de leus, die ook wij nog voeren en moeten blijven voeren. Hetgeen in het tweede gedeelte wordt aangestipt nopens de geschiedenis der gemeente, vindt nadere uitbreiding in de aanteekeningen, tot welker zamenstelling van stads-notulen en andere echte bescheiden gebruik is gemaakt. De opzettelijk tot de plegtigheid vervaardigde gezangen worden op hunne plaats in de feestrede opgenomen; een afzonderlijk gedrukt exemplaar ontvingen wij er mede van. Het een en ander getuigt van belangstelling in het feest, gelijk rede en aanteekeningen van de kunde en goeden smaak des Eerw. schultz jacobi. Onder zijne leiding en opzigt bloeije zijne gemeente! En mogen de gevoelens van algemeen Christelijke welwillendheid, en eenheid in Hem, die ons eenig Hoofd is, wien en wien alleen wij allen moeten prediken, meer en meer aan den dag leggen, dat afdeelingen in de Christelijke kerk zich zeer wel met die eenheid des geloofs verdragen! Dezen wensch paren wij aan de aankondiging van dit stukje, dat ook als bijdrage tot de bijzondere kerkgeschiedenis opmerking verdient.

Wij laten eene andere gelegenheidsrede volgen:

De bestemming van een Christelijk bedehuis. Leerrede over 1 Kon. VIII:29^b bij de inwijding van het nieuwe kerkgebouw der Hervormden te Vierlingsbeek; door C.W. Pape, President van het Provinciaal kerkbestuur

[p. 6]

van Noord-Braband, en Predikant te Heusden. Te 's Hertogenbosch, bij P.R.D. Müller. 1843. In gr. 8vo. 35 bl. f :-40.

Met de omstandigheden onbekend, onthouden wij ons van vragen naar de redenen, waarom niet de leeraar der gemeente zelf, maar een ander, naar het schijnt, in zijne hoedanigheid van lid der hoogste kerkbesturen, tot het besturen der op den titel aangeduide plegtigheid zij uitgenoodigd. Genoeg: de rede beantwoordt aan haar doel, en der gemeente, waar zij werd uitgesproken, zijn nuttige lessen en herinneringen gegeven. Want de Eerw. pape, na de omstandigheden te hebben vermeld, onder welke salomo de woorden sprak, van welke de tekst een gedeelte is, handelt over de bestemming van een Christelijk bedehuis, als: opvoedingsgesticht in zuivere godsdienstkennis; als oefenschool in ware godzaligheid, en als bewaarplaats van het heiligste en dierbaarste, dat wij op aarde bezitten; waarna de Redenaar met gepaste aanspraken besluit. Dat de plaatselijke gesteldheid, te midden van eene veel grooter Roomsche bevolking, invloed heeft op de ontwikkeling, zal wel niet behoeven gezegd te worden. Echter ontsnapt (en wie zou het ook anders verwachten?) geen onbescheiden of onbedacht woord aan de pen. De Eerw. Spreker houde ons ten goede, dat wij hem niet toegeven, dat ‘Godshuizen de veelbeteekenende naam is’ van onze Christelijke kerken; die naam past, naar het spraakgebruik, alleen op liefdadige gestichten; en wij zouden ook wel eens met den Heer pape willen spreken over hetgeen, bladz. 14, staat: ‘Onderscheiden zijn de beteekenissen der uitdrukking: Gods naam. Dan eens geeft zij God zelven en zijne volmaaktheden, dan zijne zegenende hulpe, dan weder zijne openlijke vereering te kennen (Gen. IV:26; 1 Sam. XVII:45; Ps. VIII:2; IX:11).’ De eerstgenoemde beteekenis is - wil men niet dogmatiseren, de eenige en natuurlijkste; haar streng vast te houden zou het Doopsformulier (Matth. XXVIII:19) meer ophelderen, dan allerlei gevolgtrekkingen en rede-

[p. 7]

neringen; maar dit in het voorbijgaan. Wij zouden op een terrein komen, waar onze zeer beperkte ruimte althans bij de aankondiging eener gelegenheidsrede (waarom altijd leerrede?) ons niet brengen mag.