Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1844

Uitwerking van eene geweldige electriciteitsontlading.

De bevelhebber van het Fransche fregat la Vigie heeft, in de laatste helft des vorigen jaars, aan de académie des sciences berigt van een voorval gegeven, hetwelk voor de wetenschap, en door de gevolgen, die uit hetzelve ten aanzien der scheepvaart afgeleid kunnen worden, ook voor deze van hoog belang is. In den loop der maaand Julij van dat jaar werd de van eenen afleider voorziene mast van het fregat la Vigie drie malen door den bliksem getroffen. Na afloop van het onweder zond de kommandant eenen der matrozen in den mast, om te onderzoeken, of de bliksem ook eenige sporen van zijnen doorgang aan den afleider had achtergelaten; naauwelijks echter was de matroos op de hoogte van den leider gekomen, of hij gevoelde zoo hevige electrieke schokken, dat hij bijna van zijn standpunt neêrgevallen zou zijn; deze

[p. 294]

schokken hernieuwden zich telkenmale hij zijne hand aan de basis van den afleider legde. De bliksem had overigens zoo hevig op het schip gewerkt, dat ankers, kettingen, kortom al het op hetzelve aanwezige ijzerwerk, magnetisch geworden was. Deze omstandigheid werd door de kompasnaalden van het vaartuig buiten allen twijfel gesteld, daar alle, niet een enkel uitgezonderd, naar verschillende streken wezen, ofschoon zij in dezelfde kamer en onder nagenoeg gelijke omstandigheden geplaatst waren, en alleen in verschillenden stand met betrekking tot het ijzerwerk van het schip. De invloed der electrieke stof was echter zoo vermogend geweest, dat de polen zelve der kompassen daardoor veranderd en deze werktuigen volkomen onbruikbaar geworden waren. Gelukkigerwijs voorkwam de astronomische kunde van den bevelhebber het gevaar, dat uit deze laatste omstandigheid voor het bestuur van het schip ontstaan zou zijn. Acht of tien dagen na het hierboven beschrevene voorval ontmoette de Vigie een ander schip en nam een van deszelfs kompassen aan boord; doch de magnetische invloed van het ijzerwerk der Vigie bleef onverminderd voortduren, en werkte ook terstond op het nieuwe kompas, dat daardoor almede onbruikbaar werd. Mogt dit zonderlinge verschijnsel aanhouden, zoo zou het fregat la Vigie slechts bij gelegenheden kunnen dienen, waarbij het gebruik van het kompas, om zoo te zeggen, overtollig wierd. Overigens is het behoud van dit schip, hetwelk eeniglijk aan het daarzijn van den afleider te danken is geweest, een nieuw bewijs van het hooge nut dier behoedmiddelen aan boord van vaartuigen; terwijl de bijomstandigheden van het verhaalde voorval aan scheepsbevelhebbers groote behoedzaamheid aanraden bij het gebruik der kompassen, wanneer deze zich onder den electrieken invloed van donderstormen bevinden of bevonden hebben.