Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1844

De Franschen op Taïti, van het jaar 1833 tot in Maart 1844. Uit het Fransch en Hoogduitsch, met bijgevoegde Aanmerkingen van den Vertaler. Te Zwijndrecht, bij J. Boden. 1844. In gr. 8vo. 32 bl. f : - 45.

Het is nog maar weinige maanden geleden, dat de spanning, tusschen Engeland en Frankrijk over de wederzijdsche gedragingen hunner gemagtigden in de Stille Zuidzee ontstaan, eene der aanleidingen scheen te zullen geven tot de verbreking der vriendschapsbanden, welke, gedurende eenige achtereenvolgende jaren, tusschen die beide groote Mogendheden ongeschonden bewaard gebleven waren. En moge het sedert aan de bezadigde staatkunde der mannen, welke in beide Kabinetten het roer der zaken sturen, gelukt zijn, die dreigende wolken te doen overdrijven, de gebeurtenissen op het verafgelegen Otaheite hebben niet slechts toen en vroeger de algemeene aandacht een' geruimen tijd bezig gehouden, maar zullen in de geschiedenis, en wel naar mate zij die in oorzaken en aard meer opheldert, gewigtige bladzijden blijven beslaan, en uit meer dan één oogpunt voor de nadenkenden belangrijk blijven.

Elke bijdrage tot verspreiding van licht over deze gebeurtenissen moet ons derhalve welkom wezen, en niet het minst zullen zulks de hier geleverde zijn. De eerste en uitvoerigste toch, een Fragment uit het onuitgegeven Dagboek van een' Fransch zeeöfficier, die den togt met de Artemise mede maakte, bevestigt, juist om de daarin doorstralende partijdigheid voor de verrigtingen der Franschen, op de Vrienden-Eilanden, de beschuldigingen, van de andere zijde tegen hen in het midden gebragt; terwijl het

[p. 752]

Bijvoegsel en Naschrift, waarvan het eerste een artitikel uit een Nederlandsch dagblad, het andere een meer uitgebreid artikel uit een Duitsch Tijdschrift bevat, tot nader ovorzigt van het gebeurde dienstbaar kunnen wezen.

Men zal zich, bij het lezen van het Fragment, te regt verbazen over de verregaande onbeschaamdheid, met welke de ligtzinnige Franschman erkent en roemt, dat het zijnen landgenooten, - en dat nog wel landgenooten, die opzettelijk afgezonden waren om geestelijke Missionarissen te beschermen, en het doel hunner zending te ondersteunen, - in hooge mate gelukt is, een vroeger afgodisch en, althans onder de laagste klassen, zedeloos volk, maar hetwelk, door het Evangelielicht bestraald, aanvankelijk zekeren trap van zuivere godsdienstkennis en meerdere ingetogenheid bereikt had, op nieuw in den poel der schandelijkste ontucht en losbandigheid te dompelen. Vrij moge de Jezuitsche Propaganda de Protestanten van laster beschuldigen, wanneer deze haar verwijten, dat zij de verachtelijkste middelen niet ontziet om haar doel te bereiken, hier vinden wij de onwederlegbare bevestiging dier beschuldiging, in het onbemanteld verhaal van een harer dartele, maar opregte verdedigers, ja in uittreksels uit brieven, door een der deftigste Fransche Ministeriéle bladen in zijne kolommen opgenomen. Zonder ons in beschouwingen over de politieke zijde der gebeurtenissen in de Stille Zuidzee te verdiepen, of ons tot eene onbepaalde verdediging der handelwijze van den Heer pritchard en de overige Engelsche Zendelingen geroepen te achten, mogen wij dit boeksken der lezing van allen aanbevelen, die in gezuiverde Godsdienst, en reinheid van zeden, als vrucht daarvan, belang stellen, opdat zij zien mogen, wat van Godsdienst en zedelijkheid worden zou, wanneer het, - wat God verhoede! - den Jezuiten en hunnen handlangers gelukken mogt, eene zoo waarlijk helsche magt, als wij hier onder deze goedhartige maar zinnelijke eilanders werkzaam zien, verder en verder uit te breiden.

De ongenoemde maar blijkbaar kundige Vertaler heeft, door korte en krachtige aanteekeningen onder den tekst, deze kleine verzameling nog meerdere waarde bijgezet, en de uitvoering van het boekje is zeer net.