Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1844

Het Evangelie onder de Heidenen. Overzigt van de Protestantsche Zendingen. Naar het Hoogduitsch van J.C. Wallman, met een Voorberigt van H. Hiebink, Director van het Zendelingshuis te Rotterdam. Te Amsterdam, bij S.J. Prins. 1844. In gr. 8vo. X en 266 bl. f 1-40.

Er bestond in onze dagen onder ons behoefte aan een beknopt en volledig geschrift over de werkzaamheden der verschillende Protestantsche Zendingen en Zendelinggenootschappen. Wat daaromtrent in de laatste jaren hier te lande in het licht verschenen is, leverde daartoe slechts bijdragen. Wie het geheele veld van den arbeid der Zendelingen wenschte te leeren kennen, en de vruchten, die zij

[p. 679]

aanvankelijk hebben ingeoogst, en de Genootschappen, door welke zij zijn uitgezonden, moest bij onze naburen ter school gaan. En menigeen heeft jaren lang aan het Nederlandsche Zendelinggenootschap de gewone toelage betaald, zonder regt te weten, waar en op wat wijze en met welk gevolg wij, Protestanten, medewerken tot de uitbreiding van Gods Koningrijk onder de Heidenen.

Aan deze behoefte is thans tot onze blijdschap voldaan door het geschrift van wallman, dat wij hier aankondigen en aanbevelen. Van heeler harte stemmen wij in met den lof, door den Heer hiebink, die boven anderen bevoegd is om te oordeelen, aan hetzelve gegeven. Het is geschikt voor allen. Voor den eenvoudige is het bevattelijk. En ook de meer beschaafde zal het met genoegen lezen. Het schrikt niet af door te groote uitvoerigheid, en behelst toch, wat noodig is, om de zaak in haren oorsprong, den gang, dien zij genomen heeft, den tegenwoordigen omvang en de verkregene uitkomsten te leeren kennen. Wij mogen er, tot aanbeveling, bijvoegen, dat het voor zeer geringen prijs verkrijgbaar gesteld en ten voordeele van het Nederlandsche Zendelinggenootschap uitgegeven is.

Het werk van wallman, zoo als het ons hier vertaald wordt aangeboden, verschilt weinig van het oorspronkelijke. De onnaauwkeurigheden zijn verbeterd, en slechts hier en daar is iets weggelaten of bijgevoegd. Het is in drie Deelen gesplitst. Het eerste Deel biedt een overzigt aan van den godsdienstigen toestand der vijf werelddeelen, en bevat veel wetenswaardigs. Men moet de ellende der Heidenen kennen, om de Zendelingszaak wèl te waardeeren. En wat hier omtrent de brahma-Godsdienst, hel Boeddhismus, het Mohammedanismus en andere Godsdiensten wordt medegedeeld, is daartoe regt geschikt. Het tweede Deel doet de pogingen kennen, ter uitbreiding van het Evangelie door Protestanten aangewend. Hier komen de verschillende Genootschappen, die achtereenvolgens werden opgerigt, ter sprake, van de eerste Zendingen der Evangelischen af. Het derde Deel eindelijk, dat verreweg

[p. 680]

het grootste en uit den aard der zaak het meest belangrijke is, vermeldt de gevolgen der pogingen, tot dusverre ter uitbreiding van het Evangelie gedaan. Wij worden hier de Heidenwereld als rondgeleid en allerwegen opmerkzaam gemaakt op den goeden uitslag van hetgeen verrigt is of wordt, zonder dat daarom de keerzijde van dit gunstig tafereel verzwegen zou zijn. Er is geen twijfel aan, of menigeen zal, na de lezing, er voor uitkomen, dat hij niet wist, dat er reeds zoo veel gedaan is. En een iegelijk, die belang stelt in het heil der menschen en in de eer van God door jezus christus, zal er zich door opgewekt gevoelen, om zijnen ijver te verdubbelen en mede te werken, zooveel hij kan.

Wij eindigen met de beknopte opgave van de resultaten, die in dit geschrift voor oogen worden gesteld. Wat den godsdienstigen toestand der volken betreft; men schat, volgens wallman, de bevolking der aarde op 900 millioenen menschen. Van deze zijn, naar het zich laat berekenen, 260 millioenen gedoopte Christenen, van welke slechts 70 millioenen tot de Evangelische kerk behooren, 8 millioenen Joden, 110 millioenen Mohammedanen, en meer dan 500 millioenen Heidenen. Wat aangaat de pogingen, door Protestanten tot uitbreiding des Evangelies aangewend; men telt ten naastenbij 1000 Zendelingsposten met even zoo vele geordende Zendelingen, terwijl al de Zendelinggenootschappen en inrigtingen der Evangelische kerk ongeveer 10,000 arbeiders in hunne dienst hebben, tot welker onderhoud jaarlijks 7 of 8 millioenen gulden worden uitgegeven. En betrekkelijk hetgeen tot dusverre in het algemeen door de zendelingen verrigt is, valt het wel niet te ontkennen, dat zij nog altijd met het voorbereidende werk bezig zijn. Maar de grondslagen van het gebouw zijn toch ook reeds aanvankelijk gelegd. In bijna 100 talen van Heidensche volken hebben de zendelingen, sedert 40 jaren, den Bijbel en vele Christelijke boeken overgezet, dezelve onder die volken verspreid en hun lezen geleerd. Aan vele duizende kinderen geven zij schoolonderwijs. Het jonge geslacht komt, even als de jeugd bij

[p. 681]

ons te lande, ongemerkt tot Christelijke kennis. Op vele plaatsen zijn kweekscholen opgerigt, waarin de zendelingen veelbelovende inlanders tot onderwijzers van hun volk opvoeden. Op bijna alle posten tracht men de woeste Heidenen onder wetten en tot burgerlijke orde te brengen. Zoo zijn dan deze Bijbels, deze jeugd, deze inlandsche onderwijzers, deze wetten de zekere grondslagen, waarop zich het heilige gebouw der toekomst zal verheffen. En verheft het zich werkelijk reeds hier en daar, Gode alleen komt daarvoor de dank en de eere toe.

Het zal ons tot blijdschap zijn, indien onze aankondiging van wallman's geschrift velen uitlokt, om het zich aan te schaffen en anderen met den hoogstbelangrijken inhoud bekend te maken.