Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1844

[p. 640]

De Belastingen, vooral die van den Handel, in verband beschouwd met het algemeen Volksbelang. Door A. Elink Sterk, jr., voormalig Hoofdcommies bij het Ministerie van Financiën. Tweede verbeterde druk. 's Gravenhage, bij W.P. van Stockum. 1828-1844. In gr. 8vo. XXIV en 250 bl. f 2 - :

Welk beminnaar der staathuishoudkunde verheugt er zich niet over, dat het in 1828 verschenen werk van den Heere elink sterk over de Belastingen, die in 1841 buitendien Nog iets ter zake van het stelsel van In-, Uit- en Doorvoer en 's Lands financiëel belang dienaangaande, heeft in het licht gegeven, nu in 1844 niet slechts eenen nieuwen druk, maar zelfs eene verbeterde uitgaaf beleeft!

De omwerking betreft vooral de verdeeling en rangschikking, zoodat er van de 9 hoofdstukken nu 12 zijn gemaakt, ten einde het gemak van de lezing te bevorderen, zonder overigens in het wezentlijke van den inhoud verandering te doen ontstaan. De meeste veranderingen, die men, bij eene vergelijkende inzage der beide drukken, bespeuren zal, zijn eigenlijk slechts verplaatsingen, die door de nieuwe afscheiding van hoofdstukken werden vereischt, in dier voege, dat men zeker kan zijn, datgene, hetwelk men op de ééne plaats mist, toch op eene andere plaats terug te vinden. De volgorde van den algemeenen gang des werks is zoo weinig verbroken, dat men van de zaken, die hier op 250 bladzijden behandeld zijn, meer dan 200 op dezelfde bladzijden als in den ouden druk terug zal vinden. Het meeste, dat nieuw is, ontmoet men in de onder de bladzijden geplaatste noten. De hoofdstukken VIII, X, XI en XII verdienen bijzondere opmerking. Bl. 199 en 200 zegt de Schrijver: ‘Mijn stelsel, zoo men het dien naam wil geven, is het stelsel der natuur en der vrijheid. De praktijk, die ik aanbeveel, komt neder op de meestmogelijke handhaving of herstelling daarvan. De kunst, die hierbij te pas komt, be-

[p. 641]

paalt zich tot de middelen ter meestmogelijke toenadering daartoe, zonder kwetsing van bijzondere regten of wettige belangen, en tot het behoud van een' vorm van wetgeving, waardoor men zich wapent tegen de inbreuk, die op dezelve, door eene deelswijze verbreking van den natuurlijken zamenhang in andere landen, zou kunnen worden gemaakt.’ ‘De onwettigheid van het doel van bescherming (als beginsel) brengt mede, dat ik dit in mijne beschouwing geheel afscheide van de eigenlijke regten van in-, uit- en doorvoer; die ik daarom, als een zuiver financiëel middel, met het best mogelijke overleg en de meestmogelijke sparing, overeenkomstig derzelver bestemming, wensch toegepast te zien. - De nog bestaande noodzakelijkheid van bescherming, in bijzondere gevallen, brengt mede, dat ik de daartoe bestemde regten, door vaste regelen, aan die gevallen wensch gebonden te zien, waarin die noodzakelijkheid volstrekt moet worden erkend, en dezelve dus ook allengskens wensch ingetrokken te zie, waar dit, door gepaste maatregelen, zonder eenig bezwaar van iemand, zou kunnen geschieden.’

In het algemeen kan Referent zich zeer goed met de beschouwingen van den kundigen Schrijver vereenigen, en prijst derhalve ook deze tweede uitgaaf even ernstig aan aller overweging en behartiging aan, als hij zulks de eerste, nog altijd bruikbaar blijvende, uitgaaf gedaan heeft. Gaarne hadden wij, in dit anders, ook wat den stijl aangaat, goed geschrevene werk, wat minder gebruik zien gemaakt van deelwoorden, en derhalve die thans nog al dikwerf voorkomende ablativi en quasi-ablativi absoluti meer vermeden gezien. Ook sommige lange volzinnen, b.v. in de Inleiding, bl. VI-VIII: ‘De onophoudelijke eischen der voorstanders’ enz. tot ‘vreest te zullen krenken,’ wenschten wij liever gebroken, in kortere zinnen gerond en afgedeeld. Doch dit zeggen wij niet, om iets af te dingen op de wezentlijke, de wetenschappelijke waarde van het werk.